Χρειάζεται μεγάλο υποκριτικό ταλέντο, ώστε να πείσεις τον θεατή ότι η φιγούρα μιλάει, να της δώσεις χρώμα και φωνή!!! Είναι διπλάσιος ο κόπος μας από ό,τι ενός ηθοποιού… γιατί ο ηθοποιός βλέπει τις αντιδράσεις του κοινού, ενώ εμείς είμαστε πίσω απ’ τον μπερντέ… Η προσέγγιση είναι ακόμα πιο δύσκολη!
Καραγκιόζης: Ένα τεράστιο κεφάλαιο της πολιτισμικής μας παράδοσης. Ένας ήρωας που αναδύθηκε από το λαό για να μείνει στο λαό. Να λέει αυτά που δεν μπορεί να λέει εκείνος. Να παλεύει, όταν αυτός δεν αντέχει άλλο. Να του φέρνει το χαμόγελο στα χείλη όταν βρίσκεται στις μεγαλύτερές του πίκρες.
Ο ήρωας που ήρθε στην Ελλάδα μαζί με άλλες λαϊκές παραδόσεις του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας, με τις περιπέτειές του μεγάλωσε γενιές και γενιές παιδιών στα βάθη των δεκαετιών.
Σήμερα, το θέαμα βρίσκεται σε άνοδο, χωρίς όμως τα κλασσικά «μαντράκια», με τον κισσό και το αγιόκλημα, από όπου ξεκίνησαν οι μεγαλύτεροι Καραγκιοζοπαίχτες. Οι περισσότεροι από εκείνους τους «μάστορες», είτε έχουν «φύγει» απ’ τη ζωή, είτε είναι αρκετά ηλικιωμένοι. Οι σπόροι που άφησαν πίσω τους όμως έχουν βγάλει γερές ρίζες…
- Συνέντευξη: Νάντια Μπούτα
Ο Καραγκιοζοπαίχτης Κώστας Σπυρόπουλος είναι ένας απ’ τους πιο δημιουργικούς και αξιόλογους καλλιτέχνες του Θεάτρου Σκιών σήμερα, γιος του παλιότερου εν ζωή και εν δράση Καραγκιοζοπαίχτη, Θανάση Σπυρόπουλου.
Γεννήθηκε στο Κοπανάκι Μεσσηνίας το 1985. Είναι πτυχιούχος ΙΕΚ Πληροφορικής, ενώ έχει σπουδάσει σε δραματική σχολή, κάνοντας παράλληλα μαθήματα ορθοφωνίας και σκηνογραφίας. Μαθήτευσε δίπλα στον καταξιωμένο Καραγκιοζοπαίχτη και πατέρα του Θανάση Σπυρόπουλο, ο οποίος του δίδαξε την τέχνη του Θεάτρου Σκιών.
Στα 8 του χρόνια έδωσε την πρώτη του παράσταση στο Φεστιβάλ Καραγκιοζοπαιχτών του Μάνθου Αθηναίου. Είχε την τύχη να γνωρίσει και να συμμετέχει ως βοηθός σε παραστάσεις αρκετών παλαιών Καραγκιοζοπαιχτών, όπως ο Μάνθος Αθηναίος (Νέα Σμύρνη – 1995), ο Ασπιώτης (Λάρισα – 1997), ο Γιάνναρος (Πάτρα – 2001), ο Μίμης Μάνος (Καλαμάτα – 2010), κ.ά.
Ακολούθησαν πλήθος παραστάσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Τον Μάιο του 2012 έκανε την πρώτη του έκθεση φιγούρας με 350 διαφορετικές φιγούρες και 50 ρεκλάμες στην Κύπρο σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και το Παιδικό Μουσείο της Κύπρου, όπου έπαιξε και 5 παραστάσεις στην Λευκωσία.
Τα Χριστούγεννα του 2018, παρουσίασε το Σύγχρονο Θέατρο Σκιών «Του μπερντέ τα παραμύθια» στο θέατρο «Χυτήριο», μια διαφορετική παράσταση, όπου το παραμύθι ενώθηκε με το θέατρο Σκιών, με σύγχρονες φιγούρες που κινούν δάχτυλα, ανοιγοκλείνουν μάτια και στόμα!
Το 2019 συνεργάστηκε με τη σπουδαία ηθοποιό και συγγραφέα Ξένια Καλογεροπούλου και τον Θανάση Σπυρόπουλο, στην παράσταση «Η Ιστορία του Καραγκιοζη», η οποία παίχτηκε στα σχολεία.
Σήμερα ο Κώστας Σπυρόπουλος δίνει παραστάσεις σε σχολεία, σε εκδηλώσεις και σε Θέατρα με μεγάλη επιτυχία, ενώ διατηρεί το Θέατρο Σκιών «Θανάσης Σπυρόπουλος» και το «Σπυροπούλειο Μουσείο Θεάτρου Σκιών». Είναι αντιπρόεδρος του Πανευρωπαϊκού Σωματείου Θεάτρου Σκιών, με σκοπό τη διάσωση και τη διάδοση της τέχνης του Ελληνικού θεάτρου Σκιών.
- Κώστα, στην κυριολεξία μεγάλωσες πίσω από τους «μπερντέδες» και είχες την τύχη να μαθητεύσεις δίπλα στον καταξιωμένο Καραγκιοζοπαίχτη και πατέρα σου Θανάση Σπυρόπουλο. Από τότε που θυμάσαι τον Κώστα, νιώθεις ότι ήσουν πάντα γεννημένος να γίνεις Καραγκιοζοπαίχτης;
Γεννήθηκα μέσα στον καραγκιόζη και αυτό που θυμάμαι κυρίως απ’ τα παιδικά μου χρόνια είναι τον εαυτό μου με μια φιγούρα στα χέρια! Βέβαια, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι είχα πατέρα και δάσκαλο έναν απ’ τους μεγαλύτερους και πιο ταλαντούχους Καραγκιοζοπαίχτες, τον Θανάση Σπυρόπουλο!
Το μήλο κάτω απ’ τη μηλιά… έπεσε!
- Λένε πως έχεις πάρει την κίνηση του πατέρα σου, και τη μεγαλοφυή οργάνωση παραστάσεων και συνεχίζεις ένα πολύ δύσκολο έργο και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία. Θα συμπληρώσω ότι είσαι ένας πολυτάλαντος άνθρωπος με πολύ μεράκι και αγάπη για τον Καραγκιόζη. Είναι αυτά τα βασικά χαρακτηριστικά που συνθέτουν έναν καλό Καραγκιοζοπαίχτη;
Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά ενός Καραγκιοζοπαίχτη είναι το μεράκι και η αγάπη του για την τέχνη του θεάτρου Σκιών! Όμως, χρειάζονται και πολλά άλλα ώστε να καταφέρει κάποιος να είναι καλός και άξιος Καραγκιοζοπαίχτης…
Η παροιμία λέει «Με όποιον δάσκαλο καθίσεις, τα ίδια γράμματα θα μάθεις!» Κι εγώ πιστεύω ότι έχω τον καλύτερο δάσκαλο δίπλα μου, τον πατέρα μου!
- Ως μαθητής και μοναδικός συνεχιστής της τέχνης του Θανάση Σπυρόπουλου, συνεχίζεις να γράφεις βασικές σελίδες σε ένα τεράστιο κεφάλαιο της πολιτισμικής μας παράδοσης. Πόσο βαρύ φορτίο είναι αυτό για σένα;
Τίποτα δεν είναι βαρύ, όταν το αγαπάς! Κι εγώ αγαπάω πολύ την τέχνη μου… Μου δίνει δύναμη, ζωή, ενέργεια και χαρά όταν βλέπω τις φατσούλες των μικρών παιδιών να χαμογελούν!
Με αυτά τα «όπλα» προσπαθώ να «χτίσω» ένα τεράστιο κεφάλαιο στον Καραγκιόζη, όπως κι εσύ είπες, και ειδικά όταν είσαι γιος του Θανάση Σπυρόπουλου, συγκρίνεσαι, θες δε θες!
- Ο Κώστας Σπυρόπουλος έχει αγαπημένο ήρωα;
Ναι, το μεσαίο γιο του Καραγκιόζη, τον «Κοπρίτη»! Είναι ένας χαρακτήρας, όπως κι εγώ!
Θέλω να θυμηθείς και να μου μιλήσεις για την πρώτη σου παράσταση, την οποία έδωσες σε ηλικία 8 ετών. Μπορείς να μου μεταφέρεις τα συναισθήματά σου;
Την πρώτη μου παράσταση την έδωσα όταν ήμουν 8 ετών, στο φεστιβάλ του Καραγκιοζοπαίχτη Μάνθου Αθηναίου, ο οποίος ήταν εξίσου καλός και παλαιός Καραγκιοζοπαίχτης όπως και ο πατέρας μου! Θυμάμαι, έπαιξα ένα απόσπασμα απ’ το έργο «Τα 100 εντάλματα του Καραγκιόζη». Έτρεμαν τα πόδια μου, από κάτω είχα πολύ σημαντικό κόσμο και κυρίως παλαιούς Καραγκιοζοπαίχτες όπως ο Μάνθος Αθηναίος, ο Θανάσης Σπυρόπουλος, ο Δεσσύλας, ο Θούγας , ο Παλαιοθόδωρος, κ.ά.
Μόλις είπα την τελευταία ατάκα, σηκώθηκε ο πατέρας μου συγκινημένος και με φίλησε!
- Πόσο έχει αλλάξει ο Καραγκιόζης από τότε; Θεωρείς ότι έχει υπάρξει η ανάγκη αναπροσαρμογής της θεματολογίας των έργων στη σύγχρονη πραγματικότητα; Τι σχέση έχει ο Νεοέλληνας με τον Καραγκιόζη;
Εννοείται ότι έχει αλλάξει. Αφού έχει αλλάξει η γενιά… Έχει αλλάξει η ζωή μας… Ο Καραγκιόζης είναι πάντα επίκαιρος σε όλους τους τομείς: Στην πολιτική, στα ριάλιτι… Εγώ παίζω σε παράστασή μου τον «Καραγκιόζη στο Survivor»! Αυτή είναι η μαγεία της τέχνης μας!
Νιώθεις πως μέσα από τις παραστάσεις σου περνούν κάποια μηνύματα στα παιδιά ή προβάλλονται κάποιες αξίες;
Όταν ξεκίνησα να μαθαίνω δίπλα στον Θανάση Σπυρόπουλο, το πρώτο πράγμα που μου είπε είναι ότι ο Καραγκιόζης πρέπει να «περνάει» μηνύματα και αξίες, γιατί είναι λαϊκός ήρωας και γίνεται παράδειγμα προς μίμηση!
- Θυμάσαι κάτι χαρακτηριστικό που σου ανέφερε κάποιο παιδί κατά τη διάρκεια ή στο τέλος κάποιας παράστασης;
Ναι, στο τέλος μιας παράστασης, επισήμαινα στα παιδιά μέσω του Καραγκιόζη, ότι δεν πρέπει ποτέ να λέμε ψέματα και πως αν κάναμε το λάθος και λέγαμε, μετά θα έπρεπε να φερθούμε με ειλικρίνεια και να πούμε την αλήθεια!
Στο τέλος της παράστασης, καθώς μάζευα τη σκηνή μου, ήρθε ένα μικρό αγόρι και μου είπε: «Κύριε Κώστα, κι εγώ είπα ψέματα, αλλά το έκανα για καλό σκοπό… Για να είναι πάλι ο μπαμπάς μου και η μαμά μου αγκαλιά!».
Εκείνη τη στιγμή λοιπόν, σταμάτησα τη δουλειά που έκανα και του εξήγησα ότι υπάρχουν και αυτά τα ψέματα που λέμε και είναι όντως για καλό σκοπό και πώς όταν πάει σπίτι και δει τη μαμά και τον μπαμπά του, να τους πει την αλήθεια! Ο Καραγκιόζης λοιπόν είναι για τα παιδιά!
- Η πιο γόνιμη περίοδος του Ελληνικού Λαϊκού Θεάτρου Σκιών, είναι από το 1915 μέχρι το 1950, όταν δημιουργούνται τα περισσότερα έργα απ’ αυτά που παίζονται ακόμα και σήμερα, και γεννιούνται οι μεγαλύτεροι Καραγκιοζοπαίχτες.Τη δυναμική πορεία του θεάματος έρχεται να ανακόψει βίαια η τεχνολογία και η ανάπτυξη της 7ης τέχνης, του Κινηματογράφου, και αργότερα της τηλεόρασης. Στη σημερινή εποχή που οι νέες τεχνολογίες κερδίζουν όλο και περισσότερο έδαφος, πιστεύεις ότι απειλείται για μια ακόμη φορά η παραδοσιακή τέχνη του Θεάτρου Σκιών;
Απειλείται όπως και πολλά άλλα παραδοσιακά επαγγέλματα… Θα πρέπει λοιπόν κι εμείς να τον ακολουθήσουμε, αν δε θέλουμε να χαθεί ο Καραγκιόζης!
Θα σας πω τι έκανα εγώ… Με τον κορωνοϊό, στην 1η καραντίνα που έκλεισαν τα πάντα, αναρωτήθηκα πώς θα βλέπουν Καραγκιόζη όλα αυτά τα παιδιά που έρχονταν στη σκηνή μου κάθε βδομάδα. Πώς θα κρατήσω αυτήν την τέχνη ζωντανή. Πώς θα ζήσει η οικογένειά μου χωρίς να χάσω αυτό που αγαπάω.
Έτσι λοιπόν δημιούργησα το διαδικτυακό κανάλι «ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ TV», όπου κάθε βδομάδα μπορούν τα παιδιά να παρακολουθούν καινούρια παράσταση απ’ το σπίτι τους. Γι’ αυτό λεγόμαστε καλλιτέχνες: Για να δημιουργούμε!
- Δημιουργείς μόνος σου τα σκηνικά και τις φιγούρες, γράφεις και σκηνοθετείς τις παραστάσεις και παίζεις, δίνοντας ζωή στον Καραγκιόζη, τον Μορφονιό, τον Μπάρμπα-Γιώργο, το Κολλητήρι, τον Πασά, τον Βεληγκέκα κ.α. Υπάρχουν βιωματικά σου στοιχεία μέσα σε όλα αυτά; Κατά πόσο μπορείς να επέμβεις σε μια κλασική ιστορία του Καραγκιόζη;
Τα πάντα μπορείς να κάνεις, αρκεί να μην προσβάλλεις την τέχνη. Δε γίνεται να μην επέμβεις. Θα παίξουμε έργο όπως το έπαιζε ο Βασίλαρος την εποχή του 1950; Όχι βέβαια, θα πρέπει να το προσαρμόσουμε στα δεδομένα του σήμερα! Όλα αυτά που παρουσιάζω είναι βιώματα δικά μου ή κάποιου δικού μου προσώπου!
- Ποιο είναι το πιο απαιτητικό πράγμα που πρέπει να κάνεις σε μια παράσταση;
Το πιο απαιτητικό πράγμα που πρέπει να κάνεις σε μια παράσταση είναι να «ικανοποιήσεις» το παιδικό κοινό, είτε είσαι καλά, είτε όχι. Το χαμόγελο των παιδιών αποτελεί τη μεγαλύτερη απαίτηση στο έργο μας!
- Πες μου λίγα πράγματα για την οικογένειά σου… Θα έχουμε έναν δεύτερο Θανάση Σπυρόπουλο στο μέλλον;
Με τη σύζυγό μου, τη Μαργαρίτα, είμαστε 12 χρόνια μαζί. Έχουμε 3 παιδιά: 2 κόρες και πριν 4 μήνες μου έφερε στον κόσμο και τον γιο μας.
Ο γιος μου λοιπόν, ο Θανάσης Σπυρόπουλος ελπίζω να καταφέρει να αντλήσει την τέχνη από μένα και απ’ τον παππού του. Φροντίζω από τώρα γι’ αυτό!
Η σύζυγος μου είναι πίσω από όλη την οργάνωση του θιάσου μας, έχει αναλάβει και όλη την επικοινωνία. Από την πρώτη στιγμή που γνωριστήκαμε είναι δίπλα μου σε ό,τι κάνω όσον αφορά τον Καραγκιόζη και πολλές φορές δρα πριν από μένα… για μένα!!!
- Πόσο συχνά επισκέπτεσαι το Αγρίνιο;
Πριν την πανδημία, ερχόμουν στο Αγρίνιο κάθε 2 μήνες και έδινα παραστάσεις στο Παπαστράτειο Μέγαρο.
Ο πατέρας μου έχει ιστορία μεγάλη στην πόλη. Είχε για πολλά χρόνια το θερινό του Θέατρο στο Αγρίνιο, κάνοντας χιλιάδες εισιτήρια καθημερινά!
- Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει σήμερα ο κλάδος; Μπορεί σήμερα κάποιος να βγάλει «τα προς το ζην» ως Καραγκιοζοπαίχτης;
Ο κλάδος των Καραγκιοζοπαιχτών αλλά και του θεάματος γενικότερα, πλήττεται πάρα πολύ αυτή την εποχή λόγω της πανδημίας. Τα θέατρα είναι κλειστά σχεδόν ένα χρόνο! Οι λογαριασμοί, τα ενοίκια ,οι υποχρεώσεις, τα πάγια έξοδα «τρέχουν»…
Είναι πολύ δύσκολο να βγάλει κάποιος «τα προς το ζην» μόνο με τον Καραγκιόζη. Για να το πετύχει αυτό θέλει τεράστια υποδομή, κυρίως καλλιτεχνική. Εγώ έχω καταφέρει να ζω την 5μελη οικογένειά μου μόνο με τον Καραγκιόζη… Και αυτό γιατί έχω 2 χειμερινά Θέατρα ιδιόκτητα και το Καλοκαίρι κάνω περιοδείες σε όλη την Ελλάδα.
- Μίλησέ μου για το Θέατρο σκιών «Θανάσης Σπυρόπουλος» και το Μουσείο του Καραγκιόζη.
Το Θέατρο Σκιών «Θανάσης Σπυρόπουλος» βρίσκεται στο Γαλάτσι. Εκεί έκανε ο πατέρας μου τα γυρίσματα των επεισοδίων για την ΕΡΤ2 από το 1980 έως το 1990, τα οποία παιζόταν για 10 χρόνια στην κρατική τηλεόραση!
Το «Σπυροπούλειο Μουσείο Θεάτρου Σκιών» βρίσκεται στους Αγίους Αναργύρους και όταν πρωτοήρθε στην Αθήνα ο πατέρας μου το λειτουργούσε ως καλοκαιρινό Θέατρο. Έπειτα έφτιαξε το Μουσείο, το οποίο είναι και Θέατρο Σκιών. Έχει μεγάλη συλλογή από τους πιο παλιούς Καραγκιοζοπαίχτες… Από την 1η φιγούρα του Καραγκιόζη μέχρι και σήμερα: Φιγούρες, ρεκλάμες, σκηνικά από το 1856 μέχρι και σήμερα!
- Θα πρότεινες σε ένα νέο παιδί να γίνει Καραγκιοζοπαίχτης; Τι θα πρέπει να ξέρει;
Φυσικά και θα το πρότεινα, άλλωστε έχουμε ιδρύσει την «Ακαδημία Θεάτρου Σκιών» από το 2012, όπου μαθαίνουμε στα παιδιά την τέχνη του Θεάτρου Σκιών και έχουμε μαθητές από 3 χρονών που έχουν έρθει να μάθουν δίπλα μας και θα αποτελέσουν τη συνέχειά μας!
Ένα παιδί θα πρέπει να ξέρει να σέβεται πρώτα τον εαυτό του, γιατί μόνο έτσι θα καταφέρει να σεβαστεί και το κοινό που μελλοντικά, το οποίο θα το ακολουθήσει στα πρώτα του βήματα, στις πρώτες του παραστάσεις…
Τέλος, χρειάζεται και μεγάλο υποκριτικό ταλέντο, ώστε να πείσεις τον θεατή ότι η φιγούρα μιλάει, να της δώσεις χρώμα και φωνή!!! Είναι διπλάσιος ο κόπος μας από ό,τι ενός ηθοποιού… γιατί ο ηθοποιός βλέπει τις αντιδράσεις του κοινού, ενώ εμείς είμαστε πίσω απ’ τον μπερντέ… Η προσέγγιση είναι ακόμα πιο δύσκολη!
- Τι ετοιμάζεις για το άμεσο μέλλον;
Κατά τη διάρκεια της καραντίνας εγώ δουλεύω περισσότερο από πριν, γιατί κάνω καθημερινά τα γυρίσματα των έργων μου, σεμινάρια, φτιάχνω φιγούρες και σκηνικά για τις παραστάσεις μου, γράφω τα σενάρια νέων παραστάσεων και οργανώνω την Καλοκαιρινή περιοδεία.
Τον Μάρτιο θα πραγματοποιήσουμε ένα 5ημερο ηρωικών παραστάσεων με αφορμή τα 200 χρόνια απ’ την επανάσταση του 1821, με τίτλο «Η Επανάσταση των Σκιών μέσα από τα μάτια του Έλληνα Καραγκιόζη» σε συνεργασία με το ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης». Οι παραστάσεις θα μεταδοθούν μέσω streaming απ το κανάλι μας «ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ TV» και η αγορά εισιτηρίων θα γίνει μέσω viva.gr!
Κάθε παράσταση προλογίζεται από μεγάλους και καταξιωμένους ηθοποιούς. Είναι δίπλα σε αυτή την προσπάθειά μου ο Κρατερός Κατσούλης, ο Λευτέρης Ελευθερίου, ο Σπύρος Πούλης, ο Τάκης Βαμβακίδης, η Αρετή Ζαχαριάδου, ο Σπύρος Μπιμπίλας, κ.ά. και τους ευχαριστώ πάρα πολύ γι’ αυτό!
- Θα ήθελα να κλείσω αυτή τη συνέντευξη με τα λόγια του Κώστου Σπυρόπουλου στο τέλος κάθε παράστασης: «Ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Δάσκαλο και πατέρα μου Θανάση Σπυρόπουλο για την υπομονή και επιμονή που έδειξε, ώστε να γίνω εγώ αυτό που είμαι σήμερα».
Ευχαριστώ Θερμά τον Κώστα Σπυρόπουλο και τη Μαργαρίτα Σπυροπούλου για την άριστη συνεργασία και το σπάνιο φωτογραφικό υλικό από το Αγρίνιο που μου διέθεσαν για τη συνέντευξη.
Συνέντευξη: Νάντια Μπούτα
«Agrinio365» Media Group | Antenna-Star.gr – AgrinioTimes.gr
Σχετικά Άρθρα
Ο Βασίλης Βάσης στον Antenna Star 103.5: «Μας δήλωσαν πως δεν είναι αναγκαίο το Σχολείο» (Ηχητικό)
Ο Β. Ζώης στον Antenna Star 103.5 για την κατάκτηση του τίτλου από τον Παναγρινιακό (Ηχητικό)
Για την Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού στον Antenna Star η Νίκη Πατσουράκη (Ηχητικό)