Βασίλης Καραμάνης στο Antenna-Star.gr: «Πιστεύω πολύ στη βοήθεια προς τον συνάνθρωπο»

Βασίλης Καραμάνης: «Το επάγγελμα του διασώστη έχει να κάνει με τον ανθρώπινο πόνο. Μάλιστα, με τον ανθρώπινο πόνο στην πρώτη φάση του. Εκείνη την πρώτη στιγμή του τροχαίου, της ανακοπής, του εγκεφαλικού… Εκείνη τη στιγμή που ο ασθενής πονάει χωρίς να ξέρει τι έχει, τη στιγμή που οι συγγενείς ανησυχούν, όπως όλοι μας στην θέση τους, και θεωρούν το πρόβλημα τους το μεγαλύτερο του κόσμου. Τότε ο διασώστης  καλείται, εκτός από τον δεδομένο ρόλο του, να μιλήσει και στην ψυχή των ανθρώπων, κάτι που εκείνη τη στιγμή το έχουν ανάγκη, χωρίς όμως να βαυκαλίζει».

Εκεί που η ζωή «δίνει αγώνα» να κρατηθεί, που κρέμεται κυριολεκτικά στις ρόδες και την ταχύτητα ενός οχήματος, αλλά και στα χέρια και την ψυχή του ανθρώπου που το οδηγά, εκεί που η αγωνία ξεπερνά τα ανθρώπινα όρια και οι αντοχές δοκιμάζονται κάθε στιγμή χωρίς επιείκεια, εκεί που το χρέος και το καθήκον λαμβάνουν άλλη διάσταση μπρος στην αξία της ανθρώπινης ζωής… εκεί βρίσκεται ένας άνθρωπος που είναι πάντα έτοιμος να προσφέρει τις υπηρεσίες του σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, κάτω από συνθήκες που στην πλειοψηφία τους είναι κάθε άλλο παρά ευνοϊκές.

Ο διασώστης του Ε.Κ.Α.Β. είναι εκείνος ο αφανής ήρωας της καθημερινότητάς μας που είναι πάντα σε εγρήγορση, έτοιμος να παράσχει την πολύτιμη βοήθειά του και να δώσει «αγώνα» με τον χρόνο για να σώσει ανθρώπινες ζωές, να ανακουφίσει τραυματίες, να δώσει δύναμη και κουράγιο σε όσους κινδυνεύουν.

Ο Βασίλης Καραμάνης, εκπρόσωπος για το Αγρίνιο του Πανελλήνιου Σωματείου Ε.Κ.Α.Β., διασώστης επί 17 χρόνια, μας μεταφέρει την αθέατη πλευρά ενός λειτουργήματος που ενέχει κίνδυνο και πρόκληση και που απαιτεί ταχύτητα κινήσεων, γρήγορη λήψη αποφάσεων, γνώσεις και αντοχές, αλλά κυρίως φιλότιμο, ψυχή, πείσμα και τη δύναμη της προσφοράς.

Συνέντευξη στη Νάντια Μπούτα

• Κύριε Καραμάνη, πείτε μας δυο λόγια για το Ε.Κ.Α.Β. και τη δράση του.

Το Ε.Κ.Α.Β. είναι αυτό ακριβώς που  περιγράφουν τα τέσσερα γράμματα του ονόματός του. Είναι το Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας. Με λίγα λόγια είναι η κορωνίδα του Ε.Σ.Υ. Πάντα στην πρώτη γραμμή, 24 ώρες το 24ώρο, ώστε να προσφέρει ποιοτικές υγειονομικές υπηρεσίες σε κάθε πολίτη που έχει άμεση ανάγκη.

Τώρα, αν ρωτάτε τι είναι για εμένα προσωπικά το Ε.Κ.Α.Β., τότε θα σας πω ότι είναι το δεύτερο σπίτι μου, μία μεγάλη αγάπη. Μια οικογένεια ανθρώπων με ψυχή, για την οποία αισθάνομαι υπερήφανος και ευλογημένος που ανήκω σε αυτήν.

• Πόσα χρόνια εργάζεστε ως διασώστης;  Ήταν συνειδητή η απόφασή σας να εργαστείτε στο Ε.Κ.Α.Β., ή προέκυψε με κάποιον άλλον τρόπο;

Ως διασώστης εργάζομαι από το 2006. Στον χώρο της υγείας προϋπήρχα με την ειδικότητα του βοηθού αναισθησιολόγου, όπου εργάστηκα σε διάφορα νοσηλευτικά ιδρύματα, δημόσια και ιδιωτικά. Η απόφαση να σπουδάσω και να εργαστώ σαν διασώστης ήταν εντελώς συνειδητή. Θα μπορούσα να πω ίσως ότι δεν έχω πάρει άλλη απόφαση στην ζωή μου τόσο συνειδητά.

Το «μικρόβιο» της προ-νοσοκομειακής αντιμετώπισης ασθενών μπήκε όταν, ως εργαζόμενος στον χώρο της υγείας, όπως σας ανέφερα και παραπάνω, παρακολουθούσα τους διασώστες που μας παρέδιδαν ή παραλάμβαναν περιστατικά, προκαλώντας μου έναν θαυμασμό για τον επαγγελματισμό αλλά και για τις δεξιότητες τους. Πολλές φορές άκουγα τους γιατρούς  να λένε, «αυτό το περιστατικό θα έχει καλή εξέλιξη χάρη στην καλή δουλειά των διασωστών». Αυτή η φράση μπορώ να πω ότι υπήρξε ο οδηγός της απόφασης μου. Φυσικά όλα προέρχονται από την εσωτερική ανάγκη για προσφορά στον συνάνθρωπο η οποία με συντροφεύει μέχρι σήμερα.

• Ποιες δεξιότητες χρειάζεται κανείς, για να ενταχθεί στο δυναμικό του Ε.Κ.Α.Β. και τι περιλαμβάνει η βασική – υποχρεωτική εκπαίδευση για έναν διασώστη;

Για να ενταχθεί κάποιος στο δυναμικό του ΕΚΑΒ θα πρέπει αρχικά να παρακολουθήσει την σχολή «ΔΙΑΣΩΣΤΗΣ-ΠΛΗΡΩΜΑ ΑΣΘΕΝΟΦΟΡΟΥ».

Μιλάμε για μια ουσιαστική εκπαίδευση σε τεχνικές και πρωτόκολλα πρώτων βοηθειών, διαφορετικά για κάθε περίπτωση. Εκμάθηση αντιμετώπισης πάσης φύσεως περιστατικών, (καρδιολογικών, παθολογικών, χειρουργικών, ορθοπεδικών…) διαχείριση μαζικών καταστροφών, ακινητοποίηση τραυματιών, απεγκλωβισμούς από οχήματα, προ-νοσοκομειακή αντιμετώπιση τραύματος, ασφαλή οδήγηση, ασφαλή μεταφορά και πολλά άλλα.

Επιπλέον προϋποθέτει άριστη γνώση ανατομίας και φυσιολογίας, μικροβιολογίας και φαρμακολογίας, μαθήματα  τα οποία παραδίδονται στη σχολή.

Μιλάμε λοιπόν, για μια άρτια εκπαίδευση στην προ-νοσοκομειακή αντιμετώπιση κάθε απειλητικής κατάστασης για την ζωή κάποιου πάσχοντα και κυρίως αιφνιδίως πάσχοντα.

Πρωτίστως όμως οι εν δυνάμει διασώστες, επιβάλλεται να διαθέτουν ψυχή, αγάπη για τον συνάνθρωπο και το επάγγελμα, πράγμα που καμία σχολή δεν μπορεί να σου το διδάξει.

• Ποιες είναι οι βασικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας διασώστης στη δουλειά του;

Όλα τα επαγγέλματα έχουν τις δυσκολίες τους. Ετούτο όμως έχει μερικές ιδιαιτερότητες.

Αρχικά είναι ένα επάγγελμα που έχει να κάνει με τον ανθρώπινο πόνο. Αυτό από μόνο του είναι αρκετό και το κατατάσσει σε μία ξεχωριστή θέση… Μάλιστα, με τον ανθρώπινο πόνο στην πρώτη φάση του. Εκείνη την πρώτη στιγμή του τροχαίου, της ανακοπής, του εγκεφαλικού… Εκείνη τη στιγμή που ο ασθενής πονάει χωρίς να ξέρει τι έχει, τη στιγμή που οι συγγενείς ανησυχούν, όπως όλοι μας στην θέση τους, και θεωρούν το πρόβλημα τους το μεγαλύτερο του κόσμου. Τότε ο διασώστης  καλείται, εκτός από τον δεδομένο ρόλο του, να μιλήσει και στην ψυχή των ανθρώπων, κάτι που εκείνη τη στιγμή το έχουν ανάγκη, χωρίς όμως να βαυκαλίζει.

Επίσης, δύσκολες ώρες είναι όταν αντιμετωπίζουμε άσχημες συμπεριφορές ακόμα και επιθέσεις. Δεν είναι λίγες οι φορές που περιστατικά βιαιοπραγίας κατά των διασωστών έχουν δει το φως της δημοσιότητας. Βλέπετε, όταν χτυπάς ένα κουδούνι, δεν σημαίνει ότι επειδή σε κάλεσαν θα είναι και φιλικοί μαζί σου, ή ότι όσα είπαν στο τηλέφωνο ισχύουν κιόλας.

Οι καιρικές συνθήκες, είναι ένας ακόμα παράγοντας που δυσκολεύει το έργο μας. Φανταστείτε την αντιμετώπιση ενός τροχαίου μέσα στην βροχή.

Τέλος, όταν είσαι διασώστης, είσαι πάντα και παντού διασώστης. Μέσα και έξω από το ωράριο, στον δρόμο, στο σχολείο του παιδιού σου, στην παραλία, στην πλατεία και όπου υπάρχουν άνθρωποι, κάθε λεπτό της ημέρας. Γενικότερα λοιπόν είναι ένα επάγγελμα για ανθρώπους με ψυχή και φιλότιμο. Και όπως λέει ένας καλός φίλος και συνάδελφος, ο Γιώργος ο Καραγεώργος: «Στους διασώστες, η ψυχή και το φιλότιμο περισσεύουν».

• Ήρθατε ποτέ στη δύσκολη θέση να κληθείτε να βοηθήσετε συγγενή ή φίλο; Πόσο πιο δύσκολη είναι μια τέτοια στιγμή;

Δύσκολη θέση…! Ναι έχει συμβεί και αυτό. Κλήθηκα να παραλάβω τον πατέρα μου ως πάσχοντα από καρκίνο σε τελικό στάδιο. Δύσκολη στιγμή, βουβός οδυρμός. Διότι εκτός από επαγγελματίας ήμουν και γιός…

Από την άλλη όμως, ακόμα και αυτό έχει την καλή πλευρά του. Τι θέλω να πω… «Κέρδισα» μισή ώρα επιπλέον με τον δικό μου άνθρωπο, όταν το κάθε λεπτό θα μπορούσε να ήταν το τελευταίο του.

Αυτό φυσικά μπορεί να συμβεί σε καθέναν από εμάς. Στη δουλειά μας δε χωράνε συναισθηματισμοί την «ώρα της κρίσης». Εκείνη την στιγμή είσαι ο μοναδικός φέρελπις, πρέπει να αντιδράσεις σωστά και αυτή είναι η μόνη σου επιλογή.

Είμαστε, πρώτα και πάνω απ’ όλα, επαγγελματίες υγείας και μοναδικό μας μέλημα είναι η φροντίδα του ασθενούς, όποιος και αν είναι αυτός.

• Υπάρχει κάποιο περιστατικό που κληθήκατε να επέμβετε και σας έχει στιγματίσει ή κάποιο που σας έκανε να αισθανθείτε περήφανος;

Έχουν συμβεί και τα δύο ασφαλώς!! Πολλές φορές λέω ότι όταν έρθει η στιγμή να «κλείσω τα μάτια μου», θα περάσουν  από μπροστά μου κάποια περιστατικά σαν φιλμ. Υπάρχουν περιστατικά, άνθρωποι και σκηνές που ο διασώστης από την στιγμή που θα τα ζήσει, θα τα κάνει δικά του και θα τα κουβαλάει μέσα του για πάντα.

Προσωπικά, ότι έχει να κάνει με παιδιά και νέους ανθρώπους γενικότερα, είναι ένα ακόμα πετραδάκι στο «σακούλι» της ψυχής και του μυαλού μου.

Σίγουρα όμως υπάρχουν και εκείνες οι στιγμές που μας κάνουν υπερήφανους. Στιγμές που όλοι οι διασώστες έχουμε ζήσει. Όταν για παράδειγμα συναντάς έναν άνθρωπο που έχει επανέλθει από ανακοπή στα χέρια σου ή από κάποιο δύσκολο τραυματισμό. Δε θα ξεχάσω ποτέ έναν κύριο που ήθελε να μου φιλήσει τα χέρια.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ επίσης, μια κυρία, της οποίας τον γιό επαναφέραμε από ανακοπή. Το παλικάρι νοσηλεύτηκε στην εντατική για μεγάλο χρονικό διάστημα, μα δυστυχώς δεν τα κατάφερε. Παρά τον πόνο της, η μητέρα, έψαξε  να μας βρει ώστε να μας ευχαριστήσει για την «ευκαιρία που της δώσαμε», όπως είπε η ίδια, να αποχαιρετήσει το παιδί της. 

Όταν συναντάς ένα παιδί που ήρθε στην ζωή μέσα στο ασθενοφόρο ή και στο σπίτι με τη βοήθεια σου… Ε, αυτές τις στιγμές, σκέφτεσαι «έκανα κάτι καλό» και χαμογελάς!

• Συναντάτε συχνά ανθρώπους που τα έχουν καταφέρει και που κρατήθηκαν στην ζωή χάρη στις προσπάθειές σας; Αντιλαμβάνεστε το «ευχαριστώ» τους;

Προφανώς και συναντάω. Με κάποιους από αυτούς τους ανθρώπους έχουμε αποκτήσει και φιλικές σχέσεις πλέον. Μία τέτοια συνάντηση διακατέχεται από πληθώρα συναισθημάτων. Είναι μία μικρή «μεγάλη» γιορτή για εκείνους αλλά και για εμένα.

Φυσικά και εισπράττω το ευχαριστώ και την ευγνωμοσύνη τους στον μέγιστο βαθμό.  Και όπως συνηθίζω να λέω, «κάποια χαμόγελα και κάποιες αγκαλιές είναι ανεκτίμητα…»!

• «Λυγίζετε» καμιά φορά;

Θέλει μεγάλη συζήτηση αυτή η ερώτηση… Ξέρετε, κ. Μπούτα, την ώρα της άσκησης του καθήκοντος δεν υπάρχει κανένα περιθώριο να λιγοψυχήσουμε. Την στιγμή εκείνη είσαι ο μοναδικός άνθρωπος που μπορεί να βοηθήσει. Θα τολμούσα να πω ότι είσαι «ο από μηχανής θεός» για τον ασθενή!

Φανταστείτε έναν διασώστη να φυλλορροεί, να είναι νωχελικός και να μην κάνει όσα επιβάλλεται να κάνει. Αυτό θα ήταν καταστροφικό για τον ασθενή. Οπότε η απάντηση είναι «όχι» και δεν επιδέχεται αμφισβήτηση. Κανένας διασώστης δε «λυγίζει» εν ώρα καθήκοντος, δεν επιτρέπει στον εαυτό του να το κάνει. Έχει εκπαιδευτεί να μη «λυγίζει», όπως την ίδια στιγμή έχει εκπαιδευτεί να είναι μειλίχιος και στοργικός με τους ασθενείς και τους οικείους τους.

Βέβαια, υπάρχει και η «επόμενη ώρα», όταν οι παλμοί έχουν πέσει στα φυσιολογικά επίπεδα, όταν μπαίνεις στο σπίτι σου φορτισμένος. Τότε, που σε τρώει η αγωνία για την εξέλιξη του περιστατικού. Η στιγμή του πένθους για το περιστατικό που είχε κακή κατάληξη. Υπάρχει εκείνη η φοβερή ώρα που μιλάς με τον εαυτό σου και τα λες όλα… Διότι οι διασώστες μπορεί να είναι εκπαιδευμένοι να αντέχουν, αλλά δεν είναι ούτε αναίσθητοι, ούτε από ατσάλι!

• Υπήρξε στιγμή που μετανιώσατε για το επάγγελμα που διαλέξατε;

Όπως σας είπα και στην αρχή της κουβέντας μας, η απόφασή μου να ακολουθήσω το λειτούργημα του διασώστη, γιατί για λειτούργημα πρόκειται, ήταν απόλυτα συνειδητή.

Δέκα επτά χρόνια μετά δηλώνω, το ίδιο απόλυτα, ότι δεν μπορώ να με φανταστώ να κάνω κάτι άλλο, ήταν και είναι μονόδρομος για εμένα. Είναι σαν αυτά τα ισχυρά μικρόβια που όταν μπουν στο οργανισμό δεν μπορούν να καταπολεμηθούν εύκολα. Σίγουρα υπάρχουν φορές, ειδικότερα ύστερα από δύσκολες βάρδιες, που η σωματική κούραση και η συναισθηματική επιβάρυνση είναι μεγάλη, αλλά αυτά δεν είναι ικανά να επηρεάσουν την απόφαση μου σε καμία περίπτωση.

• Αυτή η 17χρονη πορεία σας ως διασώστης, έχει επηρεάσει τον τρόπο ζωής σας ή τη φιλοσοφία σας για τη ζωή;

Η κάθε μέρα είναι ένα καινούργιο μάθημα ζωής και παράλληλα ένας συνεχής αγώνας προσωπικής βελτίωσης ώστε να γίνω καλύτερος άνθρωπος. Πλέον έχω μία διαφορετική ματιά για την ζωή. Σε όλα τα άσχημα, προσπαθώ να βρω μια καλή πλευρά, αν είναι δυνατόν. Έχω προσθέσει στην σκέψη και στις πράξεις μου την έννοια του αλτρουισμού. Πιστεύω πολύ σε αυτό, στη βοήθεια προς τον συνάνθρωπο, με όποιο τρόπο μπορεί ο καθένας. Βάζοντας όλοι μας από το μετερίζι του ένα μικρό λιθαράκι κοινωνικής προσφοράς, μπορούν να αλλάξουν πολλά…

Σίγουρα, ναι, αντιμετωπίζω το κάθε τι διαφορετικά. Προσπαθώ να απολαμβάνω την καθημερινότητα μου. «Ρουφάω» κάθε στιγμή με τους αγαπημένους μου ανθρώπους σαν να μην υπάρχει αύριο!

• Οι πρώτες βοήθειες αποτελούν το πιο ισχυρό «όπλο» που έχετε στη φαρέτρα σας. Δυστυχώς, όμως, η Ελλάδα είναι «αναλφάβητη», όσον αφορά στις πρώτες βοήθειες. Πόσο σημαντικό είναι, πιστεύετε, να γνωρίζει κάποιος πρώτες βοήθειες;

Όντως οι πρώτες βοήθειες είναι το δυνατό χαρτί για έναν επαγγελματία υγείας, πόσο μάλλον για έναν διασώστη. Η εκπαίδευση του κοινού στην χώρα μας είναι μια υπόθεση που μας αφορά όλους. Τα πρώτα λεπτά του συμβάντος είναι πολύ σημαντικά για την καλή πορεία του ασθενούς. Όπως καταλαβαίνετε είναι σπουδαία κίνηση η άμεση ανταπόκριση με τις  απαραίτητες ενέργειες από το περιβάλλον μέχρι να φτάσει η εξειδικευμένη βοήθεια των διασωστών, ώστε να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος. Σκεφτείτε λοιπόν πόσο αναγκαίο είναι να γνωρίζουμε όλοι πρώτες βοήθειες. Σκεφτείτε επίσης  πόσο τραγικό είναι, ενώ μπορούμε με απλές ενέργειες να σώσουμε την ζωή ενός ανθρώπου που βρίσκεται σε κίνδυνο, να μη γνωρίζουμε πώς να το κάνουμε. Πολύ πιθανά, κάποιου δικού μας ανθρώπου…

Τα τελευταία χρόνια οργανώνονται δράσεις εκπαίδευσης πληθυσμιακών ομάδων από επαγγελματίες υγείας διάφορων φορέων, μεταξύ αυτών και του Ε.Κ.Α.Β. Το ευχάριστο είναι ότι το ενδιαφέρον του κοινού είναι μεγάλο. Επιτακτική ανάγκη είναι να ενταχθεί η εκπαίδευση αυτή στα σχολεία μας. Έτσι θα δημιουργήσουμε μία νέα γενιά ευαισθητοποιημένη, ενημερωμένη και εκπαιδευμένη στις πρώτες βοήθειες. Είναι ένα αίτημα χρόνων από την κοινωνία προς την πολιτεία θα έλεγα.

• Με μία φράση, πώς θα χαρακτηρίζατε την εμπειρία σας, ως διασώστης;

Σε μία φράση λέτε… Είναι αδύνατον να χωρέσει η εμπειρία αυτή σε μία φράση. Πώς να κλείσω σε μία φράση όλη την αγάπη πού έχω εισπράξει από τους ανθρώπους που συνάντησα μέχρι τώρα στην πορεία μου; Πως να «μικρύνω» σε μια φράση τα τόσα πολλά και έντονα συναισθήματα που έχω νιώσει; Είναι ακατόρθωτο να βάλω σε μία μόνο φράση τόσες δυνατές και ανεξίτηλες εικόνες που έχουν δει τα μάτια μου, όλα αυτά τα καρδιοχτύπια, όλη αυτή τη γνώση ζωής. Σίγουρα όμως μπορώ να σας πω ότι νιώθω «τιμή, ευθύνη, αγάπη και ευλογία».

---

Antenna-Star.gr

Συνέντευξη: Νάντια Μπούτα