Ζιζάνια στα λιοστάσια και η καταπολέμησή τους

Τα ζιζάνια ανταγωνίζονται τα δένδρα της ελιάς στην προσρόφηση νερού και θρεπτικών στοιχείων, δημιουργούν προβλήματα κατά την συγκομιδή, όταν είναι ξερά αυξάνουν τον κίνδυνο πυρκαγιάς κατά τους θερινούς μήνες, είναι ξενιστές επιβλαβών οργανισμών, αυξάνουν τον κίνδυνο πρόκλησης παγετού σε ελαιώνες περιοχών με ψυχρό κλίμα.

• Παράλληλα όμως η παρουσία τους στον ελαιώνα έχει και θετικές επιπτώσεις όπως η προστασία του εδάφους από τη διάβρωση, η προσέλκυση ωφέλιμων εντόμων, ο εμπλουτισμός του εδάφους με οργανική ουσία, η ενίσχυση της βιοποικιλότητας.

Αντιμετώπιση-Προληπτικά μέτρα

Αποφυγή αγρών οι οποίοι έχουν πρόβλημα από δύσκολα στην καταπολέμηση ζιζάνια. Οι αγροί που έχουν προβλήματα από μεγάλους πληθυσμούς ζιζανίων θα πρέπει πρώτα να απαλλάσσονται από αυτά και να μειώνεται σημαντικά το φορτίο σπόρων και άλλων αναπαραγωγικών οργάνων των ζιζανίων πριν την εγκατάσταση του ελαιώνα.

Η αντιμετώπιση δύσκολων στην καταπολέμηση ζιζανίων (π.χ. πολυετή θερινά είδη, ζιζάνια με ανθεκτικότητα στα ζιζανιοκτόνα) είναι πιο αποτελεσματική και κάποιες φορές εφικτή μόνο αν γίνει πριν την εγκατάσταση του ελαιώνα. Μείωση του πληθυσμού πολυετών ζιζανίων (πχ. αγριάδα, βέλιουρας) μπορεί να γίνει με θερινή κατεργασία του εδάφους.

Σε εγκατεστημένους ελαιώνες

Η αντιμετώπιση των ζιζανίων θα πρέπει να γίνεται συστηματικά από τα πρώτα έτη εγκατάστασης του ελαιώνα. Κατά το διάστημα από την έναρξη της νέας βλάστησης (αρχές άνοιξης) έως και την ελαιοποίηση (τέλος θέρους), ο ελαιώνας θα πρέπει να διατηρείται κατά το δυνατόν απαλλαγμένος από ανταγωνιστικά ζιζάνια, ιδιαίτερα εάν πρόκειται για ξηρικό ελαιώνα.

Η διαχείριση των χειμερινών ζιζανίων κατά την περίοδο της συγκομιδής θα πρέπει να είναι τουλάχιστον προσωρινή. Συνιστάται η διατήρηση φυσικής ή και τεχνητής βλάστησης κατά την περίοδο των βροχών ιδιαίτερα στα επικλινή εδάφη (κλίση μεγαλύτερη από 10%). Αυτό είναι εύκολο να γίνει, γιατί κατά το χειμώνα δεν γίνεται κατεργασία εδάφους.

Η κατεργασία του εδάφους φέρνει στην επιφάνεια τα υπόγεια αναπαραγωγικά όργανα πολυετών ειδών, τα οποία καταστρέφονται από τις υψηλές θερμοκρασίες του θέρους.

Τα νεαρά δένδρα ελιάς κατά τα πρώτα έτη μετά την εγκατάστασή τους είναι περισσότερο ευάλωτα στον ανταγωνισμό για νερό και θρεπτικά στοιχεία από τα ζιζάνια, λόγω του περιορισμένου ριζικού τους συστήματος. Το διάστημα αυτό τα δένδρα της ελιάς κινδυνεύουν από τον ανταγωνισμό με τα ζιζάνια. Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των ζιζανίων και την αποφυγή προβλημάτων που συνδέονται με αυτή, συνίσταται να ακολουθείται συνδυασμός μεθόδων.

Μέθοδοι διαχείρισης ζιζανίων

• Μηχανική καταπολέμηση με κατεργασία του εδάφους.
• Χορτοκοπή
• Συνιστάται η εγκατάσταση φυτών κάλυψης με σπορά επιλεγμένων ειδών ή με διαχείριση κατάλληλων αυτοφυών φυτών
• Κάλυψη του εδάφους με διάφορα υλικά κάλυψης για την παρεμπόδιση της βλάστησης των ζιζανίων λόγω της προκαλούμενης σκίασης ή και της έκλυσης αλληλοπαθητικών ουσιών
• Χημική αντιμετώπιση με τα εγκεκριμένα ζιζανιοκτόνα και σύμφωνα με τις οδηγίες της ετικέτας.

Η καταπολέμηση ζιζανίων με ζιζανιοκτόνα θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνο για την αντιμετώπιση προβλημάτων που δεν αντιμετωπίζονται με τις άλλες μεθόδους.

Τα προφυτρωτικά εφαρμόζονται με αρκετή εδαφική υγρασία ή όταν αναμένεται βροχή ή με ελαφρά ενσωμάτωση. Κατά την εφαρμογή μεταφυτρωτικών ζιζανιοκτόνων απαιτείται ικανοποιητική εδαφική και ατμοσφαιρική υγρασία. Στα διασυστηματικά ζιζανιοκτόνα η δόση τροποποιείται ανάλογα με το είδος του ζιζανίου, όπως υποδεικνύεται στην ετικέτα.

Τα μεταφυτρωτικά ζιζανιοκτόνα συνιστάται να εφαρμόζονται με κατευθυνόμενο ψεκασμό και με χαμηλή πίεση και να αποφεύγεται ο ψεκασμός καρπών, φύλλων, βλαστών, πληγών ή πράσινου φλοιού (νεαρά δένδρα). Να προηγείται αφαίρεση παραφυάδων ή λαίμαργων βλαστών.

Η ζιζανιοκτονία θα πρέπει να γίνεται κατά θέσεις.

Συνιστάται συνδυασμός μηχανικής καταπολέμησης των ζιζανίων (ελαφρά άροση, σκάλισμα ή χορτοκοπή) μεταξύ των γραμμών των δένδρων και εφαρμογή ζιζανιοκτονίας μόνο επί των γραμμών. Συνιστάται να διατηρούνται αψέκαστες ζώνες κατά την εφαρμογή ζιζανιοκτόνων.

♦Συνιστάται επίσης η διατήρηση οικολογικών υποδομών (ecological infrastructures) σε έκταση τουλάχιστον 5% του αγροτεμαχίου, στα όρια, ή και εντός του ελαιώνα (όπου δε δυσχεραίνεται το άπλωμα των ελαιόδιχτων). Ιδιαίτερα με φυτά (διατήρηση ή φύτευση ) που έχει βρεθεί ότι φιλοξενούν ωφέλιμα (παρασιτοειδή του δάκου και άλλων εχθρών) όπως: ακονυζιά , χαρουπιά, δρυς, βελανιδιά, ασπάλαθος, κίστος, κάπαρη, κ.α. (Προσοχή για τη μη διατήρηση πηγής μολυσμάτων). Επίσης να διατηρούνται τα φυτά φράκτες στα όρια των ελαιώνων, φωλιές πουλιών κλπ. περιβαλλοντικά στοιχεία.

e-ea.gr