Τα έθιμα του Πάσχα και το σούβλισμα του οβελία

Γιατί τρώμε αρνί; Γιατί βάφουμε κόκκινα τα αυγά; Πού έχει τις ρίζες του το πασχαλινό τσουρέκι; Τα νόστιμα έθιμα του Πάσχα και η σημασία τους.

• Περιμένουμε πώς και τι το Πάσχα για να ψήσουμε το αρνί στη σούβλα, να τσουγκρίσουμε τα κόκκινα αυγά και να κόψουμε μια φέτα αφράτο τσουρέκι. Όλα αυτά τα νόστιμα έθιμα ανήκουν στις γευστικές παραδόσεις της ορθοδοξίας. Πώς ξεκίνησαν όμως και ποια είναι η σημασία τους;

Οβελίας είναι και γυρίζει

Το ψήσιμο του αρνιού είναι το σπουδαιότερο γεγονός της Λαμπρής. Όλο το γλέντι γίνεται γύρω από εκείνη τη σούβλα που γυρίζει αργά και… λιμπιστικά! Πού έχει, όμως, τις ρίζες του αυτό το έθιμο; Η απάντηση είναι λίγο πολύ γνωστή: στο εβραϊκό Πάσχα, που συμβολίζει την έξοδο των Εβραίων από την Αίγυπτο.

Μέσω του προφήτη Μωυσή ο Θεός έστειλε μήνυμα στις οικογένειες των υποδουλωμένων Εβραίων «Σφάξτε έναν αμνό, και βάψτε με το αίμα του την πόρτα σας. Έτσι, όταν ο Άγγελος του Θανάτου επισκεφθεί το βράδυ την πόλη θα γνωρίζει ποιος είναι Εβραίος και ποιος όχι». Μετά την επίσκεψη του πνεύματος, που σκότωσε όλους τους πρωτότοκους γιους των Αιγυπτίων, οι Εβραίοι ήταν ελεύθεροι να φύγουν. Πριν την αναχώρηση όμως έφαγαν το αρνί που πρόσφεραν ως θυσία για τη σωτηρία του έθνους τους μαζί με άζυμο ψωμί και πικρά χόρτα (σ.σ. εδώ βρίσκονται και οι καταβολές της μαγειρίτσας).

Αυτό το γεύμα προσαρμόστηκε στα ελληνικά δεδομένα για τον εορτασμό του ορθόδοξου Πάσχα. Από την άλλη, ο Ιωάννης ο Βαπτιστής είχε παρομοιάσει τον Ιησού με αμνό που θα θυσιαστεί για τη σωτηρία του κόσμου ενώ όλη η Ελλάδα εκτρέφει αλλά και δοξάζει το αρνάκι εδώ και αιώνες. Κάπως έτσι, με τσίπουρα, κρασιά και μπόλικο γλέντι, το ψήσιμο του οβελία κατέληξε ένα έθιμο με έντονο ελληνικό άρωμα.

Αυγά κόκκινα σαν αίμα

Τα βάφουμε τη Μεγάλη Πέμπτη γιατί αυτή ήταν η μέρα που έγινε ο Μυστικός Δείπνος όπου ο Χριστός μοίρασε κρασί και ψωμί στους μαθητές του ως συμβολισμό για το σώμα και το αίμα του. Το κόκκινο χρώμα των αυγών συμβολίζει το ιερό αυτό αίμα αν και υπάρχουν κι άλλες ιστορίες γύρω από την επιλογή του κόκκινου χρώματος… Όπως εκείνη που λέει ότι η Παναγία πρόσφερε ένα καλάθι αυγά στους φρουρούς του γιου της ικετεύοντας να μην τον βασανίσουν.

Όταν τα δάκρυά της έπεσαν πάνω στα αυγά, εκείνα βάφτηκαν κόκκινα. Το αυγό, όμως, έχει και μια άλλη σημασία: το κέλυφός του συμβολίζει τον τάφο του Χριστού που έσπασε και από μέσα του βγήκε η ζωή. Για αυτό και όταν τσουγκρίζουμε το αυγό μας αναφωνούμε «Χριστός Ανέστη!».

Τσουρέκι, ο συμβολισμός της ζωής

Προέρχεται από την τούρκικη λέξη «corek» που περιγράφει όλα τα είδη ψωμιού που είναι ζυμωμένα με μαγιά. Η ιστορία του ελληνικού τσουρεκιού αρχίζει κάπου στα βάθη της Τουρκοκρατίας, όταν οι Έλληνες αποφάσισαν να φτιάξουν τη δική τους εκδοχή γλυκού τσουρεκιού με γάλα, βούτυρο και αυγά.

Ο λόγος που το τσουρέκι προστέθηκε στις λιχουδιές του Πάσχα είναι το… αλεύρι! Το αλεύρι που «ζωντανεύει» και μεταμορφώνεται σε ψωμί συμβολίζει την ανάσταση του Χριστού. Το σχήμα πλεξούδας, παρόλα αυτά, έχει τις ρίζες του αιώνες πριν, στα χρόνια της ειδωλολατρίας, τότε που πλεξούδες και οι κόμποι χρησιμοποιούνταν ως σύμβολα που κρατούσαν μακριά τα κακά πνεύματα…

athensvoice.gr