Τι είναι η θρομβοφιλία και πότε πρέπει να ξέρουμε εάν έχουμε προδιάθεση

Η θρομβοφιλία είναι διαταραχή στο μηχανισμό πήξης του αίματος και, αν έχεις το γονίδιο και δεν το γνωρίζεις, μπορεί να αποβεί επικίνδυνη.

• Η θρομφοβιλία –ιατρικός όρος που προέρχεται από τη συνένωση των λέξεων “θρόμβος” και “φιλία”– δηλώνει μια προδιάθεση του οργανισμού για τη δημιουργία θρόμβου στο αίμα, ο οποίος, κάτω από ορισμένες συνθήκες, μπορεί να οδηγήσει σε θρόμβωση με απροσδιόριστες από κει και έπειτα συνέπειες για τη ζωή. Συγκεκριμένα, η θρομβοφιλία είναι η αυξημένη τάση του αίματος για πήξη. Όταν το αίμα πήζει, δημιουργούνται θρόμβοι, οι οποίοι θεωρούνται επικίνδυνοι, αφού μπορούν να φράξουν μερικώς ή ολικώς ένα αιμοφόρο αγγείο.

Συγγενής και επίκτητη θρομβοφιλία

Η συγγενής θρομβοφιλία αφορά κληρονομήσιμες καταστάσεις (οπότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο όρος “κληρονομική θρομβοφιλία”) που αυξάνουν την πιθανότητα να αναπτυχθεί θρόμβωση, ενώ, από την άλλη πλευρά, η επίκτητη θρομβοφιλία σχετίζεται με καταστάσεις που προκύπτουν αργότερα στην ενήλικη ζωή κάποιου ατόμου. Ωστόσο, η κληρονομική θρομβοφιλία δε θεωρείται νόσος. Υπάρχουν περιπτώσεις που μπορεί κάποιος να έχει θρομβοφιλία, αλλά να μην εμφανίσει θρόμβωση ποτέ, αλλά και το αντίθετο… κάποιος να κάνει θρόμβωση χωρίς να έχει εμφανές αίτιο θρομβοφιλίας. Αίτια επίκτητης θρομβοφιλίας είναι νοσήματα όπως το αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο, τα μυελοϋπερπλαστικά νοσήματα που σχετίζονται με υψηλό αιματοκρίτη ή/και πολλά αιμοπετάλια, τα φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου και νοσήματα των νεφρών, όπως το νεφρωσικό σύνδρομο. Τέλος, σε ένα ποσοστό των θρομβώσεων μπορεί να κρύβεται ένας καρκίνος που δεν είναι εμφανής, αλλά η θρόμβωση αποτελεί αφορμή για να διαγνωστεί.

“Μπορώ να το καταλάβω;”

Προειδοποιητικά σημάδια, δυστυχώς, δεν υπάρχουν. Ένας θρόμβος, ανάλογα με το μέγεθός του και το σημείο που θα παρουσιαστεί, μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στην αναπνοή, πόνο στο στήθος, καρδιακή ανακοπή ή ακόμα και εγκεφαλικό επεισόδιο, αν προχωρήσει σε αγγείο του εγκεφάλου. Επιβαρυντικοί παράγοντες όπως παχυσαρκία, κάπνισμα κ.λπ. παίζουν το ρόλο τους. Τέλος, καταστάσεις όπως η ακινητοποίηση, η παρατεταμένη νοσηλεία στο νοσοκομείο, τα πολύωρα χειρουργεία, τραυματισμοί ή κατάγματα, μεγάλα ταξίδια με αεροπλάνο αυξάνουν περαιτέρω τον κίνδυνο θρόμβωσης.

Να κάνεις ή όχι εξετάσεις;

Ο έλεγχος θρομβοφιλίας δεν προσφέρει πολλά όσον αφορά την αντιμετώπιση ενός οξέος επεισοδίου, πλην σπάνιων εξαιρέσεων. Προσφέρει όμως σημαντικές πληροφορίες για την εκτίμηση του κινδύνου υποτροπής και τη λήψη μέτρων προφύλαξης από επόμενο επεισόδιο. Εάν ο γιατρός σου κρίνει ότι υπάρχουν ενδείξεις, με μια σειρά εργαστηριακών εξετάσεων θα διευκρινιστεί η ύπαρξη ενός ή περισσότερων θρομβοφιλικών παραγόντων. Ωστόσο, ο έλεγχος των θρομβοφιλικών διαταραχών περιλαμβάνει αρκετές εξετάσεις, ορισμένες από τις οποίες είναι πολύπλοκες και ακριβές. Ως εκ τούτου, πρέπει να διενεργείται σε εξειδικευμένα κέντρα και κυρίως τα αποτελέσματα να αξιολογούνται από γιατρούς με εμπειρία στο αντικείμενο αυτό.

Έχεις προδιάθεση; Τι να γνωρίζεις

Η πρόληψη και η παρακολούθηση θα μειώσουν σε μεγάλο βαθμό την πιθανότητα να εμφανίσεις σοβαρό θρομβωτικό επεισόδιο. Σημαντικό είναι να υιοθετήσεις πιο υγιεινές συνήθειες διατροφής και άσκησης και να μειώσεις το άγχος. Να θυμάσαι πως σε περίπτωση ταξιδιού με αεροπλάνο ή τρένο θα πρέπει ανά 3 ώρες να κινείσαι και να περπατάς και πιθανότατα να φοράς ειδικές κάλτσες συμπίεσης, που βελτιώνουν την κυκλοφορία του αίματος. Επίσης, αν χρειαστεί να πάρεις φαρμακευτική αγωγή για κάποιο θέμα υγείας ή να κάνεις κάποια επέμβαση, θα πρέπει να ενημερώσεις τους γιατρούς για την προδιάθεση θρομβοφιλίας. Η πληροφορία αυτή είναι επίσης κάτι που θα πρέπει να γνωρίζει ο γυναικολόγος σου είτε πριν πάρεις αντισυλληπτικά είτε αν σκοπεύεις να μείνεις έγκυος. Μετά τα 45 σου είναι πιθανό ο γιατρός να σου συστήσει προληπτικά μια ήπια αντιπηκτική αγωγή που θα μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο εμφράγματος ή εγκεφαλικού επεισοδίου.

Θρομβοφιλία και εγκυμοσύνη

Η θρομβοφιλία έχει συνδεθεί με επαναλαμβανόμενες αποβολές και άλλες επιπλοκές κατά την εγκυμοσύνη, όπως η περιορισμένη ενδομήτρια ανάπτυξη του εμβρύου, η θνησιγένεια, σοβαρή προεκλαμψία ή και πρόωρη αποκόλληση του πλακούντα. Στην κληρονομική θρομβοφιλία μπορεί να μην έχουν εκδηλωθεί ποτέ συμπτώματα, ωστόσο η εγκυμοσύνη μπορεί να “πυροδοτήσει” την εμφάνισή της, με υψηλό κίνδυνο φλεβικής θρόμβωσης κατά την κύηση και τη λοχεία.

shape.gr