Η Κυρά Φροσύνη και η ιστορία της

Η Κυρά Φροσύνη γνωστή για την ομορφιά και την καταγωγή της, σαν σήμερα στις 11 Ιανουαρίου 1801, καταδικάσθηκε σε θάνατο από τον Αλή Πασά, όταν δεν ενέδωσε στις ερωτικές του πιέσεις.

• Η Φροσύνη γεννήθηκε το 1773. «Κόρη θαυμασίου κάλλους και περιφανούς γένους», σύμφωνα με τον Γάλλο πρόξενο στα Γιάννινα Πουκεβίλ, υπήρξε σύζυγος του Δημητρίου Βασιλείου, πλούσιου εμπόρου των Ιωαννίνων και ανιψιά του μητροπολίτη Λάρισας και κατόπιν Ιωαννίνων, Γαβριήλ Γκάγκα. Κατά την απουσία του συζύγου της για δουλειές στη Βενετία, η πανέμορφη Φροσύνη και μητέρα δύο παιδιών συνδέθηκε ερωτικά με τον γιο του Αλή Πασά, Μουχτάρ.

Από τα κάλλη της θαμπώθηκε και ο ίδιος ο αφέντης της Ηπείρου, που το 1801 διήγε το 61ο έτος της ηλικίας του. Επωφελούμενος της απουσίας του Μουχτάρ σε πολεμική εκστρατεία στην Αδριανούπολη, της πρότεινε να παρατήσει τον γιο του και να γίνει ερωμένη του. Η Φροσύνη αρνήθηκε και ο Αλή την απήγαγε και την έφερε στο χαρέμι του στις 10 Ιανουαρίου 1801.

Το νέο «όχι» της Φροσύνης εξόργισε τον δυνάστη, ο οποίος την καταδίκασε σε θάνατο, επειδή συνήψε σχέσεις με τον γιο του Μουχτάρ. Την επομένη, η μοιχαλίδα πνίγηκε στη λίμνη των Ιωαννίνων μαζί με άλλες δεκάξι Γιαννιώτισσες, που είχαν καταδικασθεί για παρόμοια παραπτώματα. Το πτώμα της εκβράστηκε λίγες μέρες αργότερα και τάφηκε στη μονή των Αγίων Αναργύρων.

Παρά το ηθικό και εθνικό της ολίσθημα (μορφή πρώιμου δοσιλογισμού), η λαϊκή μούσα την τίμησε, επειδή θεώρησε ότι εξαγνίστηκε με τον τραγικό της θάνατο:

Φυσάει βοριάς, φυσάει θρακιάς
τ’ είν’ το κακό που εγίνη
Στα Γιάννινα στη λίμνη!
Δείτε κυράδες, θάλασσες,
Τ’ είν’ το κακό που εγίνη!
Επνίξανε τις δεκαεφτά με την κυρά Φροσύνη
Αχ! , χαλασμός που εγίνη!…

Από τα λαϊκά άσματα και τις διηγήσεις, οι οποίες παρουσιάζουν διαφορετικές εκδοχές της ζωής της, παρέλαβε τη Φροσύνη η έντεχνη ποίηση (Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Αλέξανδρος Ραγκαβής, Σωτήρης Σκίπης και Δημήτριος Βερναρδάκης), η οποία την εξιδανίκευσε και κατέστησε τον θάνατό της σύμβολο της κακουργίας του Αλή Πασά.

Η ωραία Φροσύνη δεν άφησε ασυγκίνητη τη λόγια ελληνική μουσική. Ο Παύλος Καρέρ έγραψε την όπερα «Κυρά Φροσύνη», βασισμένη στο ποίημα του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, η πρεμιέρα της οποίας δόθηκε στις 16 Νοεμβρίου 1868 στο θέατρο «Απόλλων» της Ζακύνθου. Ο Θεόδωρος Σπάθης άφησε μια ημιτελή όπερα βασισμένη στην «Kυρά Φροσύνη» του Σωτήρη Σκίπη, από την οποία έχει ηχογραφηθεί το «Τραγούδι της Κυρά Φροσύνης» για πιάνο και φωνή, ενώ ο Γεώργιος Σκλάβος έγραψε την ορχηστρική σουίτα «Κυρά Φροσύνη».