Η «ανεστραμμένη τάξη» της Ν. Κεραμέως – Σ’ ένα «Κόσμο Ανάποδα»

Παρουσιάζοντας η Υπουργός Παιδείας το ψευδεπίγραφο νομοσχέδιο με τίτλο «Αναβάθμιση του Σχολείου και Ενδυνάμωση των Εκπαιδευτικών» – ψευδεπίγραφο διότι ως περιεχόμενο ουδόλως ενδυναμώνει τους εκπαιδευτικούς παρά μόνο επαναφέρει τη χρεωκοπημένη αξιολόγηση τους – ανέφερε στο Υπουργικό Συμβούλιο:

• «Μεγαλύτερη ελευθερία και αυτονομία του σχολείου… ελεύθερη επιλογή βιβλίου από τους εκπαιδευτικούς, πολλαπλές πηγές για τους μαθητές για καλλιέργεια της κριτικής σκέψης… τέλος στην αποστήθιση, ελευθερία στους εκπαιδευτικούς στις μεθόδους αποτίμησης της επίδοσης μαθητών (όχι μόνο διαγωνίσματα αλλά και εργασίες) και εφαρμογή της μεθόδου «ανεστραμμένης τάξης…».

Η «ανεστραμμένη τάξη» ως εκπαιδευτική μέθοδος ξεκίνησε πριν από περίπου 15 χρόνια στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με αυτή, η εντός της τάξης μαθησιακή διαδικασία μπορεί να υλοποιηθεί εξατομικευμένα στο σπίτι μέσω των νέων τεχνολογιών. Περιλαμβάνει τη διαμόρφωση/αποστολή εκπαιδευτικού υλικού/βίντεο στους μαθητές, ενώ υποτίθεται πως εντός της τάξης εστιάζει στη βιωματική μάθηση μέσω της επίλυσης δύσκολων προβλημάτων/ασκήσεων. Η διπλή διαδικασία σε σπίτι και σχολείο, ενοποιείται μέσω συγκεκριμένης ψηφιακής πλατφόρμας μάθησης. Το όλο εγχείρημα για να πραγματοποιηθεί επιτυχώς, προϋποθέτει τη διαδεδομένη ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών τόσο στα σχολεία όσο και στα σπίτια.

Εύλογα αναρωτιέσαι: 

Η Υπουργός και η κυβέρνηση δεν γνωρίζουν πως αυτές οι τεχνολογικές προϋποθέσεις δεν υφίστανται στη χώρα μας; Πως βρισκόμαστε στην προτελευταία θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη συνδεσιμότητα του διαδικτύου; Πως το 70% των μαθητών που φέτος συμμετείχαν στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση είχε ελλειμματικό τεχνολογικό εξοπλισμό; Πως μεγάλο μέρος των εκπαιδευτικών δεν κατέχει τις απαραίτητες ψηφιακές δεξιότητες και ουδέποτε επιμορφώθηκε ουσιαστικά σε αυτές;

Φυσικά και γνωρίζουν, καλύτερα απ’ όλους μας. Τότε γιατί αντί ουσιαστικών εκπαιδευτικών καινοτομιών εξαγγέλλουν ανεφάρμοστες βερμπαλιστικές κενοτομίες;

Για σκοπούς επικοινωνιακής χειραγώγησης. Η τωρινή κυβέρνηση ενσαρκώνει στον υπερθετικό βαθμό τη ρήση του Αμερικανού συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Phillip Dick, πως «το βασικό εργαλείο για τη διαστρέβλωση της πραγματικότητας είναι η διαστρέβλωση των λέξεων. Αν μπορείς να ελέγξεις την έννοια των λέξεων, μπορεί να ελέγξεις τους ανθρώπους που χρησιμοποιούν τις λέξεις».

Αυτό ακριβώς πράττει, απευθυνόμενη κυρίως στις οικογένειες των μαθητών των μεσαίων στρωμάτων, αφού η μεν ελίτ διαθέτει τα τεχνολογικά εφόδια η δε «πλέμπα» οδηγείται στη φθηνή κατάρτιση αμέσως μετά το Γυμνάσιο. Η συμπιεσμένη οικονομικά πελατεία των μεσοστρωμάτων την ενδιαφέρει και σε αυτή προσφέρεται η προσδοκία της «ελευθερίας/αυτονομίας του σχολείου μέσω της ανεστραμμένης τάξης».

Προφητικά τα λόγια του Εδουάρδο Γκαλεάνο στο «Σχολείο του κόσμου απ’ την ανάποδη». «Η μεσαία τάξη ασφυκτιά από τα χρέη.. έχει παραλύσει από τον πανικό και μέσα στον πανικό μεγαλώνει τα παιδιά της. Μέσα στον πανικό να επιβιώσει, να μην καταρρεύσει, μη χάσει τη δουλειά, το αυτοκίνητο, το σπίτι, τα πράγματά της, μες στον πανικό μην τυχόν και δεν κατορθώσει να έχει ό,τι οφείλει να έχει για να υπάρχει… 

…Τα παιδιά της μεσαίας τάξης είναι ολοένα λιγότερο ελεύθερα. Παγιδευμένα στην μέγγενη του πανικού, καταδικάζονται κάθε μέρα και περισσότερο στην ταπείνωση και τον ισόβιο εγκλεισμό. Στην πόλη του μέλλοντος, που δεν απέχει πολύ από την πόλη του παρόντος, τα παιδιά της τηλεόρασης, υπό την επίβλεψη ηλεκτρονικών νταντάδων, θα ατενίζουν το δρόμο μέσα από κάποιο παράθυρο του τηλεσπιτιού τους: το δρόμο που τους έχει απαγορευτεί εξαιτίας της βίας, ή του φόβου της βίας, αυτό το δρόμο όπου εκτυλίσσεται το πάντοτε επικίνδυνο, και, ενίοτε, μαγευτικό θέαμα της ζωής».

Η επικοινωνιακή χειραγώγηση θα συνεχιστεί σ’ ένα δεύτερο πεδίο, αυτό της «προετοιμασίας» της αγοράς. Η τεχνολογική ανεπάρκεια της δημόσιας εκπαίδευσης θα χρησιμοποιηθεί για την επίσπευση σειράς αδιαφανών διαδικασιών, όπως αυτή που ζήσαμε με την πλατφόρμα της τηλεκπαίδευσης. Το «νέο σχολείο της ανεστραμμένης τάξης» δεν μπορεί να περιμένει θα μας πουν σύντομα, αφού η πανδημία συνεχίζεται και τα δις του Ταμείου Ανάκαμψης για τη ψηφιοποίηση της εκπαίδευσης ήρθαν. Άρα με fast – track διαδικασίες να μοιραστεί το χρήμα στους ημέτερους της αγοράς.

Τέλος όσον αφορά τη μαθησιακή διαδικασία, το άμεσο μέλλον θα έχει πολύ τηλεκπαίδευση. Μόνο τυχαίο δεν ήταν, ότι στο πρόγραμμα σεμιναρίων του περασμένου Μαΐου για την «Ταχύρρυθμη Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών στην Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση», οι εκπαιδευτές έδωσαν βάρος στην ασύγχρονη πλατφόρμα (e-me και ειδικά την eClass), ενώ εκείνη που χρησιμοποιήσαμε στη διάρκεια της καραντίνας ήταν η σύγχρονη (webex). Η «ανεστραμμένη τάξη» προετοιμαζόταν…

Οι συνέπειες της πανδημίας μονιμοποιούνται, αφού είναι χρήσιμες στην εμπέδωση της νεοφιλελεύθερης αντίληψης στην εκπαίδευση. Εντατικοποιούν την δίχως ωράρια εργασία των εκπαιδευτικών – κάτι που φέτος βιώσαμε στη διάρκεια της καραντίνας – ελαστικοποιούν τις εργασιακές σχέσεις (50000 αναπληρωτές), αλλάζουν τη μορφωτική διάσταση και τον παιδαγωγικό ρόλο του σχολείου. Η φιλοσοφία της «ατομικής ευθύνης» προετοίμασε:

Τα πολυπληθή σώματα των εκμαυλισμένων πραιτοριανών αξιολογητών, που αποτελούν την απάντηση του ΥΠΕΠΘ στις απανωτές του ήττες.

Τη διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων στην εκπαίδευση.

Την εξατομικευμένη μάθηση, η οποία συνοδεύεται από την αντικατάσταση της γνώσης από την οπτικοποιήση της πληροφορίας.

Οι ψηφιακές πλατφόρμες μπορεί να έχουν άλλη χρήση στη δημόσια εκπαίδευση. Για την πανελλαδική, περιφερειακή και τοπική διασύνδεση μαθητών και εκπαιδευτικών, μέσω των οποίων θα συζητηθούν, θα οργανωθούν και θα προβληθούν στις κοινωνίες, οι καινοτόμες δράσεις των σχολείων στον πολιτισμό, την τοπική ιστορία, το περιβάλλον και στις σύνθετες και πρωτοπόρες εργαστηριακές κατασκευές. Μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν εργαλεία κοινωνικοποίησης/  αλληλεπίδρασης και όχι εξατομίκευσης για μαθητές και εκπαιδευτικούς.

Σ’ ένα άλλο όμως ενισχυμένο δημόσιο σχολείο, το οποίο θα προκύψει μόνο αν ανατρέψουμε την «τάξη» της Ν. Κεραμέως και της κυβέρνησης!

Κατσούλης Παναγιώτης

Εκπαιδευτικός – Καθηγητής Πληροφορικής

Πρώην Δήμαρχος Μεσολογγίου