Σαν σήμερα, 2 Σεπτεμβρίου, στο Αγρίνιο, στην Ελλάδα και στον κόσμο

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
2 Σεπτεμβρίου 2020 | 245η ημέρα του έτους

• Ανατολή Ήλιου: 06:56′ | Δύση Ήλιου: 19:52′
  Χρόνια πολλά στους: Μάμας, Μάμαντας, Μάμα

Αntenna Star 103,5 fm | Γράφει και επιμελείται ο Λευτέρης Τηλιγάδας

---

Χριστιανικό Εορτολόγιο

• Ορθόδοξη Εκκλησία
  • Ιωάννου του Nηστευτού, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως (†595)
    Των αγίων ενδόξων Μαρτύρων: Αειθαλά, Αμμούν, Διομήδους, Ευτυχιανού, Ευτυχίου, Ησυχίου, Ιουλιανού, Λεωνίδη, Μάμαντος (†γ΄αι.), Μελανίππου, Παρθαγάπης, Φιλαδέλφου, Φιλίππου και της χήρας γυναικός
    Αγίων Ελεάζαρ και Φινεές.
• Καθολική Εκκλησία.
  • Αγίου Μάμαντος μάρτυρος

---

Σαν σήμερα στο Αγρίνιο…

2 Σεπτεμβρίου 1897

• Από το φύλλο του «Εμπρός», εκείνης της μέρας μαθαίνουμε ότι στα τέλη του 19ου αιώνα «τα πέριξ του Αγρινίου», και μάλιστα μπροστά στα μάτια του στρατού, όπως αναφέρει το μονόστηλο της εφημερίδας, λυμαίνονταν δύο ληστοφυγόδικοι, ο Λιαροκάπης και ο Ντενεκές. Και οι δύο, σημειώνει, ήταν ακαταδίωκτοι. (ΕΜΠΡΟΣ, 2.9.1897, σελ. 3)

2 Σεπτεμβρίου 1977

• • Στο φύλλο του «Ριζοσπάστη» (2.9.1977, σελ. 5) και στη στήλη «Μορφές Αγωνιστών υπάρχει μια αναφορά στον αγωνιστή του ΕΑΜ, Δημήτρη Τσίτο για τον οποία υπάρχει η καταγεγραμμένη μαρτυρία του Γιάννη Κανάτα, ότι ήταν ο μοναδικός, ο οποίος, αν και τουφεκίστηκε τη Μεγάλη Παρασκευή του 1944 πίσω από την Αγία τριάδα κατάφερε τελικά να γλυτώσει. Τελικά, σύμφωνα με τον «Ριζοσπάστη», ο Δημήτρης Τσίτος, εκτελέστηκε στις 29 Αυγούστου του 1949 στις φυλακές της Κεφαλονιάς, όπως και πολλοί άλλοι αγωνιστές της εθνικής αντίστασης κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου.

• Ο Γιάννης Κανάτας είχε πει γι’ αυτόν: «Μετά από μέρες και σύμφωνα με πληροφορίες, μάθαμε ότι, τη στιγμή της εκτέλεσης των 120, ένας εξ αυτών, ονόματι Δημήτρης Τσίτος, δάσκαλος στο επάγγελμα, ψηλός με χαρακτηριστική ψιλή φωνή, γλίτωσε! Η σφαίρα που του έριξε ο Γερμανός στρατιώτης, πέρασε κάτω από τη μασχάλη κι απλά του μάτωσε το σημείο ανάμεσα στο χέρι και στα πλευρά του. Έπεσε κάτω μαζί με τους άλλους ήρωες. Πολλοί είπαν ότι είχε μαζί του το Τίμιο ξύλο! Πάντως, αν δεν είχε Άγιο προστάτη ο δάσκαλος, σίγουρα έπεσε σε δεινό σκοπευτή που δεν ήθελε να τον σκοτώσει. Μετά την απελευθέρωση της πόλης, ο δάσκαλος βολτάριζε πάνω-κάτω στην πλατεία Μπέλλου κι όλοι έλεγαν για την περίπτωσή του: ότι, μόλις οι Γερμανοί τέλειωσαν τις εκτελέσεις κι απασχολήθηκαν με κάτι άλλο, αυτός σύρθηκε στο χωράφι με τα σιτάρια, που ήταν πίσω του, και βρήκε καταφύγιο στο ρέμα που ήταν πιο κάτω. Κι έπειτα, έφυγε μέσ’ απ’ τα καπνοχώραφα…» (Αφήγηση: Γιάννη Κανάτα, Κατέγραψε: ο Βασίλης Τραπέτσας, Εφημερίδα: «Εβδομάδα»)

2 Σεπτεμβρίου 1957

• • • • Από το φύλλο της «Ελευθερίας», της επόμενης μέρας (3.9.1957), πληροφορούμαστε ότι το απόγευμα της προηγούμενης ημέρας κηδεύτηκε στο Αγρίνιο ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου και πολιτευτής του κόμματος των Φιλελευθέρων, Δημοσθένης Κιτσοπάνος «παρέστη ο συναρχηγός του κόμματος των φιλελευθέρων κ. Γ. Παπανδρέου», ο οποίος μετά την κηδεία αναχώρησε για την Αθήνα.

    ---

    … στην Ελλάδα …

    Πέμπτη, 2 Σεπτέμβρη 1843

    • H πτωχευμένη Ελλάδα αναγκάζεται να υπογράψει το «μνημόνιο», που συντάσσουν οι τρεις πρεσβευτές των Μεγάλων Δυνάμεων για τα οικονομικά του κράτους. Την επόμενη ημέρα θα ξεσπάσει η Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου.

    Παρασκευή, 2 Σεπτέμβρη 1922

    • Μικρασιατική Εκστρατεία: Το Γ΄ Σώμα Στρατού μεταφέρεται από τον Πάνορμο στην Θράκη.

    Παρασκευή, 2 Σεπτέμβρη 1960

    • Φυλακές Κέρκυρας: Τρεις βαρυποινίτες εκτελούνται στην Κέρκυρα, έχοντας καταδικασθεί στην εσχάτη των ποινών. Πρόκειται για τους Δημήτριο Γκουβούση (22 ετών), Χαρίλαο Κουστένη (38 ετών) και Ιωάννη Νικολακόπουλο. Ο Γκουβούσης και ο Νικολακόπουλος είχαν σκοτώσει τις συζύγους τους, ενώ ο Κουστένης είχε καταδικασθεί για ληστεία μετά φόνου.

    Τρίτη, 2 Σεπτέμβρη 1997

    • Απόστολος Κακλαμάνης: Σφοδρή επίθεση κατά των ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών εξαπολύει ο Πρόεδρος της Βουλής, Απόστολος Κακλαμάνης. Φωτογραφίζοντας τα δύο μεγαλύτερα τηλεοπτικά κανάλια, λέει ότι «το ένα άρπαξε τα λεφτά από τον κοσμάκη στη Σοφοκλέους και το άλλο ετοιμαζόταν να κάνει το ίδιο». Ακόμα, επισημαίνει ότι «καμία κυβέρνηση δεν τολμάει να τα βάλει με αυτό το συρφετό».

  

---

…και στον κόσμο

2 Σεπτέμβρη 31 π.Χ.

• Ναυμαχία του Ακτίου: Οι δυνάμεις του Οκταβιανού νικούν τα στρατεύματα του Μάρκου Αντώνιου και της Κλεοπάτρας.

Σαββάτο, 2 Σεπτέμβρη 1944

• Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Η Σφαγή του Χορτιάτη ήταν η δολοφονία 146 κατοίκων (147 ονόματα υπάρχουν στο μνημείο για τα θύματα της σφαγής) της κωμόπολης του Χορτιάτη, που βρίσκεται μερικά χιλιόμετρα έξω από τη Θεσσαλονίκη, στις 2 Σεπτεμβρίου του 1944 από τα Τάγματα Ασφαλείας με την κάλυψη άτακτων τμημάτων του Φριτς Σούμπερτ της Βέρμαχτ.

Κυριακή, 2 Σεπτέμβρη 1945

• Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Υπογράφεται στο USS Missouri (BB-63), στον κόλπο του Τόκιο, η παράδοση της Ιαπωνίας.

Κυριακή, 2 Σεπτέμβρη 1945

• Το Βιετνάμ ανακηρύσσει την ανεξαρτησία του.

---

Σαν σήμερα, 2 Σεπτεμβρίου, γεννήθηκαν:

Το 406 | Αττίλας

• Ήταν ηγέτης της αυτοκρατορίας των Ούννων, μίας φυλετικής συνομοσπονδίας αποτελούμενης, μεταξύ άλλων, από Ούννους, Οστρογότθους και Αλανούς, στο έδαφος της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης.
• Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, ήταν ένας από τους φοβερότερους εχθρούς της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Διέσχισε τον Δούναβη δύο φορές και λεηλάτησε τα Βαλκάνια, αλλά δεν ήταν σε θέση να καταλάβει την Κωνσταντινούπολη.

Το 1753 | Μαρία Ιωσηφίνα της Σαβοΐας

• Η Μαρία Ιωσηφίνα Λουίζα της Σαβοΐας (1753 – 1810) ήταν σύζυγος του κόμη της Προβηγκίας, ο οποίος έγινε το 1814 βασιλιάς της Γαλλίας ως Λουδοβίκος ΙΗ΄.
• Γεννήθηκε στο Τορίνο και πέθανε στην εξορία. Ήταν τρίτο παιδί και δεύτερη κόρη του Βίκτωρα-Αμεδαίου Γ΄ της Σαρδηνίας και της Μαρίας Αντωνίας Φερνάντας των Βουρβόνων της Ισπανίας.

Το 1778 | Λουδοβίκος Βοναπάρτης.

• Ο Λουδοβίκος Α΄ της Ολλανδίας ή Λουδοβίκος Βοναπάρτης (γαλλικά: Louis Bonaparte, 2 Σεπτεμβρίου 1778 – 25 Ιουλίου 1846), γνωστός και με το προσωνύμιο ο καλός, ήταν πρίγκιπας της Γαλλίας, βασιλιάς της Ολλανδίας (βασ. 1806-1810) και κόμης του Σαιν-Λε.

Το 1901 | Ανδρέας Εμπειρίκος.

• Ο Ανδρέας Εμπειρίκος (2 Σεπτεμβρίου 1901 – 3 Αυγούστου 1975) ήταν Έλληνας ποιητής, πεζογράφος, φωτογράφος και ψυχαναλυτής. Γεννημένος στη Μπράιλα της Ρουμανίας, εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα το 1902 και αργότερα παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας και αγγλικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο King’s College του Λονδίνου. Την περίοδο 1926-1931 έζησε στο Παρίσι, όπου συνδέθηκε με τον κύκλο των υπερρεαλιστών και ασχολήθηκε ενεργά με την ψυχανάλυση, κοντά στον ιδρυτή της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας του Παρισιού, Ρενέ Λαφόργκ. Το 1931 εγκαταστάθηκε οριστικά στην Ελλάδα, πραγματοποιώντας την πρώτη εμφάνισή του στα ελληνικά γράμματα το 1935.
• Ως λογοτέχνης ανήκει στη Γενιά του ’30 και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ελληνικού υπερρεαλισμού. Ο Εμπειρίκος υπήρξε εισηγητής του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα, πιστός στο κίνημα όσο κανένας άλλος Έλληνας συγγραφέας[1], καθώς και ο πρώτος που άσκησε την ψυχανάλυση στον ελληνικό χώρο, ασκώντας την ψυχαναλυτική πρακτική κατά την περίοδο 1935-1951. Χαρακτηρίζεται ως ένας από τους κατεξοχήν «οραματιστές ποιητές»[2], κατέχοντας περίοπτη θέση στον ελληνικό λογοτεχνικό κανόνα, παρά τη δυσπιστία με την οποία αντιμετωπίστηκε αρχικά το έργο του.[3] Από το σύνολο του έργου του ξεχωρίζει η πρώτη ποιητική συλλογή του, με τίτλο Υψικάμινος, ως το πρώτο αμιγώς υπερρεαλιστικό κείμενο στην Ελλάδα, ενώ ανάμεσα στα πεζά έργα του διακρίνεται το τολμηρό ερωτογράφημα Ο Μέγας Ανατολικός, που προκάλεσε αντιδράσεις για την ελευθεροστομία και το ερωτικό περιεχόμενό του. Σημαντικό τμήμα του έργου του εκδόθηκε μετά τον θάνατό του.

---

Σαν σήμερα, 30 Αυγούστου, πέθαναν:

Το 1937 | Πιερ ντε Κουμπερτέν

• Ο Πιέρ ντε Φρεντύ, Βαρόνος ντε Κουμπερτέν (γαλλικά: Pierre de Frédy, Baron de Coubertin, 1 Ιανουαρίου 1863 – 2 Σεπτεμβρίου 1937) ήταν Γάλλος παιδαγωγός και ιστορικός. Ήταν περισσότερο γνωστός ως ο ιδρυτής και πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής και ως ο πατέρας των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων. Γεννημένος από μια γαλλική αριστοκρατική οικογένεια, έγινε ακαδημαϊκός και μελέτησε μια ευρεία γκάμα θεμάτων, κυρίως την εκπαίδευση και την ιστορία. Αποφοίτησε από το Ινστιτούτο Πολιτικών Σπουδών του Παρισιού με πτυχίο στην νομική και στις δημόσιες σχέσεις. Βρισκόταν στην Sciences Po όταν συνέλαβε την ιδέα των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων.
• Το μετάλλιο Πιερ ντε Κουμπερτέν (γνωστό ως μετάλλιο Κουμπερτέν ή μετάλλιο True Spirit of Sportsmanship) είναι ένα βραβείο που δίνει η ΔΟΕ στους αθλητές που υποστηρίζουν το πνεύμα της αθλητικής διοργάνωσης στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Το 1984 | Μάνος Κατράκης.

• • Ο Κατράκης εφανίστηκε για πρώτη φορά σε θεατρική σκηνή στην Αθήνα το 1927. Έναν χρόνο μετά έπαιξε στην πρώτη ελληνική βουβή ταινία με τίτλο Το λάβαρο του ’21 (1928). Παράλληλα συμμετείχε σε θεατρικές παραστάσεις τοπικών θιάσων, μεταξύ των οποίων ο Θίασος Νέων του Ανδρέα Παντόπουλου και ο θιάσος της Μαρίκας Κοτοπούλη. Το 1931 μπήκε στο Εθνικό Θέατρο. Τη δεκαετία του 1930 γνωρίστηκε με τον μαέστρο Δημήτρη Μητρόπουλο και έγιναν φίλοι. Από το 1933 έπαιξε κατά σειρά με τους θιάσους Λουδοβίκου Λούη, Μήτσου Μυράτ, Βασίλη Αργυρόπουλου και Μαρίκας Κοτοπούλη μέχρι το 1935, όταν επαναπροσλήφθηκε από το Εθνικό θέατρο.
  • Ο Κατράκης εντάχθηκε στο ΕΑΜ και στο ΚΚΕ κατά τη διάρκεια της Κατοχής, και πολέμησε στην Εθνική Αντίσταση. Η πεισματική άρνησή του να υπογράψει «δήλωση μετανοίας και αποκήρυξης των κομμουνιστικών ιδεών» οδήγησε σε διώξεις, βασανιστήρια και εξορία στη Μακρόνησο και τον Άη Στράτη για σχεδόν επτά χρόνια. Η φιλία του και η κοινή πορεία με συναγωνιστές του, όπως ο Γιάννης Ρίτσος, ο Τζαβαλάς Καρούσος και ο Γιάννης Χοντζέας, τον βοήθησαν να αντιμετωπίσει τις δραματικές αυτές στιγμές. Ταυτόχρονα εμψύχωνε σύντροφους του στη Μακρόνησο και στον Άη Στράτη. Όταν στις αρχές της δεκαετίας του 1950 επιστρέφει στην Αθήνα οριστικά, το μετεμφυλιακό κλίμα είναι βαρύ. Αναγκάζεται να εργαστεί ευκαιριακά (στο ραδιόφωνο στην αρχή) αλλά σιγά-σιγά έπαιρνε μικρούς ή μεγαλύτερους ρόλους στο θέατρο και στον κινηματογράφο.
  • Το 1951-1952 διοργανώνει «ποιητικές απογευματινές» στο θέατρο Μουσούρη. Το 1952 πρωταγωνίστησε στον «Προμηθέα» του Αισχύλου με τον Θυμελικό θίασο του Καρζή σε Δελφούς και Αθήνα, όπου μετά την παράσταση δέχεται την έκφραση συγχαρητηρίων από τους Βασιλείς. Ακολούθως πρωταγωνίστησε στον θίασο της Κοτοπούλη και το 1953 οργάνωσε δικό του θίασο. Από το 1954 εργατόταν στο Θεάτρου Αθηνών και από το επόμενο έτος το Εθνικό Λαϊκό Θέατρο.
  • Η συνεχής καταπόνηση του οργανισμού του του δημιούργησε με τον καιρό προβλήματα και η υγεία του εξασθένησε. Αρνήθηκε να ακολουθήσει αυστηρό πρόγραμμα θεραπείας, όντας καπνιστής. Έτσι, λίγο μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων της τελευταίας ταινίας όπου πρωταγωνίστησε με τίτλο Ταξίδι στα Κύθηρα, απεβίωσε στις 2 Σεπτεμβρίου του 1984, σε ηλικία 76 ετών, λόγω καρκίνου του πνεύμονα. Μέχρι το τέλος της ζωής του ήταν μέλος του ΚΚΕ. Κηδεύτηκε στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.

Το 2004 | Ελένη Ζαφειρίου.

• Υπήρξε απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου. Υποδύθηκε δεκάδες ρόλους κυρίως του κλασικού ρεπερτορίου. Σημαντικότεροι εξ αυτών των αντιστοίχων σε παρένθεση έργων ήταν οι Βασίλισσα Μαργαρίτα (Ριχάρδος Γ΄), Θεά Αθηνά (Ιφιγένεια), Άτοσσα (Πέρσαι), Βασίλισσα Γερτρούδη (Άμλετ), Γονερίλη (Βασιλιάς Ληρ), Τροφός (Μήδεια), Αντιγόνη (Οιδίπους επί Κολωνώ), Τέκμησσα (Αίας), Σάρα (Θυσία του Αβραάμ), Ρονκάλαινα (Βασιλικός) κ.ά..
• Είχε διαπρέψει στον κινηματογράφο σε εξαιρετικούς ρόλους, με θαυμάσια προσόντα ηθοποιίας, ενσαρκώνοντας την απλοϊκότητα των γυναικών των λαϊκών τάξεων, όπως π.χ. Πικρό ψωμί, Μικρή πολιτεία, Η λίμνη των πόθων, κ.π.ά..
• Επιπρόσθετα, συμμετείχε στη μεταγλώττιση ορισμένων κινουμένων σχεδίων. Συγκεκριμένα, έδωσε τη φωνή της στην Μάγισσα από την ταινία Η Χιονάτη και οι Επτά Νάνοι και την Λαίδη Κλώσσα από την ταινία Ο Ρομπέν των Δασών. Πέθανε στο Λαϊκό Νοσοκομείο μετά από μάχη με αλλεπάλληλα εγκεφαλικά επεισόδια και κηδεύθηκε στο Νεκροταφείο Χαλανδρίου σε στενό οικογενειακό κύκλο.

Το 2014 | Αντώνης Βαρδής.

• Έλληνας συνθέτης, τραγουδιστής, στιχουργός και κιθαρίστας. Στο τέλος του 1965 σε ηλικία 17 ετών γνώρισε τους Γιάννη Πανταζή, Γιώργο Μυλωνά οι οποίοι είχαν σχηματίσει συγκρότημα και έκαναν πρόβες δίπλα από το βενζινάδικο όπου εργαζόταν. Ξεκίνησε να παίζει ερασιτεχνικά μαζί τους κιθάρα και δημιούργησαν το ροκ συγκρότημα Vikings. Το συγκρότημα είχε πολλές αλλαγές μελών στην σύνθεση του με τον Βαρδή και τον Μυλωνά να είναι τα μόνα σταθερά μέλη. Σταδιακά η δραστηριότητα τους έγινε επαγγελματική με τακτικές εμφανίσεις, ενώ κυκλοφόρησαν και τέσσερα 45ρια. Ο Βαρδής έγραψε και κυκλοφόρησε τη μεγαλύτερη ίσως επιτυχία τους, την αγγλόφωνη μπαλάντα Catherine, την οποία υπέγραψε ως Toni Vardis. Οι Vikings διαλύθηκαν το 1970.
• Από το 1969, κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας, ξεκίνησε να εργάζεται ως κιθαρίστας σε μπουάτ στην Πλάκα, αρχικά με τον Δήμο Μούτση και τον Μανώλη Μητσιά. Εμφανιζόταν στις μπουάτ μέχρι το 1981 ενώ παράλληλα συμμετείχε ως μουσικός σε ηχογραφήσεις, συνεργαζόμενος με σημαντικούς συνθέτες τόσο του έντεχνου όπως ο Μούτσης, ο Γιάννης Σπανός και ο Μάνος Λοΐζος, όσο και του λαϊκού όπως ο Χρήστος Νικολόπουλος και ο Θανάσης Πολυκανδριώτης.
• Η δεκαετία του 1980 ξεκίνησε με το Βαρδή να συνεργάζεται για άλλη μια φορά με τη Χαρούλα Αλεξίου στον δίσκο της Ξημερώνει, που περιείχε επιτυχίες όπως το ομώνυμο τραγούδι και το Φεύγω. Ακολούθησαν περισσότερες συνεργασίες με γνωστούς καλλιτέχνες όπως η Βίσση, ο Μανώλης Λιδάκης και η Πίτσα Παπαδοπούλου που δεν απέδωσαν σημαντικές επιτυχίες. Το 1986 κυκλοφόρησε τον δεύτερο προσωπικό του δίσκο, Συγκάτοικοι είμαστε όλοι στην τρέλα.
• Πολύ σημαντικός στάθηκε για τον Βαρδή ο προσωπικός δίσκος του Στην Ελλάς του 2000 (1995). Στο ομώνυμο τραγούδι συνεργάστηκε ξανά με τους αδελφούς Κατσιμίχα και για μία μοναδική φορά με τον μεγάλο λαϊκό τραγουδιστή Στέλιο Καζαντζίδη. Στα επόμενα χρόνια ο Βαρδής συνεργάστηκε με πολλούς παλιούς και νεώτερους τραγουδιστές. Οι τελευταίες του προσωπικές δισκογραφικές κυκλοφορίες ήταν το CD single “Στην άκρη του ονείρου” του 2010 και το άλμπουμ “Θα ζωγραφίσω τη ζωή μου με μπογιές” του 2012 που τελικά, κυκλοφόρησε μετά τον θάνατό του, τον Απρίλιο του 2015.

---

Φωτογραφία Ανάρτησης: Αγρίνιο 1950 Οδός Παπαστράτου | Αρχείο Νίκου Αντωνίου

---

Αntenna Star 103,5 fm

Πηγές: sansimera.gr, «Αρχείον Αγρινίου», el.wikipedia