Κυρώσεις και ανθρώπινα δικαιώματα

Προς ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για την αντιμετώπιση των παραβιάσεων και καταπατήσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως.

• Όπως ανακοίνωσε η πρόεδρος κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο ύπατος εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας υπέβαλαν σήμερα κοινή πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου σχετικά με την εφαρμογή περιοριστικών μέτρων (κυρώσεων) κατά σοβαρών παραβιάσεων και καταπατήσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως.

Η κοινή πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου αποτελεί μία από τις νομικές πράξεις που απαιτούνται από το Συμβούλιο για τη θέσπιση του νέου οριζόντιου καθεστώτος κυρώσεων. Συμπληρώνει την απόφαση του Συμβουλίου που προτείνεται από τον ύπατο εκπρόσωπο κ. Τζουζέπ Μπορέλ και η οποία, μόλις εγκριθεί από το Συμβούλιο, θα θεσπίσει το παγκόσμιο καθεστώς κυρώσεων της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Μόλις το νέο παγκόσμιο καθεστώς κυρώσεων της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα τεθεί σε ισχύ, θα προσφέρει στην ΕΕ μεγαλύτερη ευελιξία ώστε να αντιμετωπίσει όσους ευθύνονται για σοβαρές παραβιάσεις και καταπατήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανά τον κόσμο, ανεξάρτητα από τον τόπο όπου λαμβάνουν χώρα ή από το ποιος ευθύνεται. Αναμένεται ότι το παγκόσμιο καθεστώς κυρώσεων της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα θα αποτελείται από μέτρα όπως η δέσμευση περιουσιακών στοιχείων και οι ταξιδιωτικές απαγορεύσεις. Αναφορικά με το τελευταίο, η κοινή πρόταση θα αναθέσει επίσης για πρώτη φορά στην Επιτροπή την εποπτεία της εφαρμογής των ταξιδιωτικών απαγορεύσεων.

Το νέο καθεστώς δεν θα αντικαταστήσει υφιστάμενα γεωγραφικά καθεστώτα κυρώσεων, ορισμένα από τα οποία αφορούν ήδη παραβιάσεις και καταπατήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως για παράδειγμα τα καθεστώτα της Συρίας, της Λευκορωσίας ή της Βενεζουέλας.

Οι προτάσεις αυτές καταδεικνύουν με σαφήνεια τη δέσμευση της ΕΕ να στηρίξει τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τις αρχές του διεθνούς δικαίου σε όλο τον κόσμο. Ανταποκρίνονται στην πολιτική συμφωνία των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων του Δεκεμβρίου του 2019 για την προώθηση της εγκαθίδρυσης ενός τέτοιου καθεστώτος.

Το παγκόσμιο καθεστώς κυρώσεων της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελεί επίσης βασικό παραδοτέο που προτάθηκε από τον ύπατο εκπρόσωπο και την Επιτροπή στο σχέδιο δράσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία 2020-2024 στο πλαίσιο της κοινής ανακοίνωσης που εκδόθηκε τον Μάρτιο του 2020.

Επόμενα στάδια

Ο προτεινόμενος κανονισμός του Συμβουλίου θα συζητηθεί από τα κράτη μέλη στο Συμβούλιο παράλληλα με την πρόταση του ύπατου εκπροσώπου για απόφαση του Συμβουλίου.

Τα μέλη του Σώματος των επιτρόπων προέβησαν στις ακόλουθες δηλώσεις:

Η κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε τα εξής: «Πρέπει να υπερασπιστούμε τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες. Ένα καθεστώς κυρώσεων της ΕΕ που καλεί τους υπεύθυνους για παραβιάσεις και καταπατήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να λογοδοτήσουν, έπρεπε να είχε θεσπιστεί εδώ και καιρό. Πιστεύουμε ότι το Συμβούλιο θα επιδείξει την αποφασιστικότητά του να στηρίξει την Επιτροπή στην επίτευξη αυτού του στόχου εγκρίνοντας την πρότασή μας.»

Ο κ. Τζουζέπ Μπορέλ, ύπατος εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας/αντιπρόεδρος για μια Ισχυρότερη Ευρώπη στον Κόσμο, δήλωσε τα εξής: «Τα ανθρώπινα δικαιώματα δέχονται επίθεση σε όλο τον κόσμο. Το νέο παγκόσμιο καθεστώς κυρώσεων της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα θα αποτελέσει ισχυρό εργαλείο για να λογοδοτήσουν όσοι είναι υπεύθυνοι για σοβαρές παραβιάσεις και καταπατήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανά τον κόσμο. Αποτελεί μια ευκαιρία για την Ευρώπη όχι μόνο για να υπερασπιστεί τις αξίες της αλλά και για να αναλάβει δράση.»

Ο κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, εκτελεστικός αντιπρόεδρος για μια Οικονομία στην Υπηρεσία των Ανθρώπων, δήλωσε τα εξής: «Προτείνουμε μια πολιτική μηδενικής ανοχής απέναντι σε όσους καταπατούν και παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα ανά τον κόσμο. Οι σημερινές προτάσεις προσφέρουν ευρείες δυνατότητες για την αντιμετώπιση τέτοιων πράξεων και αποδεικνύουν τη δέσμευσή μας να υπερασπιστούμε τις αξίες στις οποίες πιστεύουμε.»

Η κ. Μαρέιντ Μαγκίνες, επίτροπος αρμόδια για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες και την Ένωση Κεφαλαιαγορών δήλωσε τα εξής: «Οι προτάσεις αυτές αποτελούν σημαντικό βήμα προς ένα καθεστώς κυρώσεων που είναι τόσο απαραίτητο. Με την αποδοτική και αποτελεσματική επιβολή των κυρώσεων μας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι χώρες της ΕΕ μπορούν να διασφαλίσουν ότι δεν θα διαφεύγουν όσοι προκαλούν ανθρώπινο πόνο και ταλαιπωρία. Μόλις το καθεστώς εγκριθεί από το Συμβούλιο, η Επιτροπή θα υποστηρίξει σθεναρά τις προσπάθειες αυτές.»

Ιστορικό

Οι κυρώσεις της ΕΕ συμβάλλουν στην επίτευξη των βασικών στόχων της ΕΕ όπως η διατήρηση της ειρήνης, η ενίσχυση της διεθνούς ασφάλειας, καθώς και η εδραίωση και η στήριξη της δημοκρατίας, του διεθνούς δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι στοχευμένες σε εκείνους των οποίων οι ενέργειες θέτουν σε κίνδυνο τις αξίες αυτές, και αποσκοπούν να μετριάσουν όσο το δυνατόν περισσότερο τις αρνητικές συνέπειες για τους απλούς πολίτες. Η ΕΕ εφαρμόζει επί του παρόντος περίπου 40 διαφορετικά συστήματα κυρώσεων.

Ο κανονισμός του Συμβουλίου είναι απαραίτητος για τη λεπτομερή περιγραφή των μέτρων του καθεστώτος κυρώσεων που θεσπίστηκε με την απόφαση του Συμβουλίου, τα οποία μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ. Είναι άμεσα δεσμευτικός για τις εθνικές διοικητικές αρχές καθώς και για τους ιδιωτικούς φορείς, ενώ η απόφαση του Συμβουλίου είναι νομικά δεσμευτική για τα κράτη μέλη της ΕΕ.