Πληρώνουμε ετησίως 13 εκατομμύρια ευρώ για να κοιμηθούμε

Μετά τις διαδοχικές κρίσεις, κάνουν θραύση και στην Ελλάδα τα μη συνταγο-γραφούμενα σκευάσματα κατά της αϋπνίας.

Ο νυχτερινός ύπνος ήταν μάλλον μια άγνωστη συνήθεια για τον καλλιτέχνη της Αναγέννησης Λεονάρντο ντα Βίντσι. Αναφορές κάνουν λόγο για μια ιδιόρρυθμη σχέση με το… μαξιλάρι του, στο οποίο ακουμπούσε το κεφάλι του αρκετές φορές μέσα στο 24ωρο. Ωστόσο, κάθε σιέστα διαρκούσε μόλις 15 λεπτά και ο ύπνος του συνολικά μιάμιση ώρα. Για τους επιστήμονες, πάλι, τέτοια παραδείγματα είναι προς αποφυγήν. Και αυτό διότι ο ποιοτικός νυχτερινός ύπνος αποτελεί προϋπόθεση για τη διατήρηση της καλής υγείας. Ωστόσο, όπως φαίνεται, οι πρόσφατες και παρατεταμένες κρίσεις (οικονομική και υγειονομική) έχουν διαταράξει την ψυχική ηρεμία και συνεπακόλουθα τη νυχτερινή ξεκούραση των Ελλήνων, με αρκετούς να αναζητούν τη… λύση (και) στο φαρμακείο.

Ο τζίρος για τα μη συνταγογραφούμενα προϊόντα χαλάρωσης, ύπνου και τόνωσης έως το 2021 είχε εκτιναχθεί στη χώρα μας στα 13 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με εκτιμήσεις, με το ενδιαφέρον έκτοτε να διαφαίνεται αμείωτο. Οπως περιγράφει ο φαρμακοποιός Λευτέρης Ελευθεριάδης, πριν από μερικά χρόνια τα είδη αυτά κάλυπταν ένα μόνο ραφάκι μεγέθους στο φαρμακείο του στα Ανω Πατήσια.

Σταδιακά όμως καταγράφεται μια διαχρονική αύξηση προσφοράς και ζήτησης: «Σήμερα υπάρχει μεγάλη ποικιλία, με τα προϊόντα να διατίθενται σε διάφορες μορφές – παστίλιες, μεμβράνες, ζελεδάκια με γεύση φρούτων…».

Η τάση αυτή, όπως σημειώνουν στο «Βήμα» άνθρωποι της αγοράς, έχει διττή εξήγηση: τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα (συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων αυτοφροντίδας) είναι ένα πεδίο στο οποίο η φαρμακοβιομηχανία επενδύει σημαντικά κεφάλαια, εντάσσοντας έτσι στο χαρτοφυλάκιό της προϊόντα που δεν επιβαρύνονται από μέτρα όπως είναι το clawback και το rebate.

Θεωρούνται πιο ασφαλή

Επιπρόσθετα, και όπως εξηγεί ο κ. Ελευθεριάδης, η διάθεση συμπληρωμάτων διατροφής για τον ύπνο ή τη χαλάρωση προσφέρει μια εναλλακτική επιλογή (πιο φυσική) στους καταναλωτές. «Οι περισσότεροι τα θεωρούν πιο ασφαλή συγκριτικά με τη λήψη ενός φαρμάκου. Επιπλέον, δεν επιβαρύνονται με το κόστος της ιατρικής επίσκεψης για τη συνταγογράφησή τους, γεγονός που διευκολύνει τη διαδικασία».

Παράλληλα στη χώρα μας καταγράφεται αύξηση και της χρήσης συνταγογραφούμενων ψυχοτρόπων φαρμάκων (ηρεμιστικά, υπνωτικά, αγχολυτικά κ.ά.), σύμφωνα με μελέτη που εκπόνησαν ο καθηγητής στη Διοίκηση και Οργάνωση Υπηρεσιών Υγείας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Νίκος Πολύζος και ο μεταδιδακτορικός ερευνητής Γιώργος Μαυριδόγλου.

Τα όσα συμβαίνουν εντός της χώρας δεν αποτελούν εξαίρεση. Ενδεικτικά αναφέρεται πως μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρυσι στην ιατρική επιθεώρηση «JAMA» έδειξε πως το 2018 οι Αμερικανοί λάμβαναν πάνω από τη διπλάσια ποσότητα μελατονίνης συγκριτικά με μία δεκαετία νωρίτερα. Αντίστοιχα, το 2022 η κατανάλωση μη συνταγογραφούμενων προϊόντων (OTC) για τη βελτίωση του ύπνου στις ΗΠΑ οδήγησε σε τζίρο ύψους 437 εκατ. ευρώ.

Πιθανό σύμπτωμα άλλων προβλημάτων

Παρ’ όλα αυτά, τα προβλήματα ύπνου δεν είναι πάντοτε… αθώα, αποτελώντας συχνά σύμπτωμα ενός πιο σύνθετου προβλήματος ψυχικής υγείας. «Η αϋπνία σε αρκετές περιπτώσεις εμφανίζεται σε περιόδους κατά τις οποίες το άτομο βιώνει στρες. Συνεπακόλουθα, αρκετές φορές όταν υποχωρεί το στρες, υποχωρεί και το σύμπτωμα της αϋπνίας» σημειώνει στο «Βήμα» ο καθηγητής Ψυχιατρικής στο ΑΠΘ και πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, Βασίλειος-Παντελεήμων Μποζίκας.

Και προσθέτει: «Ωστόσο όταν ένα άτομο παρουσιάζει επίμονη αϋπνία ή όταν αυτή συνδυάζεται με άλλα συμπτώματα, όπως είναι για παράδειγμα το καταθλιπτικό συναίσθημα ή η ανηδονία, τότε θα πρέπει να απευθύνεται σε ειδικό γιατρό».

Εντυπη έκδοση το ΒΗΜΑ