Ο αγροτικός τομέας μετά την κρίση του Covid-19

Η αγροοικολογία ανταποκρίνεται στις προκλήσεις για το περιβάλλον και την επισιτιστική ασφάλεια.

• Ο εισηγητής Guillaume Cros (FR /Greens), για το σχέδιο γνωμοδότησης για την αγροοικολογία που έχει προγραμματιστεί να εγκριθεί στις 3 Φεβρουαρίου 2021 στη σύνοδο ολομέλειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών, απαντά σε τέσσερα ερωτήματα σχετικά με την περιβαλλοντική και κοινωνική προσέγγιση, η οποία στοχεύει στη γεωργία.

Στο πλαίσιο της επικείμενης Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), ο Αντιπρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου της περιφέρειας Occitanie-Pyrenees-Mediterranean υποστηρίζει, μεταξύ άλλων, ποσοτικούς ευρωπαϊκούς περιβαλλοντικούς στόχους που είναι δεσμευτικοί για τα κράτη μέλη με τουλάχιστον το 30% του εθνικού κονδυλίου πληρωμών σε οικολογικά συστήματα.

Ακολουθούν τα ερωτήματα:

– Η πανδημία COVID-19 αποκάλυψε τις αδυναμίες του παγκοσμιοποιημένου συστήματος γεωργίας και τροφίμων και έχει δείξει τη σημασία της επισιτιστικής ασφάλειας. Ωστόσο, το φθινόπωρο μια μελέτη από το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ πρότεινε ότι η εφαρμογή της στρατηγικής Farm to Fork θα οδηγήσει σε απότομη μείωση της γεωργικής παραγωγής στην ΕΕ. Η αγροοικολογία θα μας κάνει να πεινάμε;

Ενώ η επισιτιστική ασφάλεια είναι ένα επιχείρημα που χρησιμοποιείται συχνά κατά της αγροοικολογίας, η πρόσφατη εργασία του IDDRI (Ινστιτούτο Βιώσιμης Ανάπτυξης και Διεθνών Σχέσεων) δείχνει ότι είναι δυνατόν να τροφοδοτηθεί ολόκληρος ο πληθυσμός της Ευρώπης έως το 2050 μέσω ενός σταδιακού αγροοικολογικού μετασχηματισμού που ενσωματώνει την κτηνοτροφία, τις καλλιέργειες και δασοκομία με στόχο μηδενικές εκπομπές άνθρακα. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η έκθεση του ΟΗΕ που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2011 έδειξε επίσης ότι σε μόλις 10 χρόνια οι μικροκαλλιεργητές θα μπορούσαν να διπλασιάσουν την παραγωγή τροφίμων σε ευάλωτες περιοχές χρησιμοποιώντας πράσινες μεθόδους παραγωγής. Καθώς η κρίση του COVID-19 έχει αποκαλύψει τις αδυναμίες του παγκοσμιοποιημένου γεωργικού και επισιτιστικού μας συστήματος, της αγροοικολογίας, το οποίο συμβαδίζει με την ανάπτυξη «συστημάτων τροφίμων βάσει τόπου»

– Οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη μελλοντική Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) επικρίνονται έντονα επειδή δεν συνάδουν με τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας και της στρατηγικής «Farm to Fork» . Ποιες είναι οι προτάσεις σας για το μέλλον της ΚΓΠ, η οποία βρίσκεται υπό συζήτηση, για τον συνδυασμό της οικονομικής κερδοφορίας των αγροκτημάτων με τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα και το περιβάλλον;

Με τους στόχους της για το κλίμα, την Πράσινη Συμφωνία και τις στρατηγικές Farm to Fork και Βιοποικιλότητα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους που απαιτούν έναν συστημικό μετασχηματισμό γεωργικών τρόπων παραγωγής και συστημάτων τροφίμων. Η αγροοικολογία πληροί αυτούς τους στόχους και διασφαλίζει καλύτερη κερδοφορία των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.

Για το σκοπό αυτό, η μελλοντική ΚΓΠ, η οποία βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση, πρέπει να υποστηρίξει αυτήν την απαραίτητη μετάβαση από τη γεωργία στην αγροοικολογία. Προς τούτο, προτείνω ιδίως να περιληφθούν στον κανονισμό για τα εθνικά στρατηγικά σχέδια ποσοτικοί κοινοί περιβαλλοντικοί στόχοι που είναι δεσμευτικοί για τα κράτη μέλη, να αφιερωθεί τουλάχιστον το 30% του εθνικού κονδυλίου πληρωμών σε οικολογικά συστήματα και ότι η υποστήριξη επενδύσεων σε αγροκτήματα υπόκειται σε περιβαλλοντικό έλεγχο. Εκτός από αυτές τις κανονιστικές υποχρεώσεις, θα πρέπει να δοθεί μεθοδολογική υποστήριξη σε περιφερειακούς ενδιαφερόμενους για την προώθηση της υιοθέτησης του αγροοικολογικού έργου στην κινητοποίηση των διαφόρων εθελοντικών μέτρων της ΚΓΠ.

– Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών θεωρεί απαραίτητο να διατηρηθεί η γεωργία σε όλες τις περιοχές προκειμένου να διατηρηθούν οι αγροτικές περιοχές ζωντανές και να προωθηθεί η εδαφική συνοχή. Πώς μπορεί η γεωργολογία να μας βοηθήσει να το επιτύχουμε;

Η αγροοικολογία συμβαδίζει με μια πιο τοπική διατροφή, η οποία επομένως βοηθά κάθε περιοχή. Προτείνω επίσης μείωση του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) για βιολογικά, τοπικά και εποχιακά προϊόντα, ένα «τοπικό» κουπόνι γεύματος για αυτά τα ίδια προϊόντα, και για ένα σημαντικό ποσοστό βιολογικών, τοπικών και εποχιακών προϊόντων στη μαζική τροφοδοσία. Αυτά τα μέτρα θα ενθαρρύνουν την ανάπτυξη γεωργολογικών αγροκτημάτων και εργαστηρίων επεξεργασίας μικρής κλίμακας σε όλες τις περιοχές, ωφελώντας έτσι την αγροτική απασχόληση. Επιπλέον, η αγροοικολογία, η οποία απαιτεί λιγότερο κεφάλαιο (μηχανοποίηση, εισροές, γη, κ.λπ.), θα σταματήσει την εξαφάνιση της μικρής κλίμακας γεωργίας σε χώρες όπου εξακολουθεί να είναι σημαντική.

Αυτό θα επιτρέψει σε όλες τις χώρες της ΕΕ να δώσουν ώθηση στη γεωργία και την αγροτική ζωή με θετικό κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο.

– Κατά τη γνώμη σας, πολλές φορές δηλώνετε ότι η αγροοικολογία συμβαδίζει με μικρές και μεσαίες εκμεταλλεύσεις. Γιατί οι μεγάλες εκμεταλλεύσεις δεν θα μπορούσαν να αναπτύξουν αγροοικολογία;

Η αγροοικολογία δεν έχει μόνο τεχνική αγρονομική διάσταση αλλά και κοινωνική και εδαφική διάσταση. Ενώ τα μεγάλα αγροκτήματα, τα οποία έχουν αναπτυχθεί σημαντικά χάρη στην ανεπτυγμένη υποστήριξη της ΚΓΠ, αποτελούν έρημο βιοποικιλότητας, είναι επίσης μια κοινωνική έρημος, όπου η απασχόληση και οι δημόσιες υπηρεσίες έχουν εξαφανιστεί, όπως μπορούμε να δούμε σε περιοχές «μεγάλης κλίμακας γεωργίας».

Η αγροοικολογία συμβαδίζει με ένα δίκτυο μικρών και μεσαίων αγροκτημάτων, με διαφοροποιημένες καλλιέργειες και μεσαίου μεγέθους οικόπεδα. Οι οικονομίες κλίμακας, που συνδέονται με την αντικατάσταση της εργασίας με τη χρήση βενζίνης και χημικών, καθώς και με την υποστήριξη της ΚΓΠ που ευνοεί τις επιχειρήσεις μεγάλης κλίμακας, δεν είναι πλέον σχετικές κατά την εποχή των στρατηγικών του European Farm to Fork και της βιοποικιλότητας.

e-ea.gr