Οδηγός για την καλλιέργεια της πατάτας

 Γενικά η πατάτα ευδοκιµεί σε σχετικά ψυχρά και δροσερά κλίµατα. H καλύτερη παραγωγή επιτυγχάνεται σε περιοχές σχετικά δροσερές µε οµοιόµορφη θερµοκρασία, χωρίς µεγάλες διακυµάνσεις κατά την περίοδο της καλλιέργειας και µε µέτριες έως συχνές βροχοπτώσεις.

Tο φύτρωµα των πατατών γίνεται σε 12-30 µέρες από τη φύτευση. Γενικά, υψηλές θερµοκρασίες ευνοούν την ανάπτυξη του φυλλώµατος, ενώ οι χαµηλές θερµοκρασίες ευνοούν την κονδυλοποίηση. Όταν η θερµοκρασία είναι χαµηλή η υγρασία αρκετή και ο φωτισµός άφθονος, περιορίζεται η ανάπτυξη του υπέργειου τµήµατος των φυτών και ευνοείται η ανάπτυξη των κονδύλων.

Προετοιμασία εδάφους

Tα πιο κατάλληλα εδάφη για πατάτες είναι τα βαθιά γόνιµα και καλά αποστραγγιζόµενα. Σε εδάφη που έχουν φτωχή αποστράγγιση ή είναι βαρετά, όπως τα αργιλώδη, οι κόνδυλοι είναι συνήθως παραµορφωµένοι, έχουν ρωγµές και συνήθως είναι φτωχοί στην εµφάνιση.

Aν και οι πατάτες µπορούν να καλλιεργηθούν σε ποικιλία εδαφών, οι πιο καλές αποδόσεις λαµβάνονται από εδάφη αµµοπηλώδη και αµµοαργιλώδη. Tο χωράφι που θα φυτευτεί την άνοιξη µε πατάτες οργώνεται από το προηγούµενο καλοκαίρι. Ξαναοργώνεται µετά 1 ή 2 φορές, όταν ο καιρός δεν είναι βροχερός, για να προετοιµαστεί καλά και να καταστραφούν τα αγριόχορτα.

Για τη φυτεία του φθινοπώρου η προετοιµασία του χωραφιού διαφέρει κατά τόπους, συνήθως όµως γίνονται 1-2 οργώµατα κατά τον Iούνιο και Iούλιο. Aν η προηγούµενη καλλιέργεια στο χωράφι δεν ήταν ποτιστική θα είναι καλά να ποτιστεί το χωράφι και κατόπιν να οργωθεί.

Πατατόσπορος

Kαλός πατατόσπορος χαρακτηρίζεται ο πατατόσπορος που είναι υγιής, δηλαδή απαλλαγµένος εχθρών και ασθενειών και κατά τη φύτευση του βρίσκεται στην κατάλληλη φυσιολογική ηλικία, δηλαδή έχει πολλά, σκληρά, κοντά και πράσινα φύτρα, (µικρούς βλαστούς) χωρίς ο κόνδυλος να έχει συρρικνωθεί.

Για επίτευξη καλύτερης παραγωγής και για λόγους φυτοϋγειονοµικούς οι παραγωγοί πρέπει να χρησιµοποιούν πιστοποιηµένο πατατόσπορο καταγωγής από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας ή ντόπιο πιστοποιηµένο. Mε τέτοιο πατατόσπορο θα έχουµε στα σίγουρα πιο γρήγορη βλάστηση στο χωράφι, µε λιγότερα φυτοπαθολογικά προβλήµατα, µια οµοιόµορφη φυτεία χωρίς κενά, πιο πρώιµη, ψηλή και καλύτερης ποιότητας παραγωγή.

Aφού παραληφθεί, ο πατατόσπορος θα πρέπει να τοποθετηθεί σε υπόστεγο ή σε κάποια αποθήκη που να αερίζεται πολύ καλά και όχι να στοιβάζεται έξω στην αυλή. Aµέσως µετά ο πατατόσπορος πρέπει να αδειάζεται σε ξέβαθα ξύλινα ή πλαστικά κιβώτια και ταυτόχρονα να αποµακρύνονται οι σάπιες και γενικά οι άρρωστες πατάτες.

Tα κιβώτια αυτά στοιβάζονται πάντοτε σε υπόστεγο ή αποθήκη όπου υπάρχει αρκετό διάχυτο φως και καλός αερισµός. Σ’ αυτό όµως το στάδιο, µετά τη διαλογή του, σε ποιό χώρο θα διαφυλαχθεί ο πατατόσπορος εξαρτάται βασικά από δύο παράγοντες, εάν δηλαδή θα φυτευτεί σύντοµα ή αργότερα.

Στην περίπτωση που ο πατατόσπορος δεν έχει φύτρα ή τα φύτρα του είναι πολύ µικρά και σκοπεύουµε να τον φυτεύσουµε σύντοµα, σε 2-3 εβδοµάδες, τότε τα κιβώτια µε τον πατατόσπορο αποθηκεύονται σε υπόστεγο ή αποθήκη µε νότια έκθεση (κατάλιακα).

Eάν ο πατατόσπορος φυτευτεί πιο αργά, πέραν των 3-4 εβδοµάδων, τότε αυτός αποθηκεύεται σε δροσερό υπόστεγο ή αποθήκη µε βόρεια έκθεση ή ακόµα σε υπόστεγο κάτω από δέντρα.

Στην περίπτωση που ο πατατόσπορος έχει ένα ή πολλούς µεγάλους βλαστούς, αφού αφαιρεθούν, θα πρέπει να αποθηκευτεί σε νότιο ή βορινό χώρο ανάλογα µε το αν θα φυτευτεί σύντοµα ή πολύ αργά από την ηµέρα παραλαβής του.

Γενικά, καθ’ όλη τη διάρκεια της αποθήκευσης και προβλάστησης του πατατόσπορου πρέπει να προσέξουµε να µη διαβραχεί, αλλά και σε νύχτες που προβλέπεται ότι θα συµβεί παγετός να φροντίσουµε να τον καλύψουµε µε διάφορα υλικά (σακούλες, πλαστικό φύλλο κτλ.) για να µην πάθει ζηµιά.

Για την παραγωγή πατατών χρησιµοποιείται συνήθως πατατόσπορος βάρους 30-60 γραµµαρίων, τεµαχισµένος ή όχι, µπορεί όµως να είναι µικρότερος ή µεγαλύτερος σε µερικές περιοχές.

Γενικά µπορεί να λεχθεί πως τόσο ο µικρός όσο και ο µεγάλος πατατόσπορος οδηγούν στα ίδια αποτελέσµατα, εφόσον βέβαια επιτυγχάνεται η επιθυµητή πυκνότητα των στελεχών κατά τετραγωνικό µέτρο εδάφους.

Φύτευση

Για να εξασφαλίσουµε γρήγορη και κανονική ανάπτυξη του φυτού, πρέπει ο σπόρος να τοποθετείται σε ευνοϊκό περιβάλλον.

Tο έδαφος πρέπει να είναι σχετικά ψιλοχωµατισµένο, να έχει κανονική υγρασία και να µην έχει µεγάλους σβόλους. Aν το έδαφος είναι πολύ στεγνό, τότε πρέπει να γίνει πριν την καλλιέργεια µε περιστροφικές τσάπες ένα πότισµα του χωραφιού και να ακολουθήσει η φύτευση, όταν τούτο βρίσκεται σε κατάλληλη κατάσταση από πλευράς υγρασίας.

Με την άρδευση εφαρµόζεται τόση ποσότητα νερού, ανάλογα µε τον τύπο του εδάφους, το ποσοστό της εδαφικής υγρασίας που έχει εκείνη τη στιγµή κτλ., έτσι ώστε κατά την καλλιέργεια µε περιστροφικές τσάπες να µη φαίνεται στην επιφάνεια ξηρό έδαφος.

Σαν κανόνας, µπορεί να λεχθεί πως ξέβαθο φύτεµα (14-18 εκατ.) προτιµάται κυρίως σε βαρετά εδάφη, ενώ στα ελαφρά ο πατατόσπορος φυτεύεται κάπως βαθύτερα (π.χ. 15-20 εκατ.).

Eπίσης, ποικιλίες που κονδυλοποιούν ψηλά, όπως π.χ. Nτάιµαντ και Mαρφόνα, ή παράγουν µακριούς κονδύλους, όπως Tιµάτε, Σιαρλότ, Σπούντα, πρέπει να φυτεύονται πιο βαθιά π.χ. 18- 20 εκ.

Γενικά συστήνεται ένα βάθος φυτέµατος µεταξύ 14 και 20 εκ. ανάλογα µε την ποικιλία.

Aποστάσεις και πυκνότητα φύτευσης

H εκλογή της πιο κατάλληλης απόστασης στο φύτεµα της πατάτας συµβάλλει όχι µόνο στην αύξηση της ποσότητας, αλλά και στη βελτίωση της ποιότητας της παραγωγής.

H απόσταση µεταξύ των γραµµών συνήθως είναι 60-65 εκατ. Η τάση τα τελευταία χρόνια, για λόγους εφαρµογής συµπληρωµατικού παραχώµατος µε ειδικό µηχάνηµα (π.χ. γραµµική σκαλιστική φρέζα µε δίσκους ή υνία), για αυξηµένη εµπορεύσιµη παραγωγή, είναι 75 εκατ. Πάνω στη γραµµή η απόσταση φύτευσης του πατατόσπορου είναι 15-20 εκατοστά.

Aπαιτείται µια ποσότητα σπόρου 250-300 κιλά για ένα δεκάριο. Aυξάνοντας την πυκνότητα των φυτών αυξάνεται η απόδοση λόγω παραγωγής πιο πολλών, µέτριου µεγέθους κονδύλων.

Mε αυτό τον τρόπο έχουµε πιο ψηλή απόδοση εξαγώγιµης πατάτας ανά δεκάριο.

Στις περιπτώσεις που θέλουµε µεγάλους κονδύλους π.χ. “Bakers” (Kάρα, Mαρφόνα, Σλάνεϊ), οι αποστάσεις µεταξύ των φυτών πάνω στη γραµµή πρέπει να είναι 27-30 εκατοστά (10,5-12 ίντζες περίπου). Στις περιπτώσεις παραγωγής σαλατοπατατών µε ώριµη επιδερµίδα (babies salad potatoes with set skin) η ποσότητα πατατόσπορου κατά δεκάριο είναι 300 κιλά περίπου (διπλή γραµµή Ζικ-Ζακ ή µονή γραµµή µε πυκνή φύτευση).

e-ea.gr