Πρεσβύτερος Ηρακλής Φίλιος: «Το τραύμα του ανέραστου φανατισμού»

Πρεσβύτερος Ηρακλής Φίλιος: «Ο Χριστός δεν έσωζε με μαγικό τρόπο – Το τραύμα του ανέραστου φανατισμού»

• Το ευαγγέλιο της Κυριακής (Λουκ. 8, 41-56) έχει ως κύριο θέμα την ανάσταση της κόρης του αρχισυναγωγού Ιάειρου. Ειδοποιείται ο Χριστός πως έχει πεθάνει το δωδεκάχρονο κορίτσι, αλλά προτρέπει τον κόσμο να μην φοβάται και να πιστεύει. Αναφέρει δε πως το κορίτσι δεν πέθανε, αλλά κοιμάται. Συναντάει το κορίτσι, πιάνει το χέρι της και του φωνάζει να σηκωθεί πάνω. Το κορίτσι σηκώνεται.

Είναι εμφανές πως στα θαύματα του Χριστού δεν έχουμε να κάνουμε με σεσωσμένες αντιλήψεις άνευ θελήσεως. Το θαύμα έρχεται ως κατάφαση του Θεού στην θέληση του ανθρώπου (θέλεις ὑγιὴς γενέσθαι; – Ιω. 5,6). Επίσης, πουθενά δεν σώζει ο Χριστός με τρόπο μαγικό. Ο τρόπος Του είναι προσωπικός, αφού συνάπτει σχέση με τον ασθενή, σχέση προσώπων. Ως προϋπόθεση θέτει την πίστη. Πίστη και ιατρική θα δούμε παρακάτω. Βλέπουμε, για παράδειγμα, στο ευαγγέλιο της Κυριακής τον Χριστό για μία ακόμη φορά, όπως πράττει και σε άλλα θαύματα, να ακολουθεί μία συγκεκριμένη οδό. Δεν σώζει με έναν λόγο ή με απρόσιτο τρόπο τον ασθενή. Ο Θεός στην δημιουργία του κόσμου αγγίζει, πλάθει το ανθρώπινο σώμα, στον τυφλό της κολυμβήθρας του Σιλωάμ αγγίζει, αγγίζει επίσης και το χέρι της κόρης του Ιάειρου. Δεν σώζει με έναν  λόγο μόνο, ούτε με την θέληση, ούτε με την σκέψη. Χρησιμοποιεί διάφορα μέσα για να σώσει.

Ο Μ. Βασίλειος που χαρακτηρίζει την ιατρική ως αναγκαία, στο έργο του ‘’Όροι κατά πλάτος’’, όπου ασχολείται με την ιατρική επιστήμη και την χρησιμότητά της, σημειώνει πως όταν ο Χριστός έφτιαξε πηλό και τον άλειψε στα μάτια του τυφλού στέλνοντας τον στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ, ποτέ δεν αρκέστηκε στην βούληση Του, λέγοντας του θέλω να καθαριστείς. Ας θυμηθούμε τον βασιλιά Εζεκία που όταν αρρώστησε βαριά, ‘’ο Ησαΐας είπε να ετοιμάσουν ένα κατάπλασμα από σύκα και να το βάλουν πάνω στην πληγή για να γιατρευτεί ο βασιλιάς’’ (Ησ. 38, 21).

Οι Πατέρες της Εκκλησίας δεν έμειναν μόνο στην πίστη. Συνδύασαν την πίστη με την γνώση και πάντα με διαλεκτικό ύφος. Ο Μ. Βασίλειος τόνιζε πως η ιατρική επιστήμη αποτελεί δώρο του Θεού στην ανθρωπότητα και πως ‘’ὑπό τοῦ Θεοῦ κεχάρισται’’ (όπως και κάθε τέχνη, ως βοήθεια) ‘’πρός τό τῆς φύσεως ἀσθενές’’ όπως σημειώνει για την ιατρική. Ας έλθουμε στον άγιο Γρηγόριο Νύσσης, αδελφό του Μ. Βασιλείου. Όποιος διαβάσει το ‘’Περί κατασκευῆς ανθρώπου’’ θα εκπλαγεί από την επιστημονική κατάρτιση του και τα ιατρικά επιχειρήματα που χρησιμοποιεί για να πείσει τους χριστιανούς ότι δεν πρέπει να φοβούνται μήπως κολλήσουν λέπρα. Για να έρθουμε και στον ιερό Χρυσόστομο που σημειώνει τα εξής: ‘’Ὤσπερ γάρ τήν ἀσθένειαν τοῦ σώματος σου γινώσκων ὁ Κύριος, τήν ἰατρικήν ἐπιστήμην τοῖς ἀνθρώποις ἐπέτρεψε’’.

Ορισμένες, αμετανόητα, φανατικές κι απομονωμένες φωνές, ως προκαθορισμένοι και διορισμένοι ‘’εκπρόσωποι τύπου’’ θα δράξουν την ευκαιρία να υποστηρίξουν πως η πίστη σώζει και πως η κάθε ασθένεια και πανδημία δεν έχει χώρο μέσα στην Εκκλησία. Θα συνεχίσουν πιστεύοντας ακόμη πως δεν μεταδίδεται ο ιός μέσα στην Εκκλησία, αφού η Εκκλησία είναι οίκος Θεού, αγνοώντας την ίδια στιγμή πως ο Θεός δεν κατοικεί σε χειροποίητους ναούς (Πρ. 7, 48) και πως όλα μέσα στον ναό υπόκεινται στους νόμους της φθοράς, της αλλοίωσης, μιας συνεχούς τρεπτότητας, εκτός από το Σώμα και Αίμα του Χριστού, το οποίο ως ‘’αλήθεια των πραγμάτων’’ κατά όσιο Μάξιμο Ομολογητή (σκιά – εικόνα – αλήθεια), θα συνεχίσει να υφίσταται αιώνια στην Βασιλεία του Θεού.

Δυστυχώς, στις μέρες μας ορισμένοι χριστιανοί απαιτούν από τον Θεό να τους σώσει με μαγικό τρόπο προσφέροντας τους έτοιμες συνταγές. Ισχυρίζονται με πάθος πως δεν κολλάς τον ιό μέσα στον ναό. Ας το φωνάξουμε επιτέλους δυνατά προς πάσα κατεύθυνση: Μέσα στον ναό μπορεί ο πιστός να κολλήσει οποιαδήποτε ασθένεια, αφού δεν έχει χτιστεί και δεν λειτουργεί με μαγικό τρόπο ο ναός. Με άλλα λόγια είναι ανεύθυνος ο ισχυρισμός να κολλάς μισό μέτρο έξω από την πόρτα του ναού και να χρειάζεται να φορέσεις μάσκα, αλλά να μην κολλάς μισό μέτρο εσωτερικά της πόρτας και να μην χρειάζεσαι την μάσκα. Ποιος θέλει έναν τέτοιο Θεό à la carte; Αρκετές ευθύνες φορτώσαμε στον Θεό.

Συμβαίνει ορισμένοι χριστιανοί εντός της Εκκλησίας να έχουν σχηματίσει μία λανθασμένη περί Θεού αντίληψη. Δεν φταίνε πάντα οι ίδιοι. Πολλές οι αιτίες. Γεροντισμός, ιδεοπληξία, ορθολογισμός και άλλα πολλά φέρουν ευθύνη για το κατάντημα αυτό, ένα ακόμη οδυνηρό τραύμα στο εκκλησιαστικό σώμα. Η αλήθεια είναι πως η περιοχή μας εμφορείται από έναν ισχυρό και αλαζονικό θρησκευτικό φονταμενταλισμό που δεν επιτρέπει την μαρτυρία της αυθεντικότητας του λόγου και του προσώπου. Άνθρωποι με απόλυτη προσήλωση στην ειδωλολατρία και αίρεση του γεροντισμού, με ανυπακοή στον Επίσκοπο και στο Συνοδικό σώμα, με ιδεολογήματα και θρησκοληψίες, φανατικοί (όχι όμως πιστοί), άνθρωποι που χτίζουν το μέλλον τους πάνω στην εγωπαθή αποδόμηση, αγνοούν πως δεν έχουμε να κάνουμε με έναν μαγικό και από μηχανής Θεό. Ο Θεός μας είναι Θεός της αποκάλυψης..

Πρεσβύτερος Ηρακλής Φίλιος (βαλκανιολόγος, θεολόγος)

Κληρικός Ι.Μ. Σταγών & Μετεώρων