Με τα Βαλκάνια στην καρδιά

Είναι η φωτογραφική αφήγηση ενός ταξιδιού στα Βαλκάνια που ξεκίνησε το 1966. Εκείνη τη χρονιά ο Αμερικανός εθνογράφος Mάρτιν Κένιγκ ξεκίνησε το πρώτο του ταξίδι σε τόπους μου έμελλε να μπουν στην καρδιά του για πάντα.

• Σε εκείνο το πρώτο ταξίδι είχε μοναδικό εφόδιο μία συστατική επιστολή από τη θρυλική ανθρωπολόγο Mάργκαρετ Mιντ και ακολούθησαν ακόμη πολλά ταξίδια στα επόμενα 25 χρόνια. Κινηματογράφησε χορούς, ηχογράφησε μουσική και φωτογράφησε τους ανθρώπους εκεί όπου ζούσαν, σε μια εποχή που οι αλλαγές στα Βαλκάνια –η τεχνολογική πρόοδος, η εκβιομηχάνιση–κορυφώνονταν. Τα σπίτια, τα χωριά, η ύπαιθρος άρχισαν να αδειάζουν, οι νέοι έφευγαν για τις πόλεις ή μετανάστευαν στο εξωτερικό.

Όμως στην έκθεση «Βαλκανικοί αντίλαλοι. Ηχο-πορτραίτα από τη νοτιοανατολική Ευρώπη 1962-1987. Φωτογραφικές αφηγήσεις του Martin Koenig»η κουλτούρα των Βαλκανίων παραμένει ζωντανή. «Δεν θεωρώ τον εαυτό μου φωτογράφο» γράφει ο Κένιγκ –στην εξαιρετική έκδοση του φωτογραφικού λευκώματος «Βαλκανικοί Αντίλαλοι»περιέχονται επίσης κείμενα και εικόνες από τα αμέτρητα σημειωματάρια του. «Το μεγάλο μου πάθος είναι να παρατηρώ και να καταγράφω τους παραδοσιακούς καλλιτέχνες την ώρα της επιτέλεσης. Θαυμάζω την αυθεντικότητά τους και έχω περάσει τα τελευταία 50 και πλέον χρόνια προσπαθώντας να την αποτυπώσω στις ποικίλες της μορφές»

Το 2019, η συγκεκριμένη έκθεση παρουσιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη της Σόφιας. Ο Ιβο Χαντζιμιτσέφ, εμπνευστής, διοργανωτής και επιμελητής της έκθεσης, σημειώνει: «Περιπλανήθηκα σε έναν μεγάλο αριθμό εικόνων, που τραβήχτηκαν άψογα από κάποιον που δεν ήταν ποτέ επαγγελματίας φωτογράφος. […] Τότε συνειδητοποίησα πως αυτός ο άνθρωπος έφερε τα Βαλκάνια στην καρδιά του από το πρώτο του κιόλας ταξίδι εδώ. Είναι ένας τυχερός Αμερικανός που έχει δει και αγαπήσει τις αληθινές στιγμές της ζωής μας: τα τραγούδια, τους χορούς, τις χαρές και μερικές φορές τις λύπες των λαών των Βαλκανίων»

Η έκθεση παρουσιάζεται στο Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας – Θράκης (έως 30.1.2022) και πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Smithsonian Folkways Recordings, Γενικό Προξενείο των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη. Εντάσσεται στη Thessaloniki PhotoΒiennale 2021.

kathimerini.gr