Εχθροί και ασθένειες Καλαμποκιού

Χρήσιμες πληροφορίες για την αντιμετώπιση των βασικών προβλημάτων στις καλλιέργειες.

Εχθροί Αραβόσιτου

Διαβρωτικό κολεόπτερο

Τα κυριότερα συμπτώματα από την προσβολή του εντόμου μπορεί να προκαλέσει αναστολή της ανάπτυξης του φυτού, καθώς επίσης το φυτό μπορεί να καταρρεύσει. Στη βάση του στελέχους υπάρχουν οπές. Το φυτό είναι περισσότερα κυανό από ότι το υγιές.

Ο ευκολότερος τρόπος προστασίας είναι η αμειψισπορά. Τα ενήλικα τοποθετούν τα αυγά τους στον αγρό στα σημεία από τα οποία τρέφονται. Αυτά μπορεί να είναι αγροί καλαμποκιού, ηλίανθου ή σόγιας (αυτά τα φυτά είναι συνήθως ανθισμένα όταν πετούν τα τέλεια ) ή σοβαρά μολυσμένοι αγροί με ανθισμένα ζιζάνια. Η αμειψισπορά με αποφυγή των παραπάνω φυτών σε συνδυασμό με τον αποτελεσματικό έλεγχο των ζιζανίων μπορεί να εμποδίσουν ζημιές από τις προνύμφες.

Οι ψεκασμοί ενάντια στα τέλεια μπορούν να λύσουν το πρόβλημα. Όλα τα εντομοκτόνα που συστήνονται κατά της πυραλίδας του καλαμποκιού είναι αποτελεσματικά για την καταπολέμηση του diabrotica virgifera, εκτός από τα κοκκώδη. Μία συνεχής επισήμανση της παρουσίας και του μεγέθους του πληθυσμού των τέλειων είναι απαραίτητη.

Πυραλίδα

Ο βλαστός σπάζει στα γόνατα, στην περιοχή του λαιμού υπάρχουν μικρές οπές και περιττώματα. Η προνύμφη κατευθύνεται προς τα κάτω κατά μήκος του βλαστού.

Η ανάπτυξη των χρυσαλίδων μέσα στο μίσχο αρχίζει την άνοιξη και τα πρώτα έντομα αρχίζουν να πετούν στα μέσα του Μαΐου.

Οι πεταλούδες γεννούν τα αυγά τους συνήθως στη βάση του θυσάνου. Οι εκκολαπτόμενες προνύμφες πηγαίνουν στο μίσχο, και εισχωρούν προς τα κάτω. Στους κόμβους του βλαστού βγαίνουν και πηγαίνουν γύρω από τους κόμβους, και κατόπιν επιστρέφουν στο μίσχο.

Η καλλιέργεια με μια επακόλουθη αμειψισπορά μειώνει τον κίνδυνο μόλυνσης και τον αριθμό των εντόμων στο χωράφι, αλλά αυτή η μέθοδος από μόνη της δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα. Εκείνα τα υβρίδια, που έχουν έναν εξαιρετικά σκληρό μίσχο, συνήθως δεν σπάνε.

Τα στοιχεία που υπάρχουν για τη δυναμική των μίσχων δημοσιεύονται στον αναλυτικό κατάλογο των ποικιλιών σε κάθε χώρα της Ε.Ε. Η κατάργηση των υπολειμμάτων των μίσχων έως την εμφάνιση των εντόμων είναι ένας καλός τρόπος ελέγχου του εντόμου και σε μερικά κράτη προγράφεται επίσημα. Δεδομένου ότι η πυραλίδα του καλαμποκιού προσβάλλει επίσης την κάνναβη και τα ποώδη ζιζάνια, αυτή η μέθοδος δεν μπορεί να παρέχει συνολική προστασία.

Σκουλήκι

Το φυτό αναπτύσσεται αργά, είναι λίγο εξασθενημένο αλλά μερικές φορές έχουμε και πτώση των φυτών μετά από σοβαρές προσβολές. Οι ρίζες είναι μασημένες και ο βλαστός στη βάση του έχει οπές. Προτιμούν τα υγρά, πλούσια σε οργανική ουσία, εδάφη. Συνήθως προκαλούν σποραδικές ζημιές αλλά καμιά φορά μπορεί να καταστρέψουν ολόκληρο τον αγρό. Η καταπολέμηση των σιδηροσκωληκών γίνεται κυρίως με καλλιεργητικές μεθόδους και προληπτικούς όπως: -Αμειψισπορά.

Χημική καταπολέμηση με επικάλυψη των σπόρων και απολύμανση του εδάφους είναι επίσης αποτελεσματική.

Ζημιές από σιδεροδκούληκα έχουμε συνήθως σε καλλιέργειες που εγκαθίστανται μετά από χόρτα, λιβάδια και πολυετή φυτά. «Καλά» εδάφη, πλούσια σε οργανική ουσία έχουν μεγαλύτερους πληθυσμούς σιδεροσκούληκων.

Άλτες

Οι άλτες συναντώνται στα ηπειρωτικά κλίματα. Η ξηρασία δεν περιορίζει τον πληθυσμό τους. Οι άλτες διαχειμάζουν ως τέλεια στο πάνω στρώμα του εδάφους, συνήθως στα νότια σημεία των δασών. Η πρώτη γενιά είναι η πιο καταστροφική διότι μπορούν να συνενωθούν με τα μικρότερα φυτά.

Τα έντομα αυτά καταστρέφουν τα νεαρά φυτά. Μπορούν να προκαλέσουν ζημιές λόγω της αποφύλλωσης των μικρών φυτών και έμμεση απώλεια της παραγωγής. Όταν η θερμοκρασία είναι υψηλή, το έδαφος είναι ξηρό και η ανάπτυξη των φυτών σταματάει, τότε η ζημιά μπορεί να είναι σοβαρή. Η προνύμφη είναι ριζόβια χωρίς όμως να προκαλεί ζημιά. Οι άλτες έχουν 2-3 γενιές το χρόνο και στις περισσότερες περιοχές της Ευρώπης συναντώνται οι τρεις γενιές.

Η σωστή καλλιέργεια, η λίπανση και η άρδευση σε περίπτωση ξηρασίας την άνοιξη, αν αυτό είναι εφικτό, βοηθούν το φυτό να αναπτυχθεί κατά τη διάρκεια του πιο ευαίσθητου φαινολογικού σταδίου Ø Όταν η άνοιξη είναι ζεστή, οι άλτες προσβάλλουν όλο τον αγρό συγχρόνως, στις άλλες περιπτώσεις η ζημιά αρχίζει από τις άκρες και εξαπλώνεται στις μπροστινές σειρές.

Πράσινο σκουλήκι

Το έντομο αυτό είναι ο πιο σημαντικός καταστροφέας του αραβόσιτου.

Η χημική καταπολέμηση είναι απαραίτητη, πρώτα από όλα στην καλλιέργεια του γλυκού αραβόσιτου.

Τα ενήλικα πετούν ακόμη και στο φως. Η δυναμική, συχνή κίνηση των ενηλίκων έχει σαν αποτέλεσμα τη γρήγορη εξάπλωση του εντόμου. Η εναπόθεση των αυγών είναι συνεχής πάνω στα αναπαραγωγικά μέρη του φυτού κατά τη διάρκεια της ζωής των θηλυκών. Η παραγωγή των αυγών μπορεί να είναι πάνω από χίλια ανά θηλυκό.

Όλα τα σκευάσματα είναι αποτελεσματικά ενάντια σ’ αυτό το έντομο εκτός από τα ΒΤ προϊόντα. Ο σωστός χρόνος είναι πολύ σημαντικός. Οι νεότερες προνύμφες είναι πιο ευπαθής ενώ οι μεγαλύτερες δε μπορούν να εξοντωθούν με εντομοκτόνα.

Ασθένειες Αραβόσιτου

Βακτηρίωση

Είναι ένας χαρακτηριστικός οργανισμός που αρέσκεται στη ζέστη και μπορεί να προκαλέσει σε σπάνιες περιπτώσεις ολική καταστροφή και απώλειες παραγωγής πρώτα από όλα στην παραγωγή γλυκού καλαμποκιού. Το παθογόνο συνήθως προκαλεί μια ταχεία μάρανση ολόκληρου του φυτού και μερικές φορές μόνο των φύλλων. Η μετάδοση με σπόρους είναι πιο σημαντική στην παραγωγή γλυκού καλαμποκιού από ότι στην παραγωγή εμπορικού καλαμποκιού.

Το παθογόνο αρέσκεται στις ζεστές και υγρές συνθήκες αλλά δεν ανέχεται τα ξηρά κλίματα . Η μόλυνση είναι απαγορευμένη στους σπόρους και στους αγρούς εμπορικής αξίας. Στις σήψεις του στελέχους αν κόψουμε κατά μήκος το στέλεχος είναι ορατές κάποιες οπές με καφέ εσωτερική επιφάνεια. Στα φύλλα είναι ορατές γραμμώσεις με ακανόνιστα κυματοειδή περιθώρια. Το χρώμα των γραμμώσεων μπορεί να είναι κίτρινο-καφέ Η βακτηρίωση αυτή εξαπλώνεται στο φυτό κατά μήκος του αγγειακού συστήματος οπότε το παθογόνο μπορεί να φτάσει στους καρπούς. Οι φορείς είναι οι άλτες των φύλλων ή άλλα σκαθάρια των φύλλων.

Υπάρχουν ορισμένες ανθεκτικές ποικιλίες, οι περισσότερες από την ομάδα του γλυκού καλαμποκιού, δεδομένου ότι το παθογόνο αποτελεί μεγαλύτερη απειλή για αυτό το είδος. Ø Η ισορροπημένη θρέψη με αποφυγή υπερβολικού αζώτου και φωσφόρου μπορεί να βοηθήσει στην αποτροπή σοβαρών ζημιών. Η καταπολέμηση των εντόμων φορέων είναι πολύ σημαντική. Το βακτήριο μεταδίδεται με έμμονο τρόπο, οπότε τα εντομοκτόνα έχουν αρκετό χρόνο για να σκοτώσουν τους φορείς πριν από την μετάδοση του παθογόνου.

Φουζαρίωση των στελεχών

Τα παθογόνα αυτά εμφανίζονται σχεδόν σε όλα τα εδάφη και η μόλυνση κατά τη διάρκεια της βλαστικής ανάπτυξης είναι συνήθως σοβαρή. Ροζ-Κόκκινοι δακτύλιοι μούχλας εμφανίζονται στα γόνατα. Αυτοί οι κύκλοι είναι ένα χαρακτηριστικό σύμπτωμα της φουζαρίωσης. Οι δακτύλιοι μπορεί να είναι άσπρο-ροζ και σπάνιοι κόκκινοι. Αυτό εξαρτάται από το είδος του παθογόνου.

Η χρήση ανθεκτικών υβριδίων είναι ο καλύτερος και ευκολότερος τρόπος καθώς η ώριμη παραγωγή θα παραμείνει στον αγρό. Η ανθεκτικότητα στην φουζαρίωση είναι ένα σημαντικό κριτήριο επιλογής, πολύ ευπαθή υβρίδια σπάνια καταγράφονται. Η φουζαρίωση δεν καταπολεμάτε χημικά με ψεκασμούς.

⇒ Η αμειψισπορά είναι πολύ σημαντική. Αυτή η μέθοδος περιορίζει τον κίνδυνο μόλυνσης και συνήθως καταλήγει σε πολύ χαμηλότερους ρυθμούς μόλυνσης. Η σωστή καλλιέργεια του εδάφους είναι επίσης πολύ σημαντική. Η εξάπλωση με σπόρια εμποδίζεται στην περίπτωση που το έδαφος έχει υποστεί σωστές καλλιεργητικές φροντίδες.

Άνθρακας

Ο μύκητας μπορεί να καταστρέψει ολόκληρη την καλλιέργεια και να προκαλέσει ολοκληρωτική απώλεια της παραγωγής. Το παθογόνο μολύνει όλα τα πράσινα μέρη του φυτού. Τα μολυσμένα μέρη του φυτού παραμορφώνονται.

Το παθογόνο αρέσκεται στις ζεστές και υγρές συνθήκες αλλά συναντάται και στις βόρειες περιοχές. Τα παραμορφωμένα μέρη του φυτού καλύπτονται από μια ασημί μεμβράνη. Αργότερα τα εσωτερικά τμήματα μεταβάλλονται σε σωρούς σπορίων, η μεμβράνη καταστρέφεται και τα σκούρα καστανά-μαύρα σπόρια πέφτουν.

Η κορυφή του στάχυ είναι πολύ ευπαθής σ’ αυτή τη μόλυνση. Ο άνθρακας είναι μια από τις πιο επικίνδυνες ασθένειες του αραβόσιτου αλλά δεν έχει βρεθεί απόλυτη ανθεκτικότη τα απέναντι στον μύκητα. Υπάρχουν πολλά υβρίδια, άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο ανθεκτικά, τα οποία είναι γνωστά σε κάθε ευρωπαϊκή τα σπόρια είναι ελαφρότερα από το νερό. Ο άνθρακας είναι ένα υποχρεωτικό παράσιτο, ζει μόνο από ζωντανά τμήματα.

Η αμειψισπορά μπορεί να μειώσει το μολυσματικό υλικό αλλά δε μπορεί να μειώσει τη μόλυνση των φυτών. Η σωστή καλλιέργεια του εδάφους και η βελτίωση μπορούν να βοηθήσουν καθώς εμποδίσουν τις πληγές από την άμμο στα φυτά. Οι κόκκοι της άμμου μεταφέρονται από τον άνεμο και προκαλούν πληγές στην επιφάνεια του φυτού. Στα αμμώδη εδάφη μετά από ισχυρό άνεμο, συνήθως αυξάνεται η μόλυνση.

Φουζαρίωση των στάχεων

Η εμφάνιση μούχλας η οποία καλύπτει τους στάχεις είναι ένα πολύ συνηθισμένο φαινόμενο στην περίπτωση που έχουμε υγρό φθινόπωρο. Οι στάχεις οι οποίοι έχουν μολυνθεί από τον μύκητα είναι ακατάλληλοι για κατανάλωση από τον άνθρωπο. Ολόκληρος ο στάχυς μπορεί να μολυνθεί. Η διάμετρος του σπάδικα μειώνεται, οι καρποί γίνονται ξανθοί και εμφανίζεται ένα παχύ μυκηλιακό στρώμα ανάμεσα στους καρπούς, το οποίο είναι σκούρο κόκκινο ή πορφυρό.

Η παραγωγή μπορεί να είναι μολυσμένη από μυκοτοξίνες, οι οποίες παράγονται από τους μύκητες αυτούς και είναι τα πιο επικίνδυνα φυτικά δηλητήρια. Οι μύκητες αυτοί διαχειμάζουν στο έδαφος ή στα υπολείμματα των καλλιεργειών. Τα φυτικά υπολείμματα παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στον κύκλο της ασθένειας, επειδή τα σπόρια μπορούν να αναπτυχθούν μόνο μέσα σ’ αυτά.

Η ζημιά από τις προνύμφες του πράσινου σκουληκιού μπορεί να επιφέρουν αλλαγές στη σήψη των στάχεων, αλλά τα υπολείμματα από το μάσημα μεταξύ των καρπών είναι λευκά και όχι πορφυρά.

e-ea.gr