FAO: Ερωτήσεις και απαντήσεις για τη γρίπη των πτηνών

Τα περιστατικά της γρίπης των πτηνών σε πτηνά έχουν αναφερθεί σε περισσότερες από 30 χώρες τους τελευταίους μήνες.

• Ανάγκη αποτελεί, σύμφωνα με τους ειδικούς, η επαγρύπνηση και ετοιμότητα για το πρόβλημα υγείας των ζώων, με πανδημικό δυναμικό και βαρύ κόστος για τους αγρότες και τα συστήματα τροφίμων.

Η Sophie Von Dobschuetz, Συντονίστρια Παγκόσμιας Εποπτείας στον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), εξηγεί την πρόκληση και τον τρόπο με τον οποίο ο FAO λειτουργεί για να τον περιορίσει.

Η γρίπη των πτηνών έχει προκαλέσει παγκόσμιες πανδημίες στο παρελθόν. Γιατί είναι τόσο επικίνδυνος αυτός ο τύπος γρίπης;

Η γρίπη των πτηνών είναι ένας τύπος ιού που βρίσκεται στα πουλιά. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά στελέχη και ορισμένα ζωονοσογόνα στελέχη μπορούν να μολύνουν και ακόμη και να σκοτώσουν ανθρώπους. Η πανδημία γρίπης της Ισπανίας το 1918 ήταν στην πραγματικότητα μια γρίπη Α (H1N1) προέλευσης των πτηνών που προσβάλλει 500 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, από τότε, δεν υπάρχουν ενδείξεις συνεχούς εξάπλωσης από άνθρωπο σε άνθρωπο και τις τελευταίες δεκαετίες οι ανθρώπινες λοιμώξεις ήταν σποραδικές, οι πιο πρόσφατες αναφορές στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ήταν το Νοέμβριο του 2020, όταν τα πτηνά H5N6 και H9N2, οι ιοί της γρίπης εντοπίστηκαν σε δύο άτομα σε στενή επαφή με ζώντα πουλερικά.

Η γρίπη των πτηνών είναι ιοί RNA, έτσι μεταλλάσσονται και εξελίσσονται πιο γρήγορα από τους ιούς DNA, αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα αυξημένης προσαρμογής στα θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων. Το Tripartite – FAO, ο Παγκόσμιος Οργανισμός για την Υγεία των Ζώων (OIE) και ο ΠΟΥ – συνεργάζονται για τη διεξαγωγή παρακολούθησης και αξιολόγησης κινδύνου σε τακτική βάση. Παρέχουν επίσης δεδομένα για τις συναντήσεις εποχικής σύνθεσης εμβολίων του ΠΟΥ , μια άμεση υποστήριξη στην ετοιμότητα για πανδημία. Οι τρεις οργανισμοί δημοσίευσαν επίσης πρόσφατα ένα εργαλείο για εθνική κοινή, πολυτομεακή αξιολόγηση κινδύνου ( JRA ) που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από χώρες για την εκτίμηση των ζωονοσογόνων κινδύνων για την υγεία στη διεπαφή ζώου-ανθρώπου-περιβάλλοντος και καθοδήγηση της διαχείρισης κινδύνου.

Από την πρώτη γνωστή εμφάνισή της στην Ασία το 1996, εμφανίστηκαν αρκετές διηπειρωτικές επιδημίες γρίπης των πτηνών. Αν και το εμπόριο πουλερικών παραμένει ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για την εισαγωγή και την τοπική εξάπλωση των ιών της γρίπης των πτηνών, η εξάπλωση μεγάλων αποστάσεων διευκολύνεται συχνά από τα μεταναστευτικά άγρια πτηνά, με θανατηφόρο αντίκτυπο οικόσιτα και άγρια πτηνά.

Ποια είναι η κατάσταση της γρίπης των πτηνών φέτος; Είναι ζωονοσογόνο;

Υπάρχει επί του παρόντος αυξημένος αριθμός επιδημιών HPAI στην Ευρώπη και την Ασία, καθώς και η εμφάνιση επαναπροσδιορισμένων στελεχών (εκείνων που συνδυάζουν γενετικό υλικό από διαφορετικούς ιούς της γρίπης των πτηνών) που επηρεάζουν τα πουλερικά και τα άγρια πτηνά. Τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 2020, ο FAO άρχισε να προειδοποιεί τις αρχές υγείας των ζώων σε χώρες με υψηλό κίνδυνο και συνεχίζει να παρέχει συμβουλές και προτεινόμενες ενέργειες.

Το πιο διαδεδομένο στέλεχος HPAI από τον Οκτώβριο του 2020 είναι το H5N8, που επηρεάζει περισσότερες από 30 χώρες ή διοικητικά εδάφη από την Ιρλανδία έως την Ιαπωνία, με περισσότερα από 1 300 συμβάντα να αναφέρουν επίσημα συμβάντα σε πουλερικά και άγρια πτηνά. Μέχρι τώρα, δεν έχουν αναφερθεί επιβεβαιωμένες ανιχνεύσεις στην Αφρική ή την Αμερική, αν και έχει αναφερθεί πρόσφατα ένα άλλο στέλεχος (H5N1 HPAI) στα πουλερικά στη Σενεγάλη.

Ο ιός της γρίπης των πτηνών H5N8 που κυκλοφορεί σήμερα στην Ασία, τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη δεν έχει προκαλέσει μέχρι σήμερα ανθρώπινες λοιμώξεις. Ωστόσο, το ζωονοσογόνο δυναμικό του δεν πρέπει να αγνοηθεί, καθώς εάν ένας ιός της γρίπης των πτηνών αποκτά την ικανότητα για διαρκή μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο, η πανδημική απειλή γίνεται πολύ πραγματική πολύ γρήγορα. (Δείτε τις ερωτήσεις 7 και 8 για το πώς οι άνθρωποι και οι αρχές μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τους κινδύνους).

Οι αναλύσεις των γονιδιακών ακολουθιών των στελεχών του ιού που εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια των εστιών επιτρέπουν στους επιστήμονες να ανακατασκευάσουν το ιστορικό της κυκλοφορίας του ιού και της εξέλιξης σε όλες τις ηπείρους. Σύμφωνα με πρόσφατες γενετικές αναλύσεις, παρόλο που η κλινική εικόνα στους πληγέντες πληθυσμούς κατοικίδιων και άγριων πτηνών είναι παρόμοια, το στέλεχος του ιού H5N8 που κυκλοφορεί σήμερα στην Ανατολική Ασία είναι γενετικά διαφορετικό από αυτό που κυκλοφορεί στην Ευρώπη. Αυτό σημαίνει ότι και οι δύο επιδημίες αναπτύχθηκαν ανεξάρτητα ταυτόχρονα.

Ο FAO παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τη γρίπη των πτηνών παγκοσμίως και διατηρεί μια βάση δεδομένων ( EMPRES-i ) για την καταγραφή γεγονότων σε πουλερικά, άγρια πτηνά και ανθρώπους που αναφέρονται από διάφορες επίσημες πηγές, συμπεριλαμβανομένων των OIE και WHO. Λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση μπορείτε να βρείτε στον Παγκόσμιο Ιό της γρίπης των πτηνών με Zoonotic Potential Update Update, το Subai Sahara Africa HPAI Situation Update και το H7N9 Situation Update.

Πώς εξαπλώνονται οι ιοί της γρίπης των πτηνών μεταξύ χωρών και διαφόρων περιοχών και ηπείρων;

Η εξάπλωση της γρίπης των πτηνών σε μεγάλες αποστάσεις διευκολύνεται από τις μεταναστεύσεις των άγριων πτηνών. Τα άγρια πτηνά είναι η φυσική δεξαμενή για ιούς της γρίπης των πτηνών και κάθε χρόνο ένας τεράστιος αριθμός άγριων πτηνών μεταναστεύει δυτικά από την Κεντρική Ασία τον Αύγουστο-Δεκέμβριο αναζητώντας χώρους τροφοδοσίας σε θερμότερες τοποθεσίες, σταματώντας σε πολλούς χώρους ανάπαυσης στη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη. Ορισμένα είδη επεκτείνουν επίσης το εύρος τους στα νότια γεωγραφικά πλάτη, συμπεριλαμβανομένης της υποσαχάριας Αφρικής.

Όσο περισσότερα είδη άγριων πτηνών μεταφέρουν τον ιό, τόσο πιο μεταναστευτικοί διάδρομοι στους οποίους μπορεί να εξαπλωθεί ο ιός. Οι σημαντικές συγκεντρώσεις άγριων πτηνών στην Κεντρική Ασία επιτρέπουν την ανάμειξη ειδών και δίνει την ευκαιρία στους ιούς της γρίπης των πτηνών να κυκλοφορούν, να παραμείνουν και να εξελιχθούν. Ιδιαίτερα οι πάπιες διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην εξάπλωσή τους καθώς μπορούν να ρίξουν τον ιό χωρίς να εμφανίσουν κλινικά συμπτώματα. Οι χώρες κατά μήκος αυτών των πλωτών οδών διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εισαγωγής της γρίπης των πτηνών, ειδικά εάν η βιοασφάλεια στις πτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις είναι αδύναμη ή εάν υπάρχει επαφή μεταξύ άγριων και κατοικίδιων πτηνών σε καταστάσεις όπως τα πουλερικά ελεύθερης βοσκής.

Μόλις εισαχθεί σε μια χώρα ή περιοχή, η γρίπη των πτηνών μπορεί να εξαπλωθεί γρήγορα μέσω του εμπορίου πουλερικών εντός και μεταξύ χωρών, ειδικά μέσω του άτυπου εμπορίου που είναι λιγότερο ελεγχόμενο και όπου οι πρακτικές βιοασφάλειας είναι κακές.

Λειτουργούν τα εμβόλια γρίπης των πτηνών;

Ο εμβολιασμός κατά της γρίπης των πτηνών είναι μία επιλογή, αλλά δεν μπορεί ποτέ να αντικαταστήσει τον αντίκτυπο των κατάλληλων μέτρων βιοασφάλειας που πρέπει να διατηρούνται ανά πάσα στιγμή. Ο εμβολιασμός πουλερικών μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της κυκλοφορίας του ιού και στην πρόληψη της εμφάνισης σοβαρών εστιών ή περαιτέρω εξάπλωσης της νόσου, αλλά θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνο μαζί με άλλους ελέγχους.

Ο εμβολιασμός πουλερικών είναι πιο περίπλοκος από ό, τι φαίνεται και πρέπει να επιτευχθεί κατάλληλη κάλυψη εμβολιασμού για να είναι επιτυχής. Οι καλά σχεδιασμένες και τακτικά αξιολογημένες εθνικές στρατηγικές εμβολιασμού βοηθούν στην αποφυγή δαπανών χρημάτων για κακά αποτελέσματα. Επιπλέον, ο ανεπαρκώς εφαρμοσμένος ή ελλιπής εμβολιασμός μπορεί να διευκολύνει την εξάπλωση της γρίπης των πτηνών. Δεδομένης της ταχείας εξέλιξης αυτών των ιών, τα εμβόλια πρέπει να ενημερώνονται συνεχώς για να ταιριάζουν με τα τρέχοντα στελέχη πεδίου που κυκλοφορούν.

Ο εμβολιασμός έδωσε πολύ καλά αποτελέσματα στην Κίνα, όπου ξεκίνησε ένας εθνικός εμβολιασμός πουλερικών τον Σεπτέμβριο του 2017 για την αντιμετώπιση του ιού της γρίπης των πτηνών H7N9 που κυκλοφόρησε στα πουλερικά και διασκορπίστηκε σποραδικά στον άνθρωπο, ειδικά σε ζώνες αγοράς ζωντανών πτηνών. Η κατάλληλη κάλυψη εμβολιασμού στα πουλερικά μείωσε σημαντικά τον αριθμό των περιπτώσεων σε ανθρώπους σε λίγες μόνο εβδομάδες.

Τι μπορούν να κάνουν οι αρχές και τα άτομα στην αλυσίδα αγοράς πουλερικών για να αποτρέψουν τα κρούσματα;

Εάν υπάρχει υποψία γρίπης των πτηνών σε μια χώρα, είναι σκόπιμο να περιορίσετε αμέσως τις κινήσεις από τις δυνητικά πληγείσες περιοχές για να αποφύγετε την περαιτέρω εξάπλωση του ιού και, μετά την επιβεβαίωση της νόσου από το εργαστήριο, να εξοντώσετε το προσβεβλημένο κοπάδι, ακολουθούμενο από καθαρισμό και απολύμανση οι εγκαταστάσεις.

Η δημιουργία μιας αποκλειστικής τηλεφωνικής γραμμής επικοινωνίας και η ύπαρξη καλών συστημάτων αναφοράς πεδίου (όπως το FAO’s Event Mobile Application, EMA-i ) μπορεί να συμβάλει στην ταχεία αναγνώριση και αντιμετώπιση των εστιών.

Το προφίλ αγοράς μπορεί να διεξαχθεί, για παράδειγμα χρησιμοποιώντας την Εφαρμογή Προφίλ Αγοράς του FAO, MPA , για να επιλέξετε αγορές με υψηλή απόδοση και χαμηλή βιοασφάλεια για στοχευμένα μέτρα παρακολούθησης και μετριασμού του κινδύνου. Ανάλογα με το πλαίσιο, ο εμβολιασμός κοπαδιών πουλερικών υψηλού κινδύνου ή υψηλής αξίας μπορεί να είναι μία από τις επιλογές που πρέπει να ληφθούν υπόψη, σε συνδυασμό με άλλα μέτρα.

Ποιος είναι ο αντίκτυπος στη βιομηχανία πουλερικών στις πληγείσες χώρες;

Η τρέχουσα επιδημία της γρίπης των πτηνών έχει έρθει σε μια εποχή οικονομικής πίεσης και προκλήσεων στο σύστημα γεωργικών τροφίμων λόγω της πανδημίας COVID-19. Η γρίπη των πτηνών μπορεί να είναι μεγάλη επιβάρυνση για τις πληγείσες χώρες καθώς τα κρούσματα προκαλούν σημαντικές οικονομικές απώλειες για τη βιομηχανία πουλερικών και τα αγροτικά μέσα διαβίωσης, καθώς και τη μείωση της διαθέσιμης ζωικής πρωτεΐνης. Οι γυναίκες και τα παιδιά είναι συχνά υπεύθυνα για την εκτροφή πουλερικών μικρής κλίμακας, γεγονός που τους δίνει ένα ανεξάρτητο εισόδημα. Τα στελέχη HPAI προκαλούν υψηλά ποσοστά θνησιμότητας πουλερικών και απαιτούν σφαγή μεγάλης κλίμακας.

Τα καλά καθορισμένα και δίκαια συστήματα αποζημίωσης παίζουν σημαντικό ρόλο στην παροχή κινήτρων στους αγρότες να αναφέρουν υποψίες για ασθένειες, καθώς διαφορετικά οι αγρότες μπορούν να επιλέξουν να πουλήσουν τα πληγέντα ζώα τους σε χαμηλότερη τιμή αντί να χάσουν τα πάντα. Ταυτόχρονα, οι πολιτικές σφαγής και αποζημίωσης μπορούν να γίνουν πολύ δαπανηρές για μια κυβέρνηση όταν συμβαίνουν πολλές εκδηλώσεις σε μια χώρα. Οι τακτικές εκστρατείες εμβολιασμού πουλερικών συνεπάγονται επίσης υψηλό κόστος και περίπλοκη εφοδιαστική ψυχρής αλυσίδας. Επομένως, οι πληγείσες χώρες ή εκείνες που κινδυνεύουν να υιοθετήσουν ένα σχέδιο ετοιμότητας και ελέγχου της γρίπης των πτηνών και να διαθέσουν επαρκή προϋπολογισμό για τις προγραμματισμένες δραστηριότητες. Οι απαγορεύσεις εισαγωγής πουλερικών που εφαρμόζονται από χώρες που δεν επηρεάζονται έχουν ως αποτέλεσμα απώλειες στην αγορά για τη βιομηχανία πουλερικών των πληγέντων χωρών.

e-ea.gr