Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος: Η ανίχνευση, η θεραπευτική παρέμβαση και ο ρόλος της Ε.ΨΥ.Π.Ε.Α. (Ηχητικά)

Η 2α Απριλίου έχει καθιερωθεί από την Γ.Σ. του Ο.Η.Ε. το 2007, ως Παγκόσμια Ημέρα για τον Αυτισμό. Η ενημέρωση της κοινότητας σχετικά με την Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (Δ.Α.Φ.) κρίνεται πολύ σημαντική για την ομαλή ένταξη των ατόμων με αυτισμό στο κοινωνικό σύνολο.

• Στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Αυτισμού, ο Τομέας Πολιτισμού της Π.Δ.Ε. – Π.Ε. Αιτωλοακαρνανίας, το Κέντρο Ημέρας για Παιδιά με Αναπτυξιακές Διαταραχές της Εταιρίας Ψυχικής Υγείας Παιδιού και Εφήβου Αιτωλοακαρνανίας (Ε.ΨΥ.Π.Ε.Α.) και το Ειδικό Ιατρείο Διαταραχών Φάσματος του Αυτισμού του Γ.Ν.Π. «Η Αγία Σοφία», διοργανώνουν διήμερη εκδήλωση ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, με τίτλο «Συν-ομιλώ για τον Αυτισμό», το Σαββατοκύριακο 18 και 19 Μαρτίου 2023 στο κτίριο Χρυσόγελου, στην Ιερή Πόλη Μεσολογγίου.

«Είναι πλέον αποδεδειγμένο ότι η πρώιμη ανίχνευση και η εντατική θεραπευτική παρέμβαση που μπορεί να προσφερθεί σε εξειδικευμένα κέντρα από Διεπιστημονική Ομάδα, συμβάλλουν σημαντικά στη βελτίωση των συμπτωμάτων του αυτισμού και αποτελούν την πιο αποτελεσματική πρακτική στην πρόληψη της αναπηρίας του παιδιού και της επακόλουθης κοινωνικής απόρριψης και περιθωριοποίησης του», ανέφερε ο Πρόεδρος του Κέντρου Ημέρας της Ε.ΨΥ.Π.Ε.Α. κ. Παναγιώτης Ζαβιτσανάκης, μιλώντας το πρωί της Παρασκευής 17 Μαρτίου 2023 στον Antenna Star 103.5 και την εκπομπή «Αυτή είναι η Ζωή» με τη Νάντια Μπούτα.

Η Ε.ΨΥ.Π.Ε.Α. διαθέτει το μοναδικό Κέντρο Ημέρας για Παιδιά με Αναπτυξιακές Διαταραχές Ψυχικής Υγείας, στη Δυτική Ελλάδα. Ένα έργο που εμπνεύστηκε και δημιούργησε ο καθηγητής και σήμερα Επίτιμος Πρόεδρός της Δρ. Σωτήρης Ι. Κωτσόπουλος, με την ενεργό συμπαράσταση της συζύγου του Καθηγήτριας Λογοθεραπείας Δρ. Αγγελικής Κωτσοπούλου. Από το 2021, Πρόεδρος του Δ.Σ. έχει αναλάβει ο κ. Παναγιώτης Ζαβιτσανάκης, Καρδιολόγος, πρ. Δ/ντης της Καρδιολογικής Κλινικής του  Γ. Ν. Μεσολογγίου.

Ο κ. Ζαβιτσανάκης μιλώντας στον Antenna Star 103.5, αναφέρθηκε στο έργο της Ε.ΨΥ.Π.Ε.Α., το οποίο χαρακτήρισε «πολυεπίπεδο» καθώς και τη λειτουργία του Κέντρου Ημέρας, η οποία έχει διαμορφωθεί με μεθοδολογικό σχεδιασμό, και συντελείται από επαρκώς καταρτισμένο και εκπαιδευμένο προσωπικό, με επικεφαλής την Παιδοψυχίατρο Δρ. Κατερίνα Καραϊβάζογλου.

Η κύρια δραστηριότητα της είναι η λειτουργία του Κέντρου Ημέρας για Παιδιά με Αναπτυξιακές Διαταραχές. Πρόκειται για μια δομή η οποία λειτουργεί από το 2004 στα πλαίσια του Εθνικού Σχεδίου Δράσης με την ονομασία «ΨΥΧΑΡΓΩΣ», εποπτεύεται και χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Υγείας και παρέχει δωρεάν υπηρεσίες πρώιμης παρέμβασης σε παιδιά κυρίως προσχολικής ηλικίας με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (Δ.Α.Φ.) και Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή (Α.Γ.Δ.).

Ταυτόχρονα η Ε.ΨΥ.Π.Ε.Α. έχει επιτελέσει ένα σημαντικό επιστημονικό έργο με πλήθος ερευνητικών και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, όπως ανακοινώσεις σε Πανελλήνια  και Διεθνή συνέδρια, δημοσιεύσεις σε ελληνικά και ξενόγλωσσα επιστημονικά περιοδικά, εκπαίδευση ειδικευομένων Παιδοψυχιάτρων σε συνεργασία με την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών, εκπαίδευση επαγγελματιών ψυχικής υγείας στα πλαίσια πρακτικής τους άσκησης, διοργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων κ.α.

Ο κ. Ζαβιτσανάκης επισήμανε ότι «με πρωτοβουλία της Ε.ΨΥ.Π.Ε.Α. διοργανώθηκαν τα πρώτα Πανελλήνια Συνέδρια Αυτισμού, στο Μεσολόγγι, τα οποία αποτέλεσαν την απαρχή της δημιουργίας Πανελλήνιου Επιστημονικού Δικτύου για τον Αυτισμό».

Σχετικά με τη θεραπευτική αντιμετώπιση ο Πρόεδρος είπε ότι «ξεκινά από την στιγμή της ανακοίνωσης της διάγνωσης στην οικογένεια και είναι προσαρμοσμένη στην ανάγκες της δεδομένης στιγμής. Αφού γίνει η πρώτη εκτίμηση και διάγνωση από την Παιδοψυχίατρο, ακολουθεί η διαδικασία ένταξης του παιδιού και της οικογένειας του στο πρόγραμμα θεραπείας».

Σχεδόν ταυτόχρονα εντάσσεται και η οικογένεια σε πρόγραμμα συμβουλευτικής εργασίας με την Κοινωνική Λειτουργό, διότι η παρέμβαση αυτή αποτελεί πολύ σημαντικό παράγοντα στην έκβαση της θεραπευτικής πορείας του παιδιού», τόνισε ο κ. Ζαβιτσανάκης, συμπληρώνοντας ότι «δεν είναι πάντα εύκολο για τους γονείς να κατανοήσουν και να αποδεχθούν την ιδιαιτερότητα του παιδιού τους».

«Ακολουθούν διάφορα στάδια θεραπείας που βελτιώνουν τις ικανοτήτες συνεργασίας και αλληλεπίδρασης του παιδιού, ενώ το σημαντικότερο στάδιο είναι η αξιολόγηση του επιπέδου λειτουργικότητας του παιδιού, με την χρήση έγκυρων δοκιμασιών και με την χρήση του ΕΔΑΛΦΑ, ενός σημαντικού εργαλείου αξιολόγησης που έχει δημιουργηθεί από την κα Κωτσοπούλου και τους συνεργάτες της. Το τελικό στάδιο περιλαμβάνει την προετοιμασία του παιδιού για το σχολικό πλαίσιο επιδιώκοντας την βελτίωση τόσο των γνωστικών όσο και των κοινωνικών τους δεξιοτήτων».

Ερωτώμενος για την κλινική δραστηριότητα του Κέντρου Ημέρας της Ε.ΨΥ.Π.Ε.Α., ο κ. Ζαβιτσανάκης ανέφερε ότι μέχρι σήμερα έχουν παραπεμφθεί σχεδόν 1.900 παιδιά, με μέσο όρο ηλικίας 2 χρονών και 8 μηνών, ενώ όσον αφορά την αποτελεσματικότητα του προγράμματος ανέφερε ενδεικτικά ότι σαράντα εφτά (47) παιδιά με διάγνωση αυτισμού που δέχτηκαν μακροχρόνια εντατική θεραπευτική παρέμβαση από την Διεπιστημονική Ομάδα του Κέντρου Ημέρας, έχουν ενταχθεί κανονικά σε σχολεία τυπικής ανάπτυξης.

Κλείνοντας, ο κ. Ζαβιτσανάκης τόνισε ότι «η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος είναι μια διαταραχή η οποία μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, υπό την προϋπόθεση ότι θα γίνει έγκαιρα η διάγνωση σε όσο το δυνατό μικρότερη ηλικία και θα ενταχθεί άμεσα το παιδί και η οικογένεια σε εξειδικευμένο θεραπευτικό πρόγραμμα».

«Θα πρέπει να τονίσουμε ότι ο ρόλος των Παιδιάτρων και νηπιαγωγών είναι σημαντικός για την έγκαιρη διάγνωση και την κινητοποίηση των γονέων να απευθυνθούν σε ειδικούς», κατέληξε.

Ακούστε τη συνέντευξη του Προέδρου της Ε.ΨΥ.Π.Ε.Α., κ. Παναγιώτη Ζαβιτσανάκη, στον Antenna Star 103.5:

Ταυτόχρονα, στο πλαίσιο της εκπομπής «Αυτή είναι η Ζωή» στον Antenna Star 103.5, υπήρξε παρέμβαση της Δρ. Βασιλικής Ντρε, Msc, Phd Ιατρικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α., Παιδιατρικής και Ψυχιατρικής Νοσηλεύτριας, Επισκέπτριας Υγείας και Αναπληρώτριας Διευθύντριας της Νοσηλευτικής Υπηρεσίας στο Γ.Ν.Π. «Η Αγία Σοφία», κατά την οποία η κ. Ντρε αναφέρθηκε στα κλινικά χαρακτηριστικά του αυτισμού, τη θεραπευτική αντιμετώπιση, τα αίτια, αλλά κυρίως στα συμπτώματα του παιδιού που θα πρέπει να ανησυχήσουν και να κινητοποιήσουν τους γονείς, καθώς και στο τι θα πρέπει  να κάνουν στην περίπτωση που αντιληφθούν ότι το παιδί χρειάζεται εξειδικευμένη θεραπευτική παρέμβαση. Επιπλέον μετέφερε στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των παιδιών που γεννιούνται και διαγιγνώσκεται στο φάσμα του αυτισμού σήμερα στην Ελλάδα.

Ειδικότερα, η κ. Ντρε είπε ότι «ο όρος αυτισμός υποδηλώνει την απομόνωση ενός ατόμου στον εαυτό του και αποτελεί μια ισόβια, πολύπλοκη, εκ γενετής νευροαναπτυξιακή διαταραχή που συνήθως εκδηλώνεται στη φάση της ανάπτυξης».

Αναφερόμενη στα κλινικά χαρακτηριστικά του αυτισμού, η Ιατρός ανέφερε ότι «περιλαμβάνουν την ελλειπή κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία, την εκδήλωση στερεοτυπικών επαναληπτικών συμπεριφορών, την ύπαρξη γλωσσικών διαταραχών ή απουσίας λόγου, σημαντικού ή όχι βαθμού νοητική υστέρηση, χαρακτηριστικά τα οποία εκδηλώνονται στο παιδί από την ηλικία των τριών μηνών», και τόνισε ότι «οι γονείς θα πρέπει άμεσα να απευθυνθούν στους ειδικούς και να ακολουθήσουν εξειδικευμένα θεραπευτικά προγράμματα στην περίπτωση που αντιληφθούν κάποια από αυτά».

«Έγκαιρες και εξειδικευμένες θεραπευτικές παρεμβάσεις βοηθούν στη βελτίωση της λειτουργικότητας των ατόμων», εξήγησε η κ. Ντρε, ενώ επισήμανε ότι «η αιτία του αυτισμού παραμένει άγνωστη, αν και κάποιες γενετικές επιδράσεις αναγνωρίζονται ως σημαντικές σε συνδυασμό με κάποιους κυρίως περιγεννητικής φύσεως παράγοντες κινδύνου».

Ολοκληρώνοντας, η κ. Ντρε ανέφερε ότι «Παγκοσμίως έχει παρατηρηθεί μια αυξητική τάση στην εκδήλωση κλινικών χαρακτηριστικών αυτισμού, ενώ 1/110 παιδιά στην Ελλάδα παρουσιάζουν Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος».

Ακούστε την παρέμβαση της κ. Βασιλικής Ντρε στον Antenna Star 103.5:

Το πρόγραμμα της εκδήλωσης

Η διήμερη εκδήλωση ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, με τίτλο «Συν-ομιλώ για τον Αυτισμό», η οποία θα πραγματοποιηθεί το Σαββατοκύριακο 18 και 19 Μαρτίου 2023 στο κτίριο Χρυσόγελου, στην Ιερή Πόλη Μεσολογγίου, περιλαμβάνει τα εξής:

– Το Σάββατο 18 Μαρτίου 2023 και ώρα 18:30, θα παρουσιαστεί η δραστηριότητα και λειτουργία του Ειδικού Ιατρείου Διαταραχών του Φάσματος του Αυτισμού του Γ.Ν.Π. «Η Αγία Σοφία», καθώς και του Κέντρου Ημέρας για Παιδιά με Αναπτυξιακές Διαταραχές της ΕΨΥΠΕΑ.

Στην συνέχεια θα πραγματοποιηθεί η κεντρική ομιλία της εκδήλωσης με θέμα: «Οικογένεια και Αυτισμός: Προσαρμογή και Ανθεκτικότητα».

Ομιλήτριες θα είναι οι κ.κ. Ευδοκία Ταγκούλη, Παιδοψυχίατρος, Οικογενειακή Θεραπεύτρια και Διευθύντρια Ε.Σ.Υ του Γ.Ν.Π. «Η Αγία Σοφία», και η Δρ. Βασιλική Ντρε, Msc, Phd Ιατρικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α., Παιδιατρική και Ψυχιατρική Νοσηλεύτρια, Επισκέπτρια Υγείας και Αναπληρώτρια Διευθύντρια της Νοσηλευτικής Υπηρεσίας στο Γ.Ν.Π. «Η Αγία Σοφία».

Η παρουσίαση της δραστηριότητας του Κέντρου Ημέρας για Παιδιά με Αναπτυξιακές Διαταραχές της ΕΨΥ.Π.Ε.Α. θα πραγματοποιηθεί από την κα Αντιγόνη Τρούπου, Λογοθεραπεύτρια της Ε.ΨΥ.Π.Ε.Α.

Μετά την ολοκλήρωση των ομιλιών, θα υπάρξει ειδικό μουσικό αφιέρωμα με τη συμμετοχή του κ. Δημήτρη Μανωλάτου, Διευθυντή του Μουσικού Ομίλου του Ιωσήφ Ρωγών και του κ. Νίκου Παπαδογιώργου, Μουσικού και Εκπαιδευτικού.

Το εικαστικό έργο που πλαισιώνει τα ενημερωτικά φυλλάδια της δράσης ανήκει στον Εικαστικό, κ. Νίκο Ντούμα και η επιμέλεια του κολάζ στον εικαστικό κ. Γιάννη Ρόμπολα.

– Την Κυριακή 19 Μαρτίου 2023 και ώρα 11:00, θα πραγματοποιηθεί βιωματική συζήτηση με γονείς παιδιών στο φάσμα του Αυτισμού.

Η συζήτηση θα ξεκινήσει με χαιρετισμό του Πρόεδρου του Δ.Σ. της Ε.ΨΥ.Π.Ε.Α. κ. Παναγιώτη Ζαβιτσανάκη και θα την συντονίσουν οι κ.κ. Ευδοκία Ταγκούλη, Δρ. Βασιλική Ντρε από το Γ.Ν.Π. «Η Αγία Σοφία» και η Δρ. Κατερίνα Καραϊβάζογλου, Παιδοψυχίατρος και Επιστημονική Υπεύθυνη του Κέντρου Ημέρας της Ε.ΨΥ.Π.Ε.Α.

Να σημειωθεί ότι για τη συμμετοχή των γονέων στη βιωματική συζήτηση είναι απαραίτητη η εγγραφή τους μέσω της Ε.ΨΥ.ΠΕ.Α., στο τηλέφωνο επικοινωνίας 2631055661 και στο email: epsypea1@otenet.gr.

Ο Τομέας Πολιτισμού Π.Δ.Ε. – Π.Ε. Αιτωλοακαρνανίαςστο πλαίσιο δράσεων του προγράμματος «Συνδημιουργοί Χρυσόγελου/«co-creators» βάση του οποίου διοργανώνονται «ραντεβού» με την επιστημονική και πνευματική σκέψη και δράση για τη βελτίωση των όρων της ζωής μας και αφουγκραζόμενος την ανάγκη για  ευαισθητοποίηση και πληροφόρηση των οικογενειών, αλλά και της κοινωνίας για τα ζητήματα του Αυτισμού και του τρόπου διαχείρισής του διοργανώνει την διήμερη αυτή διάλεξη, αποδεικνύοντας ότι η κοινωνία μας είναι μια «ανοιχτή αγκαλιά αγάπης», η οποία με την αρωγή της επιστήμης και της γνώσης διευρύνεται ακόμη περισσότερο.