Μείωση των εκπομπών κατά 55% έως το 2030

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε  το σχέδιό της για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.

• Αυτό το επίπεδο φιλοδοξίας για την επόμενη δεκαετία θα θέσει την ΕΕ σε ισορροπημένη πορεία για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.

Ο νέος στόχος βασίζεται σε διεξοδική εκτίμηση των σχετικών κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η εν λόγω εκτίμηση καταδεικνύει ότι αυτή η πορεία δράσης είναι ρεαλιστική και εφικτή. Αυτή η αυξημένη φιλοδοξία υπογραμμίζει επίσης τη συνεχιζόμενη παγκόσμια ηγετική θέση της ΕΕ, ενόψει της επόμενης διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα (COP26).

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή:

• υπέβαλε πρόταση τροποποίησης του προταθέντος ευρωπαϊκού νόμου για το κλίμα , προκειμένου να συμπεριληφθεί ο στόχος μείωσης των εκπομπών κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030 ως εφαλτήριο για τον στόχο της επίτευξης κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050·
• κάλεσε το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να επιβεβαιώσουν αυτόν τον στόχο του 55 % ως τη νέα εθνικά καθορισμένη συνεισφορά της ΕΕ στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού και να την υποβάλουν στην UNFCCC έως το τέλος του τρέχοντος έτους·
• καθόρισε τις νομοθετικές προτάσεις που θα υποβληθούν έως τον Ιούνιο του 2021 για την υλοποίηση του νέου στόχου, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται οι εξής: αναθεώρηση και επέκταση του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής της ΕΕ· προσαρμογή του κανονισμού για τον επιμερισμό των προσπαθειών και του πλαισίου για τις εκπομπές από τις χρήσεις γης· ενίσχυση των πολιτικών για την ενεργειακή απόδοση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας· και ενίσχυση των προτύπων CO2 για τα οδικά οχήματα.

Η κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε τα εξής: «Καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να τηρήσουμε την υπόσχεση που δώσαμε στους Ευρωπαίους: να κάνουμε την Ευρώπη την πρώτη στον κόσμο κλιματικά ουδέτερη ήπειρο έως το 2050. Η σημερινή ημέρα αποτελεί ορόσημο στην πορεία αυτή. Με τον νέο στόχο για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030, θα πρωτοστατήσουμε στην προσπάθεια για καθαρότερο πλανήτη και πράσινη ανάκαμψη. Η Ευρώπη θα βγει πιο δυνατή από την πανδημία του κορονοϊού επενδύοντας σε μια αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων κυκλική οικονομία, προωθώντας την καινοτομία στην καθαρή τεχνολογία και δημιουργώντας πράσινες θέσεις εργασίας.»

Ο κ. Φρανς Τίμερμανς, εκτελεστικός αντιπρόεδρος αρμόδιος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, δήλωσε τα εξής: «Σ’ αυτήν την κρίσιμη στιγμή για την υγεία μας, την οικονομία μας και για την παγκόσμια δράση για το κλίμα, είναι σημαντικό να πρωτοστατήσει η Ευρώπη στην πορεία προς μια πράσινη ανάκαμψη. Οφείλουμε στα παιδιά μας και στα εγγόνια μας να αναλάβουμε δράση τώρα. Σήμερα η Ευρώπη δείχνει στον κόσμο τον τρόπο με τον οποίο θα ενισχύσουμε την ευμάρεια και την ευημερία των πολιτών μας κατά την επόμενη δεκαετία, καθώς εργαζόμαστε για την επίτευξη του στόχου μας για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.» 

Η κ. Κάντρι Σίμσον, επίτροπος Ενέργειας, δήλωσε: «Με βάση τις υφιστάμενες πολιτικές και τα σημερινά σχέδια των κρατών μελών, βρισκόμαστε σε πορεία υπέρβασης του τρέχοντος στόχου του 40 % για το 2030. Αυτό δείχνει ότι το να είμαστε πιο φιλόδοξοι δεν είναι μόνο αναγκαίο αλλά και ρεαλιστικό. Το ενεργειακό σύστημα θα βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της προσπάθειας. Θα αξιοποιήσουμε την επιτυχία του ευρωπαϊκού τομέα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, θα εξετάσουμε όλα τα εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας για να αυξήσουμε την ενεργειακή μας απόδοση και θα θέσουμε γερά θεμέλια για μια πιο πράσινη Ευρώπη.»

Παράλληλα με το σχέδιο κλιματικών στόχων για το 2030 και τη σχετική εκτίμηση επιπτώσεων, η Επιτροπή ενέκρινε επίσης σήμερα αξιολόγηση των εθνικών σχεδίων των κρατών μελών για την ενέργεια και το κλίμα για την περίοδο 2021-2030.

Η αξιολόγηση της Επιτροπής δείχνει ότι η ΕΕ βρίσκεται σε καλό δρόμο για να υπερβεί τον τρέχοντα στόχο της για μείωση των εκπομπών κατά τουλάχιστον 40 % έως το 2030, ιδίως χάρη στη συνεχιζόμενη πρόοδο στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε ολόκληρη την Ευρώπη. Για να επιτευχθεί ο νέος στόχος του 55 %, η ΕΕ θα πρέπει να αυξήσει περαιτέρω την ενεργειακή απόδοση και το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το θέμα αυτό θα αποτελέσει τώρα αντικείμενο περαιτέρω διαβούλευσης και ανάλυσης πριν από την υποβολή νομοθετικών προτάσεων από την Επιτροπή τον Ιούνιο του 2021.

Ο νέος κλιματικός στόχος για το 2030 θα συμβάλει στην ενίσχυση της οικονομικής ανάκαμψης της Ευρώπης από την πανδημία του κορονοϊού. Θα τονώσει τις επενδύσεις σε μια αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων οικονομία, θα προωθήσει την καινοτομία στην καθαρή τεχνολογία, θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα και θα δημιουργήσει πράσινες θέσεις εργασίας.

Τα κράτη μέλη μπορούν να αξιοποιήσουν το ταμείο ανάκαμψης NextGenerationEU, ύψους 750 δισ. ευρώ, και τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ για να πραγματοποιήσουν αυτές τις επενδύσεις στην πράσινη μετάβαση. Για τη στήριξη των αναγκαίων επενδύσεων, η Επιτροπή ενέκρινε επίσης σήμερα τους κανόνες για έναν νέο χρηματοδοτικό μηχανισμό της ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ώστε να διευκολυνθεί η μεταξύ των κρατών μελών συνεργασία για τη χρηματοδότηση και την ανάπτυξη έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Ιστορικό

Η αύξηση του στόχου της ΕΕ για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για το 2030 εξαγγέλθηκε για πρώτη φορά στις πολιτικές κατευθύνσεις της προέδρου κ. φον ντερ Λάιεν τον Ιούλιο του 2019 και εναρμονιζόταν με τον στόχο της συμφωνίας του Παρισιού για συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη αρκετά κάτω από τους 2°C και για συνέχιση των προσπαθειών για περιορισμό της στον 1,5°C.

Στην εκτίμηση επιπτώσεων που δημοσιεύτηκε σήμερα, και με βάση ευρεία διαδικασία διαβούλευσης που διεξήχθη το προηγούμενο έτος, η Επιτροπή εξέτασε ενδελεχώς τις επιπτώσεις που θα έχει για την οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον η μείωση των εκπομπών κατά 50 % έως 55 % έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.

Η εκτίμηση επιπτώσεων εξέτασε προσεκτικά τον συνδυασμό των διαθέσιμων μέσων πολιτικής και τον τρόπο με τον οποίο κάθε τομέας της οικονομίας μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη αυτών των στόχων. Το συμπέρασμα είναι ότι μια ισορροπημένη, ρεαλιστική και συνετή πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 απαιτεί στόχο μείωσης των εκπομπών κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030.

Για να επιτευχθεί ο στόχος της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55 %, θα απαιτηθεί η ανάληψη δράσης σε όλους τους τομείς της οικονομίας. Μια κλιματικά ουδέτερη μετάβαση μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη συμβολή όλων. Οι εκπομπές CO2 από την καύση ορυκτών καυσίμων αποτελούν τη μεγαλύτερη πηγή εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ.

Μαζί με τις διαφεύγουσες στο ενεργειακό σύστημα εκπομπές άλλων πλην του CO2 αερίων, ευθύνονται για κατά τι περισσότερο από το 75 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ. Το στοιχείο αυτό αναδεικνύει τον κεντρικό ρόλο του ενεργειακού συστήματος στη μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία. Τα κτίρια και οι μεταφορές είναι, παράλληλα με τη βιομηχανία, οι κύριοι χρήστες ενέργειας και βασική πηγή εκπομπών. Η απαλλαγή τόσο της προσφοράς όσο και της ζήτησης ενέργειας από τις ανθρακούχες εκπομπές έχει καίρια σημασία για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας.

Η αξιολόγηση των εθνικών σχεδίων των κρατών μελών για την ενέργεια και το κλίμα δείχνει ότι τα κράτη μέλη επιταχύνουν την ενεργειακή και κλιματική τους μετάβαση. Επισημαίνει ότι το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην ΕΕ θα μπορούσε να φθάσει το 33,7 % έως το 2030, υπερβαίνοντας τον τρέχοντα στόχο του κατ’ ελάχιστον 32 %.

Όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση, εξακολουθεί να υπάρχει χάσμα φιλοδοξίας: 2,8 % για την κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας και 3,1 % για την τελική κατανάλωση ενέργειας, σε σύγκριση με τον στόχο του κατ’ ελάχιστον 32,5 %. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού, η Επιτροπή θα αναλάβει δράση, ιδίως μέσω της επικείμενης πρωτοβουλίας για το κύμα ανακαίνισης κτιρίων και της επανεξέτασης και πιθανής αναθεώρησης της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση, καθώς και μέσω της παροχής οδηγιών για την αρχή της προτεραιότητας στην ενεργειακή απόδοση.

Η αξιολόγηση των εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα σε επίπεδο ΕΕ, που δημοσιεύεται σήμερα, θα συμπληρωθεί τον Οκτώβριο με επιμέρους αξιολογήσεις των κρατών μελών, στο πλαίσιο της έκθεσης για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης.

Ο κανονισμός σχετικά με τον ευρωπαϊκό νόμο για το κλίμα, που προτάθηκε από την Επιτροπή τον Μάρτιο του 2020, έχει ως στόχο να εντάξει στο ενωσιακό δίκαιο τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας για το 2050, που συμφωνήθηκε από τους ηγέτες της ΕΕ τον Δεκέμβριο του 2019, και να χαράξει την πορεία που πρέπει να ακολουθήσουν όλες οι πολιτικές της ΕΕ.

Η Επιτροπή προτείνει τώρα να συμπεριληφθεί ο αναθεωρημένος στόχος για το 2030 στον κανονισμό, ο οποίος συζητείται επί του παρόντος από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Ο νέος στόχος για το 2030 θα αποτελέσει επίσης τη βάση συζητήσεων για την αναθεώρηση της εθνικά καθορισμένης συνεισφοράς της ΕΕ στη μείωση των εκπομπών στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού.

Όπως ορίζεται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και στην ανακοίνωση, η Επιτροπή θα αρχίσει τώρα την εκπόνηση λεπτομερών νομοθετικών προτάσεων για τον τρόπο επίτευξης αυτού του νέου στόχου. Η Επιτροπή θα επανεξετάσει όλα τα σχετικά με το κλίμα και την ενέργεια μέσα πολιτικής για την επίτευξη των μειώσεων των εκπομπών, με σκοπό την υποβολή κατάλληλων προτάσεων έως τον Ιούνιο του 2021.