Οι ξεχασμένες σήμερα ένδοξες αρχαίες πόλεις στο Ρου του Αχελώου!

Ματαίως οι ισχυρές και με τεράστιο πολιτισμό και κύρος σημαντικές και πολυάνθρωπες ακαρνανικές καστροπολιτείες της αρχαίας Στράτου, της αρχαίας Μητρόπολης (κατά πάσα πιθανότητα ταυτίζεται με την Παλαιομάνινα), των αρχαίων Οινιαδών και του αρχαίου “Παλαιόκαστρου” στη Ρίγανη που ήταν και είναι μόνιμοι σύντροφοι επί αιώνες του Πολυγύριστου Αχελώου περιμένουν να εκδηλωθεί επιτέλους ενδιαφέρον για επιστημονική και αρχαιολογική έρευνα…

Του Γιώργου Π. Μπαμπάνη

Αχελώος! Το φυσικό σύνορο της Αιτωλίας και της Ακαρνανίας! Που κατά την αρχαιότητα πάλεψε ο Καδμογέννητος Ηρακλής μαζί του για χάρη της πριγκίπισσας Δηιάνειρας και που σήμερα, σε συνδυασμό με το ανεκμετάλλευτο βελανιδοδάσος της Μάνινας, το μεγαλύτερο στα Βαλκάνια, μας χαρίζει κάθε φορά όταν κάνουμε την διαδρομή την σπάνια ομορφιά του! Ο μεγαλύτερος ποταμός σε μήκος στην Ελλάδα τυγχάνει να είναι σύντροφος των επιβλητικότερων καστροπολιτειών της Ακαρνανίας. Εκείνων των πολιτειών που έχουν και κάτι ξεχωριστό να σου δείξουν καθώς στις πέτρες έχει αποτυπωθεί και μια διαφορετική ιστορία στο πέρασμα του χρόνου.

Στην αρχαία Στράτο, ο ναός του Διός είναι το πέλμα του Θεού που για μια στιγμή φευγαλέα πάτησε στη γη και άφησε το αποτύπωμά του! Και στην αρχαία Μητρόπολη η σπάνια σε είδος κατασκευή Αυλόπορτα αναμένει να ξεφορτωθεί τον ξύλινο νάρθηκα και να αποτελέσει την κύρια είσοδο για το ταξίδι στα βάθη των αιώνων οδηγώντας στο νησί των… Εχινάδων και τις αρχαίες Οινιάδες του βασιλιά Ανήλιαγου με το αρχαιότερο ναυπηγείο στο κόσμο, όπου ναυπηγήθηκαν πλοία για να ταξιδέψουν και να σχίσουν τις θάλασσες…

Αλλά, δυστυχώς, αντί μέχρι και τις μέρες μας να έχουν αναδειχθεί όλα αυτά, να δέχονται επισκέψεις και να αποτελεί μία από τις σπανιότερες και υπο προστασία διαδρομές, αποτελεί έναν ανεκμετάλλευτο θησαυρό στην περιοχή μας! Και πρόκειται για μια ανάδειξη τελείως διαφορετική από τις υπόλοιπες ανά την επικράτεια από άποψη τουρισμού. Διότι, η ανάδειξή τους κρύβει τη γνώση σε συνδυασμό με τη φύση, την ιστορία, τη γεωμορφολογία και όλα αυτά που είναι ευεργετικά για τον ανθρώπινο νου. Η γνώση είναι ένα πολύτιμο αγαθό που κερδίζεται, δεν επιβάλλεται και αυτό μπορεί να το χαρίσει η διαδρομή του Αχελώου.

Και δεν είναι μόνο οι καστροπολιτείες που προανάφερα καθώς και το “Παλιόκαστρο” της Ρίγανης, αλλά και οι εντυπωσιακοί θολωτοί μηκυναικοί τάφοι από τους οποίους τρεις βρίσκονται στην Αρχαία Ιθωρία στον Άγιο Ηλία καθώς και ο μεγαλύτερος Μυκηναϊκός Θολωτός τάφος στην Ελλάδα στη περιοχή της Μήλας ο οποίος αντί να αναδεικνύεται είναι θαμμένος και σκεπασμένος από την αδιαφορία των Νεοελλήνων αρμοδίων, κραυγάζοντας με απελπισία “αιδώς Αργείοι”!!!

Κύριο οδηγό ανάδειξης η πρόταση της κα Ολυμπίας Βικάτου

Υπενθυμίζω ότι έχουν αναληφθεί και προωθηθεί πρωτοβουλίες για τη διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά, δυστυχώς, όλες σχεδόν είναι επιλεκτικές. Απλώς αναφεδρω ότι ήδη η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδας έχει ξεκινήσει εργασίες αναστήλωσης των δύο αρχαίων θεάτρων της αρχαίας Στράτου και των αρχαίων Οινιαδώνν, ενώ πραγματοποίησε καθαριότητες και στην Άνω Ακρόπολη της αρχαίας πόλης στο χωριό της Παλαιομάνινας με σκοπό τη συνέχισή τους, με την ελπίδα για άμεση επανέναρξη των αρχαιολογικών ανασκαφών!
Ακόμα υπενθυμίζω ότι η προϊσταμένη της Εφορείας αυτής Ολυμπία Βικάτου σε εκδήλωση τον Απρίλιο του 2019 είχε παρουσιάσει τα μυστικά που κρύβουν οι παραποτάμιες αρχαίες πόλεις και την ανάγκη προστασίας τους από το κράτος. Σημειώνω ότι η εκδήλωση αυτή, η οποία συνδιοργανώθηκε από την Αιτωλική Πολιτιστική Εταιρεία (ΑΙ.ΠΟ.Ε.) και την Παναιτωλοακαρνανική Συνομοσπονδία (ΠΑΝ.ΣΥ.), πραγματοποιήθηκε μία μέρα μετά τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Μνημείων και Τοποθεσιών (International Day for Monuments and Sites), όπως έχει ορισθεί η 18η Απριλίου από την UNESCO και το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών (ΙCOMOS) στη Στοά του Βιβλίου.

Στην εκδήλωση αυτή με τίτλο “ Στράτος, Μητρόπολη, Οινιάδες, οι τρεις σημαντικές παραποτάμιες πόλεις των Ακαρνάνων”, η κυρία Βικάτου παρουσίασε την πολιτιστική κληρονομιά του Αχελώου. Ιδιαίτερα, αναφέρθηκε στις τρεις αυτές σημαντικές αρχαίες παραποτάμιες ακαρνανικές πόλεις, οι οποίες ήκμασαν κατά την κλασική και ελληνιστική εποχή. Παράλληλα, εστίασε την ομιλία της στον καθοριστικό ρόλο του ποταμού Αχελώου, ο οποίος ήταν πλωτός κατά την αρχαιότητα τουλάχιστον έως την αρχαία Στράτο, στην ίδρυση πόλεων εκατέρωθεν του ποταμού, ο οποίος, αν και στα προϊστορικά χρόνια αποτέλεσε τον συνδετικό κρίκο των κατοίκων και το μέσο των ειρηνικών επαφών τους, στα ιστορικά χρόνια και ειδικότερα από τα τέλη του 4ου έως και τον 2ο αι. π.Χ. μετατράπηκε σε επίμαχο όριο και διαρκώς μεταβαλλόμενο σύνορο μεταξύ των δύο αιωνίων αντιπάλων λαών, των Αιτωλών και των Ακαρνάνων, καθώς ο καθένας από την πλευρά του διεκδικούσε τον έλεγχό του.
Σημειώνω ότι την εκδήλωση συντόνισε ο καθηγητής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών συντοπίτης μας Παναγιώτης Κοντός, ο οποίος και ως πρόεδρος της Αιτωλικής Πολιτιστικής Εταιρείας συνδιοργάνωσε την εκδήλωση αυτή, αλλά, μολονότι είχε πρωτοστατήσει στην προώθηση σχεδίου αξιοποίησης αυτής της παραποτάμιας και πλωτής αρχαίας διαδρομής μαζί με τον παππού μου δημοσιογράφο Δημήτρη Στεργίου, δεν ανάφερε τίποτε σχετικά.

Τα περιβαλλοντικά, οικονομικά, αναπτυξιακά, εισοδηματικά και, φυστικά, τουριστικά οφέλη από την υλοποίηση του σχεδίου αυτού είναι περιττό να υπογραμμισθούν. Κατ΄αρχάς, πρόκειται για μιαν εντυπωσιακή σε εικόνες διαδρομή, που εξασφαλίζει, πέρας από γνώσεις για την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά, και αναψυχή με την κατασκευή παρόχθιψν δημόσιων υποδομών (βαρκούλες στο ποτάμι και τις λίμνες που έχουν σχηματισθεί, καθώς και επενδύσεις για επιχειρηματική δραστηριότητα). Είναι μια πολιτιστική διαδρομή, όπου συναντάται ο Στράτιος Ζευς, ο Μυκηναίος της Μήλας της Παλαιομάνινας και ο αρχαϊκός Έλλην της Παλαιομάνινας, και στο τέλος ο βασιλιάς Ανήλιαγος του Τρικάρδου και η κυρά-Ρήνη της Πλευρώνας! Ας μην ξεχνάμε ότι εκεί στον Αχελώο, κοντά στην Παλαιομάνινα, πέθανε και ο βασιλιάς Ανήλιαγος, όπως αποκαλύπτει στο ομώνυμο ποίημά του ο Γεώργιος Δροσίνης!

Αξίζει να σημειωθεί και οι φιλότιμες προσπάθειες του μη κερδοσκοπικού σωματείου ACHELLOS GROW UP που τα τελευταία δύο χρόνια προβάλλει με τον ξεχωριστό τρόπο τις ομορφιές του ποταμού!

Τα πάντα ρει έλεγε ο πάνσοφος Ηράκλειτος! Και το ποτάμι δεν γυρίζει όπως και ο χρόνος. Διότι αντί να μάθουμε να τριγύζουμε σωστά την ημέρα αφήνουμε τις ημέρες να περνάνε και τίποτα δεν κάνουμε! Πρέπει να δημιουργηθεί ένα σοβαρό υλοποιήσιμο και βιώσιμο σχέδιο ανάδειξης σε συνεργασία με όλους τους φορείς που θα έχουν σκοπο να εκμεταλλεύονται σωστά το τονίζουμε τα προγράμματα ΕΣΠΑ μπας και βγούμε από αυτό το σκοτάδι που καλά κρατεί εδώ και τόσα χρόνια στο νομό!