Αμφιλοχία: Τα μυστικά του Βάλτου

Από τη μια ο Αχελώος, από την άλλη ο Αμβρακικός, κι ανάμεσά τους ο θρυλικός Καρβασαράς, ιστορικά μοναστήρια, απόκρημνα βουνά και αριστουργηματικά γεφύρια να ενώνουν ανθρώπους και νομούς:

• Kαλώς ήρθατε στην Αμφιλοχία!

Ο Αχελώος διασχίζει την ενδοχώρα της Αμφιλοχίας, με φόντο τα όρη του Βάλτου.

Εκεί που γεννιέται ο Αμβρακικός, στον μυχό του μεγάλου κόλπου, εκεί στο νοτιοανατολικότερο άκρο του απλώνεται και η πολιτεία του ιστορικού Καρβασαρά· η Αμφιλοχία δηλαδή, όπως την έλεγαν μέχρι πριν από εκατό (και κάτι) χρόνια, όνομα που θύμιζε την απαραίτητη κάποτε στάση των καραβανιών (=καραβάν σεράι).

Σήμερα τα καραβάνια λέγονται πλέον φορτηγά, εκείνα είναι που διασχίζουν συνεχώς την πόλη, σε αναμονή της ολοκλήρωσης του περιφερειακού δρόμου που σύντομα θα αποσυμφορήσει την κυκλοφορία. Μια βόλτα ωστόσο στην παραλιακή της Αμφιλοχίας είναι πάντα ωραία. Από τη μια τα παραταγμένα καφέ και οι ταβέρνες δίπλα στον παραλιακό πεζόδρομο, και πλάι σου να ανοίγεται ολόκληρος ο Αμβρακικός.

Στα νερά του, ανάμεσα στις ψαρόβαρκες, συχνά πυκνά θα δείς να κυκλοφορούν θαλάσσιες χελώνες μαγνητίζοντας τα βλέμματα ψαράδων και περαστικών. Μέχρι και το περσινό καλοκαίρι μάλιστα, έλεγαν πως τα νερά του κόλπου κάποιες νύχτες του καλοκαιριού φωσφόριζαν, ίσως από τη συγκέντρωση ζωοπλαγκτόν που σε επαφή με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας δημιουργούσε το αλλόκοτο αυτό φαινόμενο. Φέτος πάντως το φαινόμενο δεν παρουσιάστηκε…

Η Αμφιλοχία είναι μια σύγχρονη κωμόπολη: μια βόλτα στα στενά δρομάκια πίσω από την παραλιακή πρόσοψη αποκαλύπτει ελάχιστα παλιά κτίσματα, πού και πού μονάχα κάποια λιθόκτιστη κατοικία που ο χρόνος μάλλον δεν σεβάστηκε. Ο,τι σπουδαιότερο μπορείς να δεις σήμερα μέσα στην Αμφιλοχία, εκτός από το παραλιακό της μέτωπο, είναι η αρχαία πολιτεία της Λιμναίας.

Τα ερείπιά της απλώνονται σε ολόκληρο το λόφο που ορθώνεται επιβλητικός πάνω από την Αμφιλοχία όμως ένα κομμάτι των τειχών της παίρνει τον κατήφορο και μπαίνει κανονικά και με τον νόμο μέσα στον ιστό της σύγχρονης πόλης!

Μπορείς να ανέβεις στην ακρόπολη ακολουθώντας τα τείχη που κατεβαίνουν στην πόλη, αυτός ωστόσο είναι ο δύσκολος τρόπος καθώς η κλίση είναι μεγάλη και ο λόφος μάλλον απόκρημνος· ο άλλος τρόπος είναι να ακολουθήσεις τον κεντρικό δρόμο προς Αγρίνιο και αμέσως μετά την πινακίδα εξόδου από την Αμφιλοχία, να στρίψεις αριστερά σε μια μάλλον «αθέατη» στροφή. Ο στριφογυριστός δρόμος οδηγεί μέχρι την κορυφή της ακρόπολης, και όσο για τη θέα; Ολόκληρη η Αμφιλοχία στο πιάτο…

Τέλος, μια ακόμα καλή αφορμή για να βρεθείς εδώ είναι η «καρβασαριώτικη Αποκριά», σημείο αναφοράς τα τελευταία χρόνια στην πολιτιστική ζωή της ευρύτερης περιοχής: σάτιρα που τσακίζει κόκαλα, διασκέδαση χωρίς χειρόφρενο και μασκαράδες με απίθανη ευρηματικότητα. Την τιμητική του στις… στολές έχει βέβαια ο θρυλικός «Μπαρμπα-Γιώργος», ο ήρωας του θεάτρου Σκιών και θείος του Καραγκιόζη, με καταγωγή από την Αμφιλοχία!

Ο Μυστράς της Ακαρνανίας
Η Αμφιλοχία είναι με τέτοιον (αμφιθεατρικό) τρόπο χτισμένη, που κατά το ηλιοβασίλεμα ο ήλιος χάνεται πίσω από το βουνό στα δυτικά της, προς την πλευρά της Βόνιτσας. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως αν θες να απολαύσεις ρομαντζάδα στο δειλινό, θα πρέπει να κινηθείς λίγο βορειότερα και προς τον παραθαλάσσιο οικισμό της Μπούκας, το καμάρι των ντόπιων με το ονομαστό ηλιοβασίλεμα.

Στην τουριστική περίοδο η παραλία της Μπούκας γεμίζει ασφυκτικά από κόσμο, το ίδιο και οι ψαροταβέρνες της που γεμίζουν τα πιάτα τους με όλα τα καλά του Αμβρακικού. Το ίδιο συμβαίνει και σ’ ολόκληρο το παραλιακό μέτωπο του νυν Δήμου Αμφιλοχίας, μέχρι και την τουριστική κωμόπολη του Μενιδίου, στα σύνορα πια με την Αρτα.

Πριν ωστόσο πιάσεις θέση σε κάποιο ταβερνάκι, αφιέρωσε λίγο χρόνο ώστε να δεις το τοξωτό γεφύρι της Μπούκας (18ος αι.), που θα σου δείξουν οι κάτοικοι στον οικισμό (σήμανση δεν υπάρχει ούτε για δείγμα), καθώς και τον έτερο αρχαιολογικό χώρο (μετά τη Λιμναία), την αρχαία πολιτεία του Αμφιλοχικού Αργους, στην τοποθεσία «Καινούριο». Για να φτάσεις εκεί, θα στρίψεις δεξιά στη διασταύρωση του κεντρικού δρόμου, αντίθετα από την Μπούκα.

Πριν αφήσεις την Αμφιλοχία και επιδοθείς στην εξερεύνηση του ορεινού Βάλτου, θα χρειαστεί να κάνεις ένα «πισωγύρισμα» για να δεις κάτι το… διαφορετικό. Περίπου 7 χλμ. νότια της Αμφιλοχίας, στον δρόμο προς το Αγρίνιο, βρίσκεται το χωριό Στάνος. Λίγο πριν από τη δεξιά έξοδο για τον Στάνο, ωστόσο, υπάρχει μία ακόμη στροφή, πολύ πιο κλειστή, με μια πινακίδα «Ι.Μ. Παναγίας».

Ένας άνετος ασφαλτόδρομος θα σας φέρει σε 3 περίπου χλμ. στο εκκλησάκι της παναγίας όπου λέγεται πως κήρυξε ο Κοσμάς ο Αιτωλός (σώζεται η πέτρα-βήμα όπου στάθηκε ο άγιος) το 1778. Στην πλαγιά ακριβώς απέναντι από την εκκλησία, στέκει το ερειπωμένο σήμερα χωριό της Αμπρακιάς.

Κάποιοι, εν είδει υπερβολής ίσως, το αποκαλούν και «Μυστρά της Ακαρνανίας». Το ιστορικό χωριό κατοικούνταν ήδη από τον 9ο π.Χ. αι., οι κάτοικοί του αργότερα μετοίκησαν στη Λιμναία, η Αμπρακιά ερήμωσε, ξαναζωντάνεψε τον Μεσαίωνα, καταστράφηκε από τους Τούρκους, ξανά πάλι σήκωσε κεφάλι, συμμετείχε στην Επανάσταση, για να πυρποληθεί ξανά και να εγκαταλειφθεί οριστικά το 1826. Από την Παναγία ξεκινά ένα (μάλλον δύσκολο) μονοπάτι μέχρι το έρημο χωριό.

Ο ορεινός Βάλτος
Βάλτος είναι το ιστορικό όνομα της επαρχίας που σήμερα αποτελεί τον σύγχρονο Δήμο Αμφιλοχίας. Η διαδρομή-οδοιπορικό ανάμεσα στα χωριά του ορεινού Βάλτου, στην ενδοχώρα της Αμφιλοχίας, είναι μια από τις ωραιότερες διαδρομές στην ορεινή Αιτωλοακαρνανία, που θέτει ωστόσο δύο όρους στον οδηγό: προσοχή στον δρόμο και… γεμάτο ρεζερβουάρ, καθώς το πρατήριο βενζίνης είναι μάλλον δυσεύρετο εδώ.

Από την Αμφιλοχία λοιπόν η πυξίδα δείχνει προς Βορρά και η διαδρομή ξεκινά. Στη διασταύρωση προς το χωριό Ανοιξιάτικο, θα στρίψεις δεξιά και έπειτα από περίπου 15 χλμ. (εύκολης και ευχάριστης) ορεινής διαδρομής θα σε φέρει μέχρι τα Ρέθα και το ομώνυμο μοναστήρι της Παναγίας.

Εξωτερικά δεν εντυπωσιάζει, η ουσία ωστόσο κρύβεται στο εσωτερικό. Το μοναστήρι πρωτοχτίστηκε το 1400 και για κάποιον καιρό, μέχρι σχετικά πρόσφατα, λειτουργούσε ως άσυλο ψυχικά ασθενών. Λέγεται μάλιστα πως συχνά γίνονταν και τελετές… εξορκισμού (!) των ασθενών, τους οποίους έδεναν στις δύο κολόνες στον πρόναο της μονής.

Κάποιοι υποστηρίζουν πως μέρος των καταστροφών που έχει υποστεί ο (κατά τα άλλα απίστευτα πλούσιος) διάκοσμος του ναού οφείλεται στους ασθενείς, που σε κατάσταση παροξυσμού έξυναν με τα νύχια τους τις τοιχογραφίες. Στον Βάλτο είναι πολύ συνηθισμένη η έκφραση «είσαι για τα Ρέθα!» για κάποιον που δεν… τα ‘χει ακριβώς 400…

Η συνέχεια της ορεινής διαδρομής είναι γεμάτη εικόνες σπάνιας ομορφιάς: πλαγιές κατάφυτες, χωριά γραφικά, δεκάδες μελίσσια πλάι στον δρόμο και οι μελισσουργοί επί το έργον! Θύαμος, Εμπεσός, Δρομίτσα.

Στο τελευταίο, αν είσαι τυχερός, θα πετύχεις και τον Παύλο Κοκορόσκο, έναν ντόπιο κάτοικο που στον ελεύθερο χρόνο του σκαλίζει πέτρες και ξύλα και τους δίνει διάφορες μορφές, αλλόκοτες· κάποιες θυμίζουν ίσως τα αγάλματα της Νήσου του Πάσχα! Δεν υπάρχει κάποιο ατελιέ ή εκθετήριο, τα έργα του Παύλου στολίζουν την αυλή του σπιτιού του, πάνω στον δρόμο που διασχίζει τη Δρομίτσα.

Από τον Εμπεσό ξεκινά ένας χωματόδρομος που οδηγεί σε δύο κατευθύνσεις: η μία προς τις παρυφές του λόφου με το μεσαιωνικό κάστρο (χρειάζεται αρκετό περπάτημα μέχρι την κορυφή) και η άλλη προς την τοποθεσία Καλάνα, όπου βρίσκεται η πίστα αιωροπτερισμού της δραστήριας Αερολέσχης Αγρινίου.

Διαδρομής συνέχεια: από τον Εμπεσό συνεχίζεις ανατολικά και έπειτα βόρεια. Ο δρόμος που κινείται παράλληλα σχεδόν με τον ποταμό Αχελώο θεωρείται ως ένας από τους πιο επικίνδυνους στη χώρα: δρόμος στενός, δίπλα γκρεμός, ένα «τσικ» και μπορείς να βγεις εκτός με δυσάρεστα αποτελέσματα.

Το τοπίο πάντως είναι ασύγκριτα όμορφο· ίσως γι’ αυτό να είναι και ο δρόμος «επικίνδυνος»: είναι πολύ δύσκολο να μην αποσπάσει την προσοχή σου η απίστευτη θέα! Τα καταπράσινα νερά του Αχελώου κυλούν φιδογυριστά ανάμεσα στα βουνά, μέχρι να χυθούν στη λίμνη Καστρακίου και να συνεχίσουν γι’ αλλού τη διαδρομή τους.

Οι αποστάσεις ανάμεσα στα χωριά είναι μικρές, η διαδρομή είναι που τις κάνει να φαντάζουν μεγαλύτερες: Περδικάκι, Πηγάδια, Βρουβιανά, Αυλάκι, όλα σε μια απόσταση περίπου 18 χλμ. Οταν ανέβεις μέχρι εδώ, στο βορειότερο άκρο πια της Αμφιλοχίας και του νομού, θα κατέβεις και μέχρι τις όχθες του Αχελώου, με δυο τουλάχιστον αφορμές: τα πέτρινα γεφύρια στο Αυλάκι και της Τέμπλας στα Βρουβιανά.

Ενα ακόμα πέτρινο στολίδι βρίσκεται αρκετά χαμηλότερα, στον δρόμο της επιστροφής προς την πόλη: είναι το γεφύρι της Βέργας, ανάμεσα στα χωριά Νέα Μαλεσιάδα και Νέο Χαλκιόπουλο. Στο Παλιό Χαλκιόπουλο, θα δεις ένα άλλου είδους «γεφύρι», προς τον… ουρανό: είναι το ασκηταριό του Οσίου Ανδρέα, σε υψόμετρο περίπου 1.500 μέτρων, όπου θα φτάσεις ακολουθώντας ένα δύσβατο μονοπάτι 4 χλμ. από το χωριό Παλιό Χαλκιόπουλο.

Πολλά τα χιλιόμετρα, πολλές οι στροφές, με όλο αυτό το οδοιπορικό στον ορεινό Βάλτο σίγουρα θα έχει αρχίσει να πέφτει το σούρουπο πια· η καλύτερη ώρα δηλαδή για επιστροφή στην Μπούκα και για χαλάρωση με το γραφικό της ηλιοβασίλεμα…

amflife.gr / thetravelbook.gr