Τζανάκης: «Μετά το Πάσχα η Αιτωλ/νία παρουσίασε κατακόρυφη επιδείνωση»

Σταθερά πτωτική αναμένεται τις επόμενες τρεις με τέσσερις εβδομάδες η πορεία της επιδημίας του κορωνοϊού στη χώρα μας, που «βαδίζει», πλέον, μετά από έναν «σκληρό» χειμώνα, προς το χαμηλό επίπεδο των πανδημικών κριτηρίων βάσει των οποίων το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων ταξινομεί τις χώρες.

• Το «ψυχολογικό» όριο των 1.000 κρουσμάτων μπορεί να επιτευχθεί στην καλύτερη περίπτωση μεταξύ 15-20 Ιουνίου, όπως αποτυπώνεται στη νέα έκθεση του Παρατηρητηρίου Επιδημιολογικής Ανάλυσης Πανδημίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, με επικεφαλής τον καθηγητή Πνευμονολογίας, Νίκο Τζανάκη, που παρουσιάζει σήμερα αποκλειστικά το iefimerida.gr.

Η επιδημιολογική εικόνα της χώρας – Οι μεμονωμένες εξάρσεις δεν είναι ικανές να αλλάξουν την πτωτική πορεία της επιδημίας

Η έκθεση περιγράφει την τωρινή επιδημιολογική κατάσταση συνολικά της χώρας αλλά και κομβικών επιμέρους περιφερειών και περιφερειακών ενοτήτων που παρουσιάζουν επιβαρυμένη εικόνα ή επηρεάζουν τη δυναμική των εξελίξεων. Με προσροφημένες τις επιπτώσεις της κινητικότητας των εορτών, της επαναλειτουργίας της εκπαίδευσης, της εστίασης και άλλων δραστηριοτήτων η εικόνα εμφανίζεται σταθεροποιημένη με σαφείς τάσεις αποκλιμάκωσης. «Μεμονωμένες περιφερειακές ενότητες παρουσίασαν ραγδαία επιδείνωση που όμως δεν είναι ικανές να αλλάξουν την εικόνα σε επίπεδο χώρας λόγω μικρής πληθυσμιακής δυναμικής», αναφέρεται χαρακτηριστικά, ενώ ο κ. Τζανάκης καθιστά σαφές ότι «η χώρα από πλευράς πανδημικών δεικτών διέρχεται από μια κρίσιμη χρονική συγκυρία, καθώς εκτός των υγειονομικών ιδιαιτεροτήτων και παραγόντων που έχουν επηρεάσει τη δυναμική της (μεταλλάξεις, εμβολιασμοί, self test) έχουν επισωρευθεί και αναζητούν αγωνιωδώς διέξοδο οι κοινωνικές και οικονομικές συνέπειές της».

Στις εικόνες επιδημιολογικής βαρύτητας εμφανίζονται τρία βασικά γραφήματα. Στην κορυφή κάθε εικόνας φαίνεται η ημερήσια διακύμανση των διαγνώσεων όπως ανακοινώνονται από τον Ε.Ο.Δ.Υ. Στο μεσαίο γράφημα παρουσιάζεται ο ενεργός δείκτης μεταδοτικότητας Rt (Reproduction number) που χρησιμοποιείται διεθνώς και εκφράζει τον ενεργό ρυθμό μετάδοσης της νόσου τη συγκεκριμένη . Όπως είναι γνωστό, ο Rt πρέπει να είναι μικρότερος από τη μονάδα ώστε να υπάρχει ύφεση της επιδημίας. Στη βάση κάθε εικόνας παρουσιάζεται η γραφική παράσταση του δείκτη ρυθμού επίπτωσης, IncidenceRate (IR), εκφρασμένου σε κρούσματα ανά 100.000 κατοίκους ανά 14 ημέρες. Το όριο των 150 κρουσμάτων/100.000 κατ./14 ημέρες και κάτω είναι το κυριότερο κριτήριο χαρακτηρισμού μιας περιοχής ή χώρας ως μη επιβαρυμένης (πράσινη) από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC).

Ελλάδα: Εμφανής η μείωση του επιδημιολογικού φορτίου
Στην εικόνα 1 απεικονίζεται η επιδημιολογική κατάσταση της χώρας έως 24/5. Είναι εμφανής η μείωση του επιδημιολογικού φορτίου με τον δείκτη IR να βρίσκεται στο 254, σημειώνοντας μείωση 35% από τη μέγιστη στο 3ο πανδημικό κύμα τιμή του (10/4).

Αμέσως μετά το Πάσχα σημειώθηκε ανακοπή της αποκλιμάκωσης και οριζοντίωση της επιδημικής καμπύλης (βλ. βέλος) που οφείλεται στην προσρόφηση των επιδράσεων της κινητικότητας των εορτών και της επαναλειτουργίας των δραστηριοτήτων. Όμως τις τελευταίες ημέρες εμφανίζεται εκ νέου τάση μείωσης (βλ. διπλά βέλη). Ο δείκτης μεταδοτικότητας μετά από μια παροδική αύξηση λόγω του Πάσχα βρίσκεται κάτω από τη μονάδα (0.92). Το γεγονός αυτό είναι πολύ ευοίωνο καθότι θα δώσει το χρονικό περιθώριο να επιδράσει κατασταλτικά στους πανδημικούς δείκτες ο ταχύς εμβολιαστικός ρυθμός που έχει επιτύχει η χώρα.

Αττική και Θεσσαλονίκη – Κοντά στο να γίνει «πράσινη» η Θεσσαλονίκη
Η Περιφέρεια Αττικής και η Π.Ε. Θεσσαλονίκης παρουσιάζονται στην εικόνα 2. Και οι δύο περιοχές, που αποτελούν το 60% του πληθυσμού της χώρας, παρουσιάζουν εικόνα αποκλιμάκωσης του επιδημιολογικού τους φορτίου, με πιο εμφαντικό τρόπο όμως η Θεσσαλονίκη. Στη συμπρωτεύουσα, μάλιστα, δεν παρουσιάστηκε η γνωστή ανακοπή της αποκλιμάκωσης απόρροια των γιορτών, αλλά συνεχίστηκε η προ των εορτών καθοδική πορεία ομαλώς (βλ. βέλη). Ο δείκτης μεταδοτικότητας (Rt) βρίσκεται σταθερά κάτω από τη μονάδα (0,94 & 0,84 αντίστοιχα). Η προοπτική ταξινόμησης στο πράσινο χρώμα εμφανίζεται ιδιαιτέρως κοντινή για τη Θεσσαλονίκη, αρκεί να συνεχίσει με προσοχή και τήρηση των κανόνων που έχουν θεσπιστεί.

Κρήτη και Αχαΐα – Ελαφρύτερη κατάσταση από την υπόλοιπη Ελλάδα
Η Κρήτη είναι μια περιοχή με επιδημιολογικό φορτίο περίπου στο 65% αυτού της χώρας. Ο IR βρίσκεται στο 192 με τις Π.Ε. Ηρακλείου, Ρεθύμνου & Χανίων να υπερβαίνουν το όριο των 150 κρουσμάτων ανά 14 ημέρες/100.000 πληθυσμού, ενώ ο Νομός Λασιθίου είναι συνεχιστικά στην πράσινη ζώνη.

Όπως αναφέρεται στην έκθεση του Παρατηρητηρίου Επιδημιολογικής Ανάλυσης Πανδημίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, η παρούσα κατάσταση, παρότι αρκετά ελαφρύτερη από την υπόλοιπη Ελλάδα, χαρακτηρίζεται από τη γνωστή αναστολή του ρυθμού μείωσης με ήπια αναστροφή της πτωτικής πορείας (βλ. βέλος), απόρροια της κινητικότητας των γιορτών και του ανοίγματος των δραστηριοτήτων. Ο Rt βρίσκεται οριακά κάτω από τη μονάδα. Χρειάζεται πολλή προσοχή ώστε η αναμενόμενη πτώση του IR στο όριο των 150 να επιτευχθεί την πρώτη εβδομάδα του Ιουνίου ενόψει και της έναρξης της τουριστικής περιόδου.

Από την άλλη πλευρά, η Π.Ε. Αχαΐας δείχνει σημεία αποκλιμάκωσης που ήταν ταχεία και την πρώτη εβδομάδα του Μαΐου με την περιοχή να είχε φτάσει στις παρυφές του πράσινου επιπέδου. Όμως η κινητικότητα κυρίως του Πάσχα ανέκοψε αυτή την πτωτική τάση, χωρίς ευτυχώς η επιδημιολογική καμπύλη να αναστραφεί και να μετατραπεί σε επιδείνωση (βλ. βέλη). Ο Rt βρίσκεται σαφώς κάτω από τη μονάδα και την τελευταία βδομάδα διαπιστώνεται σταθεροποίηση της πτωτικής πορείας του αριθμού των κρουσμάτων. Ο IR να είναι 231 χαμηλότερος από τον αντίστοιχο συνολικά της Ελλάδας και της Αττικής.

Κάλυμνος και Αιτωλοακαρνανία – Η μη τήρηση των μέτρων οδήγησε σε έξαρση
Στην εικόνα 4 παρουσιάζεται η επιδημιολογική εικόνα δύο περιφερειακών ενοτήτων, Καλύμνου και Αιτωλοακαρνανίας, που λόγω του χαμηλού πληθυσμιακού δυναμικού δεν συμβάλλουν καθοριστικά στο συνολικό επιδημιολογικό φορτίο. Όμως αποτελούν παραδείγματα περιοχών που λόγω λαθών συμπεριφοράς και χαμηλής επίδοσης της ατομικής ευθύνης έχουν παρουσιάσει τη χειρότερη μέχρι στιγμής εικόνα συγκριτικά με όλες τις Π.Ε. της χώρας.

Η Αιτωλοακαρνανία είχε εξαιρετική εικόνα σε όλη τη διάρκεια του τρίτου κύματος. Μετά το Πάσχα όμως παρουσίασε κατακόρυφη επιδείνωση, φθάνοντας τον δείκτη IR σε ύψη-ρεκόρ, κοντά στο 800. Το μοτίβο της εξέλιξης αυτής σε μια περιοχή πρότυπο έως τώρα, πιθανώς έχει την εξήγησή του στην απόλυτη περιφρόνηση και καταπάτηση των κανόνων που εξήγγειλε η πολιτεία από τους πάντες στη διάρκεια των γιορτών. Ποιοτικά χαρακτηριστικά των ιχνηλασιών οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πολλές συρροές στην Αιτωλοακαρνανία δημιουργήθηκαν σε θρησκευτικές εκδηλώσεις και τελετές στους ναούς και στα μοναστήρια της περιοχής.

Η Κάλυμνος οδηγήθηκε σε σταθερά κακή εικόνα από την αρχή του Φλεβάρη. Η κατάσταση προσέλαβε εκρηκτικές διαστάσεις λόγω των γιορτών, με τον δείκτη IR να εκτοξεύεται κοντά στο 1500. Η μέγιστη τιμή του επιδημιολογικού φορτίου της Καλύμνου είναι η υψηλότερη που έχει παρατηρηθεί στην Ελλάδα από ενάρξεως της πανδημίας έως τώρα. Αν οι μέγιστες τιμές των επιδημιολογικών φορτίων Καλύμνου και Αιτωλοακαρνανίας επικρατούσαν αντίστοιχα σε μεγάλες περιοχές της επικράτειας, θα είχαμε καθημερινά 8.000-11.000 κρούσματα.

«Το παράδειγμά τους επίσης δείχνει την τραγική εικόνα που θα επικρατούσε στη χώρα αν η πολιτεία δεν εφάρμοζε γενικά μέτρα lockdown. Ευτυχώς τα αυστηρά μέτρα που εφαρμόστηκαν και στις δύο περιοχές άμεσα μετά το Πάσχα οδήγησαν σε σταθεροποίηση και αποκλιμάκωση, με τον δείκτη Rt να βρίσκεται στο πολύ ευοίωνο όριο του 0,65 για την Κάλυμνο και στο πολύ καλό 0,88 για την Αιτωλοακαρνανία», αναφέρει ο κ. Τζανάκης.

Τι προβλέπει το μαθηματικό μοντέλο για τις επόμενες τρεις με τέσσερις εβδομάδες
Στο μοντέλο της ομάδας του καθηγητή Πνευμονολογίας, Νίκου Τζανάκη, είναι εμφανής η αποκλιμάκωση των κρουσμάτων που ξεκίνησε δειλά από την πρώτη εβδομάδα του Απριλίου και εξελίσσεται ομαλά παρά κάποιες μικρές αυξομειώσεις, με πιο εμφανή τη μικρής διάρκειας ανακοπή του πρώτου 10ημέρου του Μαΐου, απόρροια της κινητικότητας των εορτών του Πάσχα.

Στη βραχυχρόνια ανάλυση πρόβλεψης τεσσάρων εβδομάδων έχουν ληφθεί υπόψη μια σειρά από μεταβλητές, όπως ότι ο εμβολιαστικός ρυθμός θα κρατηθεί σταθερός πάνω από 100.000 δόσεις/ημέρα, η στρατηγική επιδημιολογικής επιτήρησης (αριθμός μοριακών ή rapid test, self test) θα παραμείνει υψηλά όπως αυτή τη στιγμή και ότι οι αλλαγές στην κοινωνική και οικονομική ζωή που θα γίνουν τις επόμενες τρεις εβδομάδες θα συνοδευτούν από καθολική εφαρμογή των υγειονομικών πρωτοκόλλων και δεν θα επηρεάσουν τη μεταδοτικότητα περισσότερο του 5%,

Μετά τις 15-20 Ιουνίου θα πέσουμε κάτω από τα 1.000 κρούσματα
Στην εικόνα 5, οι συμπαγείς κύκλοι παριστάνουν τις πραγματικές ημερήσιες τιμές (movingweeklyaverage). Με τη συμπαγή γραμμή απεικονίζονται οι αναμενόμενες τιμές όπως τις υπολογίζει το μαθηματικό μοντέλο. Πέραν της 25ης Μαΐου παρατίθενται δύο σενάρια πρόβλεψης (διακεκομμένη & συμπαγής γραμμή).

Το ευμενέστερο σενάριο (διακεκομμένη γραμμή) προϋποθέτει καθολική τήρηση των θεσπισμένων κανόνων και υγειονομικών πρωτοκόλλων.

Στην περίπτωση αυτή το «ψυχολογικό» όριο των 1.000 κρουσμάτων μπορεί να επιτευχθεί μεταξύ 15-20 Ιουνίου. Στην περίπτωση του δεύτερου σεναρίου, που θεωρείται το πιθανότερο, το όριο των 1.000 διαγνώσεων την ημέρα θα επιτευχθεί 10 ημέρες αργότερα, δηλαδή μετά τις 25 Ιουνίου.

iefimerida.gr