25 Δεκεμβρίου: 8 μύθοι για τα Χριστούγεννα που δεν γνωρίζατε

25 Δεκεμβρίου είναι μία εποχή που κάθεται όλη η οικογένεια γύρω από ένα τραπέζι με ένα ποτήρι κρασί και γιορτάζει την γέννηση του Θεανθρώπου.

• Στις 25 Δεκεμβρίου, την καθιερωμένη ημέρα των Χριστουγέννων, είναι μία γιορτή που συγκεντρώνεται όλη η οικογένεια και μοιράζονται παραδόσεις που ναι μεν φαίνονται παλαιές και διαχρονικές, αλλά τελικά είναι νεότερες απ’ όσο νομίζουν.

Όμως υπάρχουν και κάποιοι μύθοι και παραδόσεις, τις οποίες οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν. Για παράδειγμα, ποιος είναι ο λόγος που γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου.

Τι γιορτάζουμε στις 25 Δεκεμβρίου

Όλοι γνωρίζουν ότι τα Χριστούγεννα είναι μία ημέρα που οι πιστοί σε όλο τον κόσμο, γιορτάζουν την γέννηση του Ιησού. Αυτό δεν συμβαίνει επειδή ο Ιησούς πιστεύεται ότι γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου, καθώς δεν υπάρχει κοινά αποδεκτή ημερομηνία γέννησης του Θεανθρώπου.

Η ημερομηνία αυτή έχει επιλεγεί για να τιμήσει τη γέννηση του Ιησού αιώνες μετά το γεγονός. Δεν ταιριάζει καν με τις λεπτομέρειες στις βιβλικές ιστορίες: Οι απογραφές γίνονταν συνήθως το φθινόπωρο και οι βοσκοί δεν ήταν πιθανό να είχαν τα πρόβατά τους έξω στα χωράφια τον Δεκέμβριο.

Ο Άγιος Βασίλης δεν ήταν Φινλανδός σαμάνος μανιταριών

Αυτός είναι ένας από τους λιγότερο γνωστούς μύθους των Χριστουγέννων, αλλά για να είμαστε ειλικρινείς, θα ήταν πολύ ωραίο αν αληθεύει. Η ιστορία λέει ότι οι σαμάνοι Σάμι στη Σκανδιναβία ντύθηκαν στα ερυθρόλευκα για να ταιριάζουν με τα χρώματα των μανιταριών Amanita που πουλούσαν.

Το χειμώνα, δεν μπορούσαν να πραγματοποιήσουν τις πωλήσεις τους από πόρτα σε πόρτα, επειδή οι χιονοθύελλες έφραζαν πολλές πόρτες, και έτσι έμπαιναν μέσα από την καμινάδα. Στη συνέχεια, κρέμαγαν τα μανιτάρια για να στεγνώσουν, για παράδειγμα σε κλαδιά ενός δέντρου που έφεραν μέσα για αυτόν τον σκοπό.

Αν και τα παραπάνω δεν έχουν επαληθευτεί, υπάρχει μια σκανδιναβική παράδοση (μεταξύ των Σάμι, ιδιαίτερα) να χρησιμοποιούνται αυτά τα ερυθρόλευκα μανιτάρια για θρησκευτικά οράματα και ως φάρμακο. Σε μια παράδοση, ο σαμάνος μπορεί να σκαρφαλώσει στην καμινάδα για να κοιτάξει έξω. Έτσι, ενώ μέρη της ιστορίας μπορεί να ακούγονται γνωστά, η πρόσκληση ενός σαμάνου να σκοντάψει με μανιτάρια είναι μια τελείως ξεχωριστή γιορτή από το τελετουργικό των Χριστουγέννων που δίνεις δώρα.

Στην πραγματικότητα ο Άγιος Βασίλης προέρχεται από μια τελείως διαφορετική παράδοση

«Santa Claus» είναι η αγγλική απόδοση του προσώπου που οι Ολλανδοί αποκαλούν Sinterklaas, ο οποίος είναι η ζωντανή ενσάρκωση του επισκόπου του 4ου αιώνα, Αγίου Νικολάου. Αυτός ο άγιος έχει τη δική του γιορτή στις αρχές Δεκεμβρίου, όταν παραδίδει νομίσματα και καραμέλες σε παιδικά παπούτσια ή, σε ορισμένες ιστορίες, κάλτσες.

Η παράδοση προέρχεται από έναν θρύλο σύμφωνα με τον οποίο ο άγιος έσωσε τρία κορίτσια από το να γίνουν σκλάβες ή εργαζόμενες του σεξ, ρίχνοντας χρυσά νομίσματα στο σπίτι τους (από το παράθυρο, όταν κανείς δεν κοιτούσε) έως ότου η οικογένειά τους είχε αρκετά για προίκες και για τα τρία. Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση, ξαναζωντάνεψε τρία αγόρια που είχαν σκοτωθεί.

Τελικώς, οι δύο εορτασμοί του Δεκέμβρη συγχωνεύτηκαν. Το τραγούδι «Twas the Night Before Christmas» ήταν πιθανότατα ένα από τα πράγματα που συνδύαζαν τον άγιο με τις χριστουγεννιάτικες γιορτές. Ωστόσο, ορισμένες οικογένειες εξακολουθούν να βάζουν σε κάλτσες λιχουδιές για τα παιδιά τους στις 6 Δεκεμβρίου, ως προοίμιο για τις γιορτές δώρων αργότερα μέσα στον μήνα.

Οι σκηνές της Γέννησης δεν απεικονίζουν την ιστορία που λέγεται στη Βίβλο

Πολλές από τις λεπτομέρειες των έργων τέχνης και των κατασκευασμένων σκηνών της γέννησης δεν προέρχονται από βιβλικές περιγραφές, αλλά από εικασίες για την πλήρωση κενών στις ιστορίες που παρέχονται στο κείμενο.

Για παράδειγμα, «σοφοί» (όχι απαραίτητα βασιλιάδες) ήρθαν φέρνοντας δώρα σε μία από τις δύο βιβλικές εκδοχές της ιστορίας, και τρία δώρα ονομάζονται: χρυσός, λιβάνι και μύρο. Αυτό οδήγησε σε μια απεικόνιση τριών μεμονωμένων ανθρώπων, ο καθένας από τους οποίους φέρει ένα δώρο. Οι μεταγενέστερες απεικονίσεις έδωσαν στους τρεις βασιλιάδες ονόματα και χώρες προέλευσης.

Ομοίως, πουθενά στη βιβλική ιστορία δεν αναφέρεται ότι ο Ιησούς γεννήθηκε σε αχυρώνα, απλώς ότι δεν υπήρχε χώρος για την οικογένειά του στο μέρος που έμεναν και ότι μετά τη γέννησή του τον έβαλαν σε μια φάτνη.  Οι μελετητές πιστεύουν ότι είναι πιο πιθανό η Μαρία και ο Ιωσήφ να έμεναν με συγγενείς που δεν είχαν υπνοδωμάτιο για αυτούς και έπρεπε να συγκεντρωθούν σε ένα κοινό δωμάτιο.

Μια φάτνη, παρεμπιπτόντως, δεν αποτελεί αχυρώνα.  Είναι μια γούρνα και δεν υπάρχει καμία ένδειξη εάν η φάτνη της ιστορίας χρησιμοποιήθηκε ενεργά ή αν επαναχρησιμοποιούσαν μια αχρησιμοποίητη φάτνη όταν χρειάζονταν μια αυτοσχέδια κούνια.

Πώς γεννήθηκε η παράδοση του Χριστουγεννιάτικου δέντρου

Είναι λίγο περίεργο που φέρνουμε ένα δέντρο στο εσωτερικό των σπιτιών για την περίοδο των Χριστουγέννων μόνο για να το στολίσουμε. Αλλά αντί να είναι ένα παγανιστικό έθιμο του οποίου η θρησκευτική σημασία έχει χαθεί, φαίνεται να είναι μια τάση από την Ευρώπη της εποχής της Αναγέννησης.

Αυτό που είναι πιθανώς αρχαίο στην προέλευση είναι η ιδέα της διακόσμησης με πράσινο: πουρνάρι, κισσός, γκι και άλλα φυτά κρεμάστηκαν στους τοίχους για διάφορες χειμερινές γιορτές ανά τους αιώνες.

Αλλά τα δέντρα, συγκεκριμένα, δεν τεκμηριώνονται ως χριστουγεννιάτικα στολίδια εσωτερικών χώρων πριν από το 1500, όταν γνωρίζουμε μερικά παραδείγματα στη σημερινή Γερμανία. Και μόλις το 1848 η βασίλισσα της Αγγλίας Βικτώρια και ο πρίγκιπας Αλβέρτος έκαναν δημοφιλή την ιδέα ενός στολισμένου χριστουγεννιάτικου δέντρου με βασιλικές επιδείξεις.

Το Yule δεν είναι συνώνυμο των Χριστουγέννων

Αυτές τις μέρες χρησιμοποιούμε το Yule ως συνώνυμο των Χριστουγέννων ή εννοώντας ένα κούτσουρο φωτιάς ή ένα κέικ σε σχήμα κορμού ως κατάλληλο για την εποχή. Αλλά στις παλιές σκανδιναβικές παραδόσεις, το Yule ήταν μια ολόκληρη εποχή του χρόνου, που διαρκούσε περίπου δύο μήνες από περίπου τα μέσα Νοεμβρίου έως τα μέσα Ιανουαρίου. Προηγείται των χριστιανικών εορτασμών σε αυτό το μέρος του κόσμου και τα διάφορα φεστιβάλ που πραγματοποιήθηκαν εκείνη την εποχή περιγράφονται καλύτερα ως εορτασμοί της Πρωτοχρονιάς.

Οι φωτιές, οι θυσίες ζώων και το ποτό ήταν πιθανότατα μέρος των εορτασμών. Αλλά το log yule, συγκεκριμένα; Όχι μόνο δεν είναι εφικτός ο εντοπισμός του πίσω στους προχριστιανικούς εορτασμούς του Yule, αλλά είναι πιθανό ότι ήταν αρχικά μια χριστουγεννιάτικη παράδοση που αργότερα μετονομάστηκε σε «Yule».

Οι «12 μέρες των Χριστουγέννων» ξεκινούν τα Χριστούγεννα

Μία ακόμη παράδοση είναι ότι τα Χριστούγεννα δεν είναι μόνο μία μέρα. Συνήθως, γιορτάζουμε στις 25 Δεκεμβρίου και στις 26 σταματάμε. Όμως τελικά για μεγάλο μέρος της ιστορίας το πρόγραμμα ήταν το αντίθετο.

Η εκκλησία έκρινε ότι η Έλευση (ξεκινούσε τέσσερις Κυριακές πριν από τα Χριστούγεννα) ήταν μια εποχή νηστείας και πνευματικής προετοιμασίας.  Οι 12 ημέρες, λοιπόν, είναι οι ημέρες που ξεκινούν τα Χριστούγεννα και τελειώνουν λίγο πριν από τα Θεοφάνεια στις 6 Ιανουαρίου. Σε πολλές ευρωπαϊκές παραδόσεις, αυτές οι 12 ημέρες ήταν μια εποχή γιορτής.

Η εποχή των φαντασμάτων

Στην Ισλανδία αυτή την εποχή του χρόνου, όταν το φως της ημέρας διαρκεί μόνο τέσσερις με πέντε ώρες περίπου, οι μεσαιωνικοί Ισλανδοί πίστευαν ότι ήταν μια εποχή που τα φαντάσματα περιπλανιόντουσαν στη γη.

Ένα ισλανδικό έπος που ονομάζεται Eyrbyggja περιλαμβάνει την ιστορία ενός αγρότη που προσκαλεί τους γείτονές του σε χριστουγεννιάτικη γιορτή, μόνο και μόνο για να τους συνοδεύσουν φαντάσματα. Τους συμβουλεύει να τινάξουν τη λάσπη από τα ρούχα τους και να ψεκάσουν με αυτή τους άλλους καλεσμένους. Όσοι προσπαθούν να τους σταματήσουν αρρωσταίνουν και πεθαίνουν.

in.gr