Β. Νικολόπουλος στο Antenna-Star.gr: «Κάθε ποίημα είναι μια ακόμη περιπέτεια»

​«Δεν υπάρχει Τέχνη χωρίς ποίηση» είχε πει κάποτε ο Ευγένιος Ντελακρουά, ωστόσο η δικαίωση ήρθε αιώνες αργότερα. Σήμερα, 21 Μαρτίου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, η αρχική έμπνευση της οποίας ήρθε από την Ελλάδα και συγκεκριμένα από τον Έλληνα ποιητή Μιχαήλ Μήτρα και μετά από πρόταση της ποιήτριας Λύντιας Στεφάνου, η οποία πρότεινε την εαρινή ισημερία γιατί, όπως και η ποίηση, συνδυάζει το φως και το σκοτάδι, την αισιοδοξία και το πένθος και παντρεύει τα αντίθετα στο όνομα της Τέχνης.

• Αυτή είναι η ποίηση! Μπορεί να συνδυάζει έντεχνα τη λογική με το συναίσθημα, το πραγματικό με το φανταστικό, τον λόγο με την εικόνα και τη μελωδία… Για κάποιους είναι μια πρόκληση που έχει τη δύναμη να σε μεταφέρει σε μονοπάτια αφύπνισης, για κάποιους άλλους η εκπλήρωση της ανάγκης να ταυτιστείς, να ψάξεις τις ισορροπίες σου, να εξελιχθείς και για κάποιους άλλους, απλά, ένα μέσον που μπορεί να σε ταξιδέψει πέρα από το όριο των λέξεων…

Για τον νεοεμφανιζόμενο ποιητή και στιχουργό Βασίλη Νικολόπουλο, είναι «ένας τρόπος για να τα βγάλεις πέρα, να παραμείνεις ζωντανός. Ένας τόπος, ίσως, μακριά από κάθε ύλη»!

Ο Βασίλης Νικολόπουλος γεννήθηκε τον Φεβρουάριο του 1979 στην Αθήνα και μεγάλωσε στο Αγρίνιο.

Το 2018, ποιήματά του δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στο ηλεκτρονικό περιοδικό «Cignialo». Η συλλογή «Ξύπνα με πριν πεθάνω» (2019) κυκλοφόρησε σε έντυπη μορφή, αυτόνομη έκδοση τύπου fanzine (Εκδ. «Αγαύη», Αγρίνιο), σε ελάχιστο αριθμό αντιτύπων. Το 2020, ακολούθησε το βιβλίο «Αφανίζοντας ύπουλα τη Νύχτα» με τον ίδιο τρόπο.

Ποιήματά του έχουν συμπεριληφθεί σε συλλογικά έργα, και έχουν δημοσιευτεί σε ηλεκτρονικά περιοδικά και ιστολόγια, όπως το «Εξιτήριον», το «Κόσκινο» και αλλού.

Το «Βράδυ με ήρωες», από τις Εκδόσεις «Ενύπνιο» είναι η πρώτη του επίσημη παρουσία.

Συνέντευξη στη Νάντια Μπούτα

• Τι σημαίνει ποίηση για εσάς;

Δεν ξέρω αν μπορώ να ορίσω ακριβώς τι σημαίνει ποίηση για εμένα. Υπάρχει άλλωστε η ποίηση ως δημιουργία καθαρά ατομική, και αυτή που, ως δέκτες, αντιλαμβανόμαστε να συμβαίνει γύρω μας, καταστάσεις που ενδεχομένως διαφέρουν μεταξύ τους.

Για την ώρα θα έλεγα πως η ποίηση είναι ένας τρόπος για να τα βγάλεις πέρα, να παραμείνεις ζωντανός, να κρατήσεις την επαφή σου με τον κόσμο. Ένας τόπος, ίσως, μακριά από κάθε ύλη. Και κάπως έτσι, αυτή, η ποίηση, προκύπτει ή επιδιώκεται, όπως όλα τα αναγκαία στη ζωή.

Ένα ποίημα είναι μια ακόμη περιπέτεια, η κάλυψη της ανάγκης για μια στιγμιαία αλήθεια, εσωτερικής καύσης, που τη νιώθεις να ξεπηδά από μέσα σου. Αν όλο αυτό καταφέρει να επικοινωνήσει, να δημιουργήσει ερωτήματα, όπως οφείλει να κάνει, έστω και σε βάθος χρόνου, τότε ο αναγνώστης θα καλεστεί να δώσει τις δικές του απαντήσεις.

Ο Βαλερύ είχε πει πως ποίηση είναι η ανάπτυξη ενός επιφωνήματος. Σαφέστατος και συνάμα αφαιρετικός ορισμός∙ με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο.

• Πώς ξεκίνησε η σχέση σας με την ποίηση;

Η σχέση με την ποίηση… Ας πούμε πως ξεκίνησε όπως ξεκινά μια καινούρια φιλία. Η συγκολλητική ουσία, η γέφυρα αν θες, ήταν η μουσική, από κει ξεκίνησαν όλα.

Τα πρώτα μου διαβάσματα ήταν στίχοι κυρίως ξενόγλωσσων τραγουδιών απ’ το φάσμα της ροκ μουσικής, της αμερικάνικης και αγγλικής πανκ σκηνής των δεκαετιών του 70 και του 80, με ελάχιστες εξαιρέσεις απ’ την εγχώρια παραγωγή. Άρχισα λοιπόν μέσα σε όλα αυτά να βρίσκω τη φωνή μου, οπότε, και όταν ήρθε η έμπρακτη ενασχόληση με τη μουσική και η δημιουργία των πρώτων συγκροτημάτων, απ’ τα χρόνια του σχολείου ακόμη, ξεκίνησα να σκαρώνω στίχους για τις ανάγκες μουσικών συνθέσεων. Όλοι το κάναμε, ο καθένας με τον τρόπο του, όλοι όμως με αγάπη και πάθος, που χαρακτήριζε την ηλικία.

Πολλά χρόνια μετά και εφόσον ο κύκλος αυτός έδειχνε να οδεύει στο κλείσιμό του, το να συνεχίσω να γράφω στίχους στην Αγγλική, για τραγούδια τα οποία κανείς δεν θα τραγουδούσε, έμοιαζε πια με ένα άσκοπο συνεχές.

Εν τω μεταξύ, οι λογοτεχνικοί μου ορίζοντες είχαν ήδη διευρυνθεί. Ξεκίνησα έτσι να πειραματίζομαι με την Ελληνική γραφή, κάτι που πίστευα αρχικά πως δεν θα με εκφράσει, συνηθισμένος αλλιώς, είτε εγώ δεν θα μπορούσα να το προσεγγίσω στο βαθμό που θα με ικανοποιούσε ως αποτέλεσμα. Διαψεύστηκα κι έτσι φτάσαμε ως εδώ.

• Τι πιστεύετε ότι είναι αυτό που ωθεί έναν άνθρωπο να θέλει να μοιραστεί τις σκέψεις του με άλλους ανθρώπους; 

Αυτό που ωθεί έναν άνθρωπο να θέλει να μοιραστεί τις σκέψεις του με άλλους ανθρώπους, είναι νομίζω η ίδια η ανάγκη για επικοινωνία. Για να μοιραστεί ωστόσο κανείς τις σκέψεις του, θα έλεγα πως αρκεί μια συνάντηση, με κάποιον φίλο ίσως, είτε η συμμετοχή του σε κάποια συλλογικότητα κ.τ.λ.

Πλέον, με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ιδιαιτέρως με αυτά, καθένας μπορεί να εκφράσει οτιδήποτε τον απασχολεί, κάτι που σαν τρόπος δυστυχώς μεγαλώνει το κενό μέσα του, κατά τη γνώμη μου, ασχέτως αν το αντιλαμβάνεται στο παρόν ή το βρίσκει ακολούθως μπροστά του.

Θα έλεγα πως η ποίηση δεν πρόκειται ακριβώς για ένα μοίρασμα σκέψεων, μιας και ο διάλογος, αν έρθει, θα έρθει πολύ μετά. Είναι μια προσωπική διαδρομή, μια μοναχική διαδικασία. Αν το ποίημα καταφέρει έπειτα και το σκάσει απ’ το αρχείο του δημιουργού, αποκτά τότε κι αυτό μια δική του οντότητα, με την οποία ο αναγνώστης, αυτός που θέλει, θα βρεθεί αντιμέτωπος.

• Πώς θα χαρακτηρίζατε τη σχέση ποιητή – αναγνώστη;

Η σχέση του αναγνώστη με τον ποιητή, θα έλεγα πως είναι μάλλον περισσότερο φανταστική παρά πραγματική.

Πολλές φορές η γραφή του νιώθουμε να μας στηρίζει ή να μας χαρίζει ένα ταξίδι, μια ψυχική ανάταση, παρ’ όλα αυτά, ως αναγνώστες, δημιουργούμε οι ίδιοι το πρόσωπο που αχνοφαίνεται πίσω απ’ αυτή. Ο ποιητής βρίσκεται εκεί και κανείς, ποτέ, δεν ξέρει τι περιμένει και αν.

Αντιστρέφοντας τα υποκείμενα και αντί γραφής μιλήσουμε για ανταπόκριση, ό,τι αυτό σημαίνει, η σχέση παραμένει η ίδια.

• Υπάρχουν βιωματικά στοιχεία στα έργα σας;

Ό,τι έχω γράψει έως τώρα, ναι, είναι κατά κύριο λόγο βιωματικό, με το βίωμα άλλοτε να κυριαρχεί και να εμφανίζεται ξεκάθαρα στο ποίημα, άλλοτε να αφήνει χώρο στην αιτία ή το αποτέλεσμα αυτού.

Κάποτε ένας φίλος, διαβάζοντας κάποια από τα ποιήματα που του στέλνω ανά διαστήματα, μου έγραψε το εξής: « Τα γραπτά σου είναι σε σημεία χαστούκια απανωτά ή ρήψη αμάραντων λουλουδιών στον αέρα, και αυτό με απλότητα. Ρεαλισμός και φαντασία με μια απίστευτη ειλικρίνεια του δρόμου». Αφήνω εδώ τα λόγια του, γιατί είναι φορές που οι φίλοι και όχι μόνο αυτοί μας βοηθούν να δούμε τη θέση μας.

Τίποτα από αυτά δεν αποτελεί κάποιο είδος εξομολόγησης. Περισσότερο πρόκειται για έναν εσωτερικό μονόλογο που συνεχίζεται και συνεχίζεται και μέρη του οποίου αποτυπώνονται στο χαρτί, όταν η στιγμή είναι κατάλληλη.

• Από που αντλείτε έμπνευση;

Είπα και παραπάνω, πως η ποίηση, το ποίημα, προκύπτει ή σε περιπτώσεις επιδιώκεται. Οτιδήποτε λοιπόν μπορεί να με εμπνεύσει. Ένα αντικείμενο, μια εικόνα, ένα πρόσωπο, μια έκφραση του, μια βόλτα∙ οτιδήποτε υπάρχει και συμβαίνει γύρω μας, η φύση, ο δρόμος, μια συντροφιά, ο έρωτας, η αγάπη, μια βραδιά με καταχρήσεις, η μουσική, ένα λογοτεχνικό έργο, ποιητικό ή μη.

• Υπάρχει κάποια χαρακτηριστική στιγμή που σημάδεψε την ποιητική ή στιχουργική σας πορεία και που δε θα ξεχάσετε στη ζωή σας;

Οι καλές στιγμές μέσα σε όλο αυτό το παιχνίδι είναι πολλές και η πορεία μικρή ακόμη. Άλλωστε το βιβλίο που έδωσε την αφορμή για αυτήν την συνάντηση είναι μόλις η πρώτη επίσημη παρουσία του έργου μου στον χώρο. Τις κρατάω λοιπόν όλες, γνωριμίες με σημαντικούς ανθρώπους για μένα και φιλίες που δημιουργήθηκαν, συνεργασίες και περιστατικά.

Αν ξεχώριζα μία, θα ήταν η ανταπόκριση του κόσμου στην πρώτη έντυπη κυκλοφορία κάποιων ποιημάτων. Μια αυτόνομη έκδοση, την οποία επιμελήθηκα ο ίδιος, απ’ τον σχεδιασμό μέχρι το τελικό αποτέλεσμα, και που διακινήθηκε εκτός εμπορίου και σε ελάχιστα αντίτυπα. Η ανταπόκριση του κόσμου τότε, ναι, μου έδωσε μια ώθηση.

• Τι πραγματεύεται και τι θέλει να αναδείξει η Συλλογή σας «Βράδυ με Ήρωες»;

Τα ποιήματα που αποτελούν τη συλλογή «Βράδυ με Ήρωες» επιλέχθηκαν από ένα αρχείο που διατηρείται και διαχωρίζεται βάσει ημερολογίου ή όγκου γραπτών. Όσο ήταν δυνατό η σειρά αυτή διατηρήθηκε και όταν βρήκαν τη θέση τους στις σελίδες του βιβλίου, αποτυπώνοντας ή επαναφέροντας κατά κάποιο τρόπο τη ροή του χρόνου, όπως αυτός κυλούσε την περίοδο που αυτά γραφόντουσαν.

 Άρα, τα ποιήματα μπορεί να συνομιλούν μεταξύ τους, δημιουργώντας μια συνέχεια, ή να διαφέρουν εντελώς, όσο αναφορά το τι πραγματεύεται το καθένα ή τι θέλει να αναδείξει.

Το να οριοθετείς θεματικά ένα σύνολο, είναι ένα δύσκολο στοίχημα, εγκυμονεί πάντα ο κίνδυνος να καταλήξεις με ένα αποτέλεσμα πιθανώς βαρετό. Οπότε, η εν λόγω συλλογή καταπιάνεται με τα της ζωής, γενικά και ειδικά, καθημερινά, όπως αυτή συμβαίνει. Με τα πάνω της και τα κάτω της, τις σκοτεινές και τις φωτεινές στιγμές της.

• Ξεχωρίζετε κάποιο από τα ποιήματά σας;

Δεν θα το ‘λεγα. Αυτό είναι κάτι που μπορεί εύκολα να το κάνει όποιος έχει κάποια από αυτά στα χέρια του ή στην οθόνη του πλέον.

• Περνούν κάποια μηνύματα μέσα από τα έργα σας;

Αν με ρωτάτε αν θα ήθελα να περνούν κάποια μηνύματα μέσα απ’ τα γραπτά μου, θα έλεγα ναι. Είναι κι αυτό όμως τελικά στο χέρι του δέκτη, έχει να κάνει με την αντίληψη του καθενός μας. Ακόμη κι ένα σύνθημα σε τοίχο μπορεί ευκόλως να αγνοηθεί ή και χειρότερα να παρερμηνευθεί.

Τα μηνύματα λοιπόν, προς μια προτεινόμενη ως πιο σωστή αντικειμενικά κατεύθυνση, μέσω της τέχνης ή της έκφρασης είναι ζητούμενο και νομίζω πως πάντα ήταν. Σε άλλη περίπτωση, έχουμε μια τέχνη για την τέχνη, κάτι που τείνει προς την πολυτέλεια και δεν μοιάζει η εποχή μας για τέτοια ακριβώς.

• Ο σύγχρονος Έλληνας, πιστεύετε, σέβεται τις θεμελιώδεις αρχές και τα ιδανικά του σήμερα;

Ο σύγχρονος Έλληνας είναι ο σύγχρονος άνθρωπος. Δεν βλέπω καμιά διαφορά μεταξύ των εθνικοτήτων. Οι παραδόσεις μας διαφέρουν, αλλά συνήθως ακολουθούμε όλοι τον ίδιο τρόπο, αργά ή γρήγορα. Το πρόβλημα που προκύπτει είναι πως στο μεγαλύτερο ποσοστό παραδειγματιζόμαστε και αντιγράφουμε την ασχήμια.

Τώρα, ζώντας καταστάσεις, σε κοινωνικό και ατομικό επίπεδο, πρωτόγνωρες για κάποιες ηλικίες, ο σύγχρονος άνθρωπος θα πρέπει ίσως να επανεφεύρει τα ιδανικά του και ακολούθως να συνηθίσει να τα σέβεται.

Μονάδες και μικρές κοινότητες  ευτυχώς υπάρχουν ακόμη, που λειτουργούν με βάση τις αρχές της αλληλεγγύης, της ισοτιμίας, της δικαιοσύνης και της ελευθερίας, που σέβονται τη ζωή των έμβιων όντων και του πλανήτη που μας φιλοξενεί. Το πόσο θα αντέξουν δεν είμαι σε θέση να το γνωρίζω, ούτε εγώ, ούτε κανείς.

• Είστε αισιόδοξος;

Δύσκολη ερώτηση για μια γενική και οριστική απάντηση. Μπορεί να είναι κανείς αισιόδοξος ή απαισιόδοξος όταν έχει θέσει έναν στόχο και ως προς την επίτευξη αυτού. Μια γενικότερη και μόνιμη αισιοδοξία θα έλεγα πολλές φορές πως φλερτάρει με την άγνοια από πλευράς αυτού που την αισθάνεται.

Οι Ramones τραγούδησαν κάποτε πως η άγνοια είναι ευλογία, ειρωνικό ή κυνικό το σχόλιό τους κρύβει μια αλήθεια.

Έχω σταθεί τυχερός στη ζωή μου σε κάποιους τομείς, σε άλλους όχι. Ευλογημένος δεν νιώθω, οπότε η μία έννοια δίνει την θέση της στην άλλη και ο κύκλος καλά κρατεί. Κάποτε αισιόδοξος, κάποτε όχι.

• Μιλήστε μου για τη συνεργασία σας με τον Γιώργο Γιαννόπουλο και την Αθανασία Αγραφιώτη.

Γι’ αυτή τη συνεργασία υπήρξα όντως αισιόδοξος και το αποτέλεσμα μας δικαίωσε. Γνώρισα τα παιδιά μέσα από μια δουλειά που είχαν κάνει με τον Γιάννη Ζελιαναίο, έναν ποιητή και φίλο πλέον, που στήριξε και τις δικές  μου πρώτες απόπειρες. Άκουσα τη δουλειά τους λοιπόν στο διαδίκτυο και έψαξα να βρω κι άλλα δείγματα αυτού του εκρηκτικού ντουέτου από τη Λάρισα και βρήκα.

Η μελοποίηση ενός ποιήματος του Bob Flanagan, σε μετάφραση του Χρήστου Αγγελακόπουλου ήταν αυτή που με ώθησε κάποια στιγμή να τους γράψω, ενώ ήδη ένιωθα πως είμαστε κοντά.

Εδώ έχουμε να κάνουμε με τα καλά του διαδικτύου,  μιας και αρχίσαμε να μιλάμε μέσω αυτού. Έστειλα κάποια ποιήματα στον Γιώργο και την Αθανασία, χωρίς καμιά υπόδειξη, κι αυτό είναι σημαντικό να το πούμε, τους άρεσαν και έτσι άρχισαν να δουλεύουν ελεύθερα πάνω στο υλικό, ενώ μια σχέση αληθινής φιλίας δημιουργούταν.

Η διαδικασία διήρκησε έναν χρόνο περίπου και το άλμπουμ κυκλοφόρησε σε ψηφιακή μορφή στα μέσα του Οκτώβρη του 2021. Περιέχει εφτά κομμάτια και φέρει τον τίτλο «Καυτό Γυαλί», ενός από τα ποιήματα της συλλογής «Βράδυ με Ήρωες».

Μπορεί κάποιος να το ακούσει και να το κατεβάσει από την πλατφόρμα του Band Camp, για καλύτερη ποιότητα ή να το αναζητήσει στο You Tube για μια απλή ακρόαση.

• Πώς περνάτε τον ελεύθερο χρόνο σας; Υπάρχουν κάποιες δραστηριότητες με τις οποίες θα θέλατε να ασχοληθείτε;

Ο ελεύθερος χρόνος μου είναι αρκετός το τελευταίο διάστημα, πράγμα που δεν είναι και τόσο εύκολο όσο ίσως φαντάζει, για διάφορους λόγους.

Περνάω αρκετές ώρες στο σπίτι, με την οικογένειά μου κάνοντας ό,τι κάνει κάποιος σ’ αυτήν την περίπτωση και ανάλογα των ενδιαφερόντων του.

Μου έχει λείψει η ενασχόληση με τη μουσική μέσω κάποιου συνόλου, αλλά περισσότερο  είναι φορές που θα ήθελα να ταξιδέψω στα ίδια ή σε νέα μέρη, εντός και εκτός της χώρας.

• Τι να περιμένουμε από τον Βασίλη Νικολόπουλο στο μέλλον;

Το «Βράδυ με Ήρωες» που κυκλοφόρησε απ’ τις εκδόσεις «Ενύπνιο» είναι ακόμη πολύ φρέσκο, οπότε για την ώρα μένουμε σ’ αυτό.

Εκτός από την παρουσίαση που πραγματοποιήθηκε στο «Μύρτιλο» θα ακολουθήσει άλλη μία, στον Σύλλογο Εναλλακτικής Μουσικής «Musicians Lodge» (Καψάλη 9, Αγρίνιο) στα τέλη του μήνα∙ θα υπάρξει σχετική ανακοίνωση.

Η εκδήλωση θα κινηθεί σε διαφορετικό ύφος. Θα διαβαστούν ποιήματα πάνω σε πειραματικές μουσικές συνθέσεις φίλων, του Γιώργου Γιαννόπουλου και του Δημήτρη Παπαθανάση, πιθανότατα να υπάρξουν συμμετοχές κι απ’ το κοινό.

Σχέδια για επόμενες κυκλοφορίες υπάρχουν, αλλά είναι ακόμη νωρίς να μιλήσουμε γι’ αυτά.

---

Agrinio365 Media Group (Antenna-Star.gr – AgrinioTimes.gr)

Συνέντευξη: Νάντια Μπούτα