Messolonghi By Locals: Οι αιτίες που πλημμυρίζει το Μεσολόγγι

Στο πλαίσιο της δράσης «Συζητάμε για τα κοινά» την Τρίτη 28.12.2021 πραγματοποιήθηκε η συζήτηση σε ζωντανή μετάδοση με θέμα «Γιατί πλημμυρίζει το Μεσολόγγι;»

• Στην εκδήλωση-συζήτηση παρευρέθηκαν  υπηρεσιακοί παράγοντες  που απάντησαν στο βασικό ερώτημα της συζήτησης και έπειτα στα ερωτήματα που τέθηκαν από το κοινό.
  Στην συζήτηση συμμετείχε ο Γενικός Διευθυντή της Δ.Ε.Υ.Α.Μ. Σπύρος Σταματάτος, η Διευθύντρια του Τμήματος Δικτύων & Εργων Μαρία Κατσώτα και ο Μπάμπης Κιρκινέζος  με την ιδιότητα του Υπεύθυνου Πολιτικής Προστασίας του Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου.

Το “Messolonghi by Locals-Μεσολόγγι των Ντόπιων” θέλοντας να αναδείξει την σημασία του προβλήματος των πλημμυρών στην πόλη του Μεσολογγίου και την αναγκαιότητα επίλυσης του στην  συνέχεια παραθέτει ορισμένα συμπεράσματα από την συζήτηση.

Αρχικά έγινε ξεκάθαρο πως οι πλημμύρες στο Μεσολόγγι είναι ένα πρόβλημα με πολλές παραμέτρους.

Βασικό συμπέρασμα είναι πως για την οριστική λύση του προβλήματος  πρέπει να υλοποιηθεί μια εμπεριστατωμένη μελέτη που θα λαμβάνει υπόψη όλες τις αιτίες του προβλήματος, θα είναι προσαρμοσμένη στα νέα κλιματικά δεδομένα της εποχής και θα θέτει ως ένα βασικό στόχο την προστασία του οικοσυστήματος της  Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου-Αιτωλικού, που είναι ο  τελικός αποδέκτης των ομβρίων υδάτων . Η ολιστική προσέγγιση του θέματος κρίνεται αναγκαία και προϋποθέτει συνεργασία και συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων καθώς και εξειδικευμένων επιστημόνων.

Συμπεράσματα:

“Το Μεσολόγγι θα πλημμυρίσει ξανά στο μέλλον!”

1. Έχει διακοπεί η φυσική απορροή των υδάτων από την πόλη στην λιμνοθάλασσα ώστε τα όμβρια ύδατα να μην καταλήγουν στις προθερμάστρες των Αλυκών (στην Δυτική Κλείσοβα και στην Πλώσταινα).  Έτσι τα όμβρια ύδατα μέσω της χρήσης  3 αντλιοστασίων (Μοτίβο, Γήπεδο, Γηροκομείο), τα οποία κατασκευάστηκαν τη δεκαετία του 1970, οδηγούνται στην Ανατολική  Κλείσοβα, στο Λιμάνι και στην κεντρική λιμνοθάλασσα.
2. Η Ανατολική Κλείσοβα, ως ο κύριος αποδέκτης, συγκεντρώνει τεράστιο όγκο νερού και φερτών υλικών. Συγκεκριμένα συγκεντρώνει τα όμβρια ύδατα από το ανατολικό τμήμα του αστικού ιστού πόλης μέσω ενός αποστραγγιστικού αύλακα, τα ύδατα από τα ρέματα της Αγριλιάς, του Αι-Γιαννιού, του Αγίου Θωμά και τα ύδατα από το αποστραγγιστικό δίκτυο του κάμπου του Ευηνοχωρίου.
3. Το στόμιο εξόδου από την Ανατολική Κλείσοβα που διοχετεύει τα ύδατα στην ανοιχτή θάλασσα δεν συντηρείται τακτικά με αποτέλεσμα να μειώνεται η ταχύτητα αποστράγγισης.
4.  Εξαιτίας του 2 και του 3 στις περιπτώσεις μεγάλης έντασης και ύψους βροχής  η  Ανατολική Κλείσοβα “φουσκώνει”.
5. Η εκτροπή του δέλτα της Αγριλιάς ώστε να μην πέφτουν τα νερά του με την φυσική του ροή στην Δυτική Κλείσοβα αλλά να οδηγούνται και αυτά στην Ανατολική Κλείσοβα, συμβάλλει στην επιδείνωση του προβλήματος. Σαν έκτακτο μέτρο εκτόνωσης, στην πλημμύρα της 3ης Δεκεμβρίου, έγινε παρέμβαση στο ανάχωμα της Κλείσοβας ώστε τα νερά να οδηγηθούν στην φυσική τους ροή, στην Δυτική Κλείσοβα.
6. Στις έντονες βροχοπτώσεις ο αποστραγγιστικός αύλακας (που μεταφέρει το νερό από το αντλιοστάσιο της “Μοτίβο”) συναντά το “φουσκωμένο” ρέμα της Αγριλιάς και την ήδη πλημμυρισμένη Ανατολική Κλείσοβα. Στην περίπτωση αυτή  η ροή του αύλακα ανακόπτεται  και τα ύδατα του επιστρέφουν προς τα πίσω, δηλαδή προς την πόλη. Σαν έκτακτο μέτρο εκτόνωσης, στην πλημμύρα της 3ης Δεκεμβρίου, έγινε παρέμβαση στον αποστραγγιστικό αύλακα ώστε τα νερά να οδηγηθούν στην Δυτική Κλείσοβα.
7. Τα αντλιοστάσια έχουν και θα έχουν συγκεκριμένη δυναμική και δεν μπορούν να νικήσουν την φουσκωμένη Ανατολική Κλείσοβα με αποτέλεσμα τα νερά να εμποδίζονται και να αδυνατούν να αποστραγγιστούν.
8. Η περιοχή στην οποία σήμερα είναι εγκατεστημένος ο οικισμός των Ρομά παλαιότερα ήταν έλος που αποτελούσε φυσικό ταμιευτήρα υδάτων. Ο οικισμός δημιουργήθηκε ως προσωρινός στις αρχές του 2000 αλλά πότε δεν έγινε η μεταστέγαση σε αξιοπρεπή οικισμό που ήταν το αρχικό σχέδιο.
9. Ο αποστραγγιστικός αύλακας πλησίον του Νοσοκομείου (το ρέμα Ροϊδούλας) συγκεντρώνει μεγάλες ποσότητες υδάτων και αποτελεί τη βασική αιτία πλημμύρας των Ταμπακαριών.
10. Οι γέφυρες κατά μήκος των ρεμάτων (στα σημεία: παλαιά Εθνική οδός, Ζεστή, Αγ. Θωμάς, ΟΣΕ, Οικισμός Ρομά) αποτελούν εμπόδιο-στενώσεις για τα ρέματα με αποτέλεσμα την υπερχείλιση τους.
11. Οι καθαρισμοί των ρεμάτων είναι ανεπαρκείς, σε κάποιες περιπτώσεις γίνονται με λάθος τρόπο (πλήρης αποξήλωση της χλωρίδας με αποτέλεσμα να αυξάνεται η ταχύτητα του νερού και η διάβρωση τους) και σε κάποιες περιπτώσεις γίνονται  μετά τις πλημμύρες.
12. Η έλλειψη προσωπικού στην ΔΕΥΑΜ έχει ώς αποτέλεσμα να μην υπάρχει επαρκές σε αριθμό εξειδικευμένο προσωπικό για την συντήρηση των αντλιοστασίων και για 24ωρη  επιφυλακή σε περιόδους έκτακτης ανάγκης.
13. Δεν έχουν αξιολογηθεί με υπεύθυνο τρόπο οι επιπτώσεις των έργων της Ιονίας Οδού στο αποστραγγιστικό δίκτυο και στα ρέματα. Τακτικές πλημμύρες μετά την κατασκευή της.
14. Οι ευθύνες-αρμοδιότητες είναι κατανεμημένες σε διάφορες υπηρεσίες οι οποίες μεταξύ τους δεν συνεργάζονται.

Αναγκαία άμεσα βήματα για τον περιορισμό του προβλήματος:

• Ανάγκη για επικαιροποιημένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση ακραίων καιρικών φαινομένων λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραπάνω παραμέτρους.
• Συντονισμός από εξειδικευμένο προσωπικό από όλες τις υπηρεσίες και όχι μόνο από αιρετούς.
• Στην διώρυγα της Μοτίβο μέχρι την κατασκευή των απαραίτητων αντιπλημμυρικών έργων είναι απαραίτητος ένας προσωρινός μηχανισμός (π χ. θύρες έκτακτης ανάγκης) ώστε να εκτονώνονται τα όμβρια ύδατα της πόλης σε περίπτωση πλημμύρας “μόνο” στην δυτική κλείσοβα.
• Διευθέτηση του αποστραγγιστικου αγωγού που περνάει δίπλα από το νοσοκομείο.
• Τακτική συντήρηση σε:
  Διώρυγα της Μοτίβο που αποτελεί βασικό αγωγό αποστράγγισης της πόλης του Μεσολογγίου.
  Στόμιο εξόδου προς την ανοιχτή θάλασσα.
  Φρεάτια εντός της πόλης.
• Στελέχωση υπηρεσιών ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις που δημιουργούν τα ακραία καιρικά φαινόμενα και να παρέχουν ποιοτικές υπηρεσίες στους κατοίκους του Μεσολογγίου.
• Συνεχείς έλεγχοι για την αποτροπή φραξίματος των φρεατίων και ενημερωτική καμπάνια για τις επιπτώσεις στο σύστημα αποστράγγισης και στο περιβάλλον γενικότερα από την απόρριψη στα φρεάτια ακατάλληλων υλικών( πχ οικοδομικά υλικά).
• Σωστός και έγκαιρος καθαρισμός των ρεμάτων.

Ανάγκη για ενημέρωση και συμμετοχή:

• Έλλειψη ενημέρωσης για το στρατηγικό σχέδιο της Περιφέρειας όπως και για τα αντιπλημμυρικά έργα που πρόκειται να γίνουν.
• Μακροχρόνια προβλήματα που συμβάλλουν στην ελλιπή αντιμετώπιση των πλημμυρών:
• Οι ευθύνες-αρμοδιότητες είναι κατανεμημένες σε διάφορες υπηρεσίες οι οποίες μεταξύ τους δεν συνεργάζονται.
• Στο ζήτημα των πλημμυρών εμπλέκονται:
• ΤΟΕΒ-ΓΟΕΒ, ΔΗΜΟΣ Ι.Π. ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, ΔΕΥΑΜ
• Οι μελέτες εγκρίνονται χωρίς ενημέρωση και με παράκαμψη των αρμόδιων τμημάτων των τεχνικών υπηρεσιών.
• Απαξίωση της ΔΕΥΑΜ μέσα από χρέη, ελλιπή χρηματοδότηση και πόρους για σωστή συντήρηση και παραγωγή έργων που θα αναβαθμίσουν την ποιότητα των υπηρεσιών προς τους δημότες.
• Η ελλειμματική ΔΕΥΑΜ για τη λειτουργία του αποστραγγιστικού δικτύου χρεώνεται ένα υπέρογκο ποσό με αποτέλεσμα να αδυνατεί να προσφέρει ποιοτικές υπηρεσίες.
• Το κόστος αυτό οφείλει να το αναλάβει το δημόσιο όπως συνέβαινε και στα πρώτα χρόνια δημιουργίας των αντλιοστασίων.

Αξίζει να γνωρίζουμε

Η Ιερή Πόλη Μεσολογγίου απέκτησε αποχέτευση στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Τότε κατασκευάστηκαν χωριστά δίκτυα ακαθάρτων και ομβρίων. Αυτό έγινε πρωτίστως για την παραγωγή άλατος από την Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου και την εξυπηρέτηση των οικονομικών συμφερόντων της τότε ΕΛΕΒΜΕ ΑΕ (ιδρύθηκε το 1978) και μετέπειτα ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΛΥΚΩΝ ΑΕ (ιδρύθηκε το 1988).

“Ειδικά για τα όμβρια ύδατα που με φυσική ροή, όπως γίνεται σε όλες τις πόλεις, καταλήγουν στους φυσικούς αποδέκτες, εν προκειμένω στην λιμνοθάλασσα, κατασκευάστηκαν τρία (3) μεγάλα αντλιοστάσια ομβρίων σε τρία σημεία περιφερειακά της πόλης, προκειμένου τα όμβρια ύδατα να οδηγούνται μέσω δικτύων έξωθεν της περιοχής της λιμνοθάλασσας που χρησιμοποιείται για την παραγωγή άλατος”.

πηγή: Ένορκη κατάθεση του γενικού Διευθυντή της ΔΕΥΑΜ, Σπύρου Σταματάτου στην αγωγή της ΔΕΥΑΜ κατά των Ελληνικών ΑΛΥΚΩΝ ΑΕ.