Λ. Αρκουμάνη: «Καριέρα, οικογένεια διαμορφώνουν και καθορίζουν τη γυναίκα!»

Λένα Αρκουμάνη: «Καριέρα και οικογένεια: Δυο τομείς που διαμορφώνουν και καθορίζουν τη γυναίκα!»

• Λένε πως «Μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις»! Στο πλαίσιο της Συνέντευξης της Δευτέρας του «Agrinio365 Media Group» («Antenna-Star.gr» και «AgrinioTimes.gr»), θέλησα να γνωρίσω καλύτερα έναν άνθρωπο, ο οποίος καταφέρνει να «αποθανατίζει την εικόνα» με έναν εξαιρετικό τρόπο. Η κυρία Λένα Αρκουμάνη βέβαια τα πάει πολύ καλά και με τις «λέξεις»! Το διαπίστωσα κατά τη διάρκεια της συζήτησής μας, όταν την επισκέφτηκα στο φωτογραφικό της studio / gallery «Ταξιδεύουσα».

Συνέντευξη στη Νάντια Μπούτα

Η Λένα Αρκουμάνη σπούδασε Φωτογραφία στην «ΑΚΤΟ Art and Design» και στο Εργαστήρι Ελευθέρων Σπουδών «FOTOΚΙΝΗΣΗ» στην Αθήνα.

Παράλληλα µε τη φοίτησή της, ασκήθηκε ιδιαίτερα στην καλλιτεχνική φωτογραφία µε τον φωτογράφο και δάσκαλο Κώστα Φλέγκα, µετά από προτροπή του οποίου, συνέχισε τις σπουδές της στο Τµήµα Φωτογραφίας του Πανεπιστημίου «MJM Formation professionelle» στο Παρίσι. (1989-1991).

Από το 1992 έως το 2000 δραστηριοποιήθηκε σε δικό της επαγγελµατικό χώρο ενώ παράλληλα, δίδαξε φωτογραφία στο Τεχνικό-Επαγγελµατικό και στο Πολυκλαδικό Λύκειο Αγρινίου. Επιστρέφοντας στην Αθήνα, εργάστηκε ως φωτογράφος σε πρακτορεία φωτορεπόρτερ, εφηµερίδες και περιοδικά.

Από το 2016 συνεργάζεται µε το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Αγρινίου.

Έργο της ανήκει στη µόνιµη συλλογή της ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗΣ ΑΓΡΙΝΙΟΥ.

Έχει πραγματοποιήσει δύο ατομικές εκθέσεις Φωτογραφίας στο Αγρίνιο και έχει λάβει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις στο Αγρίνιο, την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και το Παρίσι.

Φωτογραφία: Γιάννης Νείλας

Παρατηρώντας προσεκτικά κάποια από τα έργα της φωτογράφου, εντυπωσιάστηκα από τα θέματα, τα χρώματα, αλλά κυρίως από την αμεσότητα με την οποία προσεγγίζει τα αντικείμενό της κάθε φορά, είτε πρόκειται για φωτογραφία του δρόµου, είτε για κάποιο πορτρέτο.

«Έχει αυτό το µαγικό η φωτογραφία»  μου εξηγεί. «Να σε βάζει κάθε φορά σε διαφορετικό ρόλο. Η φωτογραφία του δρόµου σε βάζει σε βήµατα «αόρατου ανθρώπου», ενώ πάλι στο στηµένο πορτρέτο, συµµετέχεις και παρεµβαίνεις ενεργά».

Κ. Αρκουμάνη, τι είναι τελικά η φωτογραφία; Η καταγραφή της ζωής, το πάγωμα του στιγμιότυπου, μια μορφή επικοινωνίας με τους άλλους ή κάτι περισσότερο;

Η φωτογραφία είναι όλα αυτά µαζί κι άλλα τόσα… Για µένα είναι το φως µου, η γραφή µου, οι έρωτές µου κι οι αποχωρισµοί µου. Είναι οι µικρές στιγµές που γίνονται µεγάλες αναµνήσεις. Είναι κάτι µαγικό, κάτι ιδιαίτερο. Βλέπεις, γεννάς κι αυτό µετά χάνεται… Και το κρατάς µόνο εσύ, γιατί εσύ το αποµόνωσες, του έδωσες σηµασία, το έκανες αθάνατο. Η φωτογραφία εκφράζει τα όνειρα, την ελπίδα, τους φόβους, τις εµµονές µας και τελικά το χιούµορ. Κάποια στιγµή η µνήµη σταµατά, η φωτογραφία είναι εκεί να σου τα θυµίσει όλα.

Πώς ξεκίνησε η σχέση σας με τη φωτογραφία; 

Η σχέση µου µε την φωτογραφία ξεκίνησε όταν είδα όλη την διαδικασία του σκοτεινού θαλάµου, ξέρεις µε το κόκκινο φωτάκι. Δεν ήταν λοιπόν τόσο η διαδικασία της λήψης, όσο η «ζωή» της. Αυτή η αργή εµφάνιση της εικόνας στο χαρτί, σαν γέννηση, σαν «ξανά ζωή» από την αρχή. Απίστευτο!

Ποια εσωτερική σας ανάγκη καλύπτει ο φωτογραφικός σας φακός;

Γενικά µου αρέσει να αποµονώνοµαι. Η φωτογραφία αυτό µου το χαρίζει απλόχερα. Είτε κατά την διάρκεια µιας βόλτας , είτε µε τη σκέψη της. Οτιδήποτε βλέπεις, σκέφτεσαι, φαντάζεσαι η φωτογραφία στο φωτίζει µε έναν τρόπο µαγικό, µε επιλογές, µε προτεραιότητες, µε πολύ καλές µετρήσεις. Και στο τέλος τη σωστή φωτοµέτρηση. Αυτή η δύναµη που σε σταµατά και ακουµπά την ψυχή σου, αυτή είναι η µαγεία της τελικά. Κι όσο περνούν τα χρόνια την έχεις πιο πολύ ανάγκη αυτήν την δύναµη, αυτή την µαγική στιγµή.

Από πού αντλείτε τη θεματολογία σας;

Η θεµατολογία δεν αντλείται από κάπου συγκεκριµένα. Είναι κοµµάτια ζωής που µε το πέρασµα του χρόνου γίνονται εικόνα. Είναι αυτό το «κλικ» όπως λέµε φωτογραφικά που δεν το κάνει µόνο η φωτογραφική µηχανή αλλά και το µάτι, το φως, το συναίσθηµα… απλά η στιγµή αυτής της σύλληψης. Όλα τα άλλα έρχονται φυσιολογικά.

Έχει τύχει να σταθείτε επί ώρες μπροστά στο αντικείμενο που θέλετε να φωτογραφήσετε, προκειμένου να πετύχετε μια ικανοποιητική λήψη;

Εννοείται ότι έχω σταθεί επί ώρες µπροστά στο θέµα µου, προκειµένου να πετύχω την ιδανική λήψη. Θεωρώ, ότι δεν υπάρχει φωτογράφος που δεν το έχει κάνει. Εκτός από τα θέµατα που η ίδια επιλέγω, υπάρχουν και τα άλλα τα «θέµατα έκπληξη» που σου τα θέτουν οι άλλοι. Οπότε, εκ των πραγµάτων, έχει να κάνει και µε αυτό. Στην φωτογραφία σε κάθε λήψη δίνεις εξετάσεις!

Οπότε, υπάρχει επιτυχημένη ή μη φωτογραφία!

Φυσικά και υπάρχει επιτυχηµένη ή όχι φωτογραφία! Δεν είναι µόνο αυτές που σκίζουµε ή πετάµε, ή πιο σύγχρονα, διαγράφουµε. Είναι και αυτές που για κάποιο λόγο όταν τις κοιτάζουµε δεν µας λένε κάτι ή ακόµα καλύτερα δεν µας λένε τίποτα. Το κοµµάτι που επιλέγουµε ως «κάδρο» µας, ίσως να έχει περισσότερη σηµασία για µας κατά τη διάρκεια της λήψης, αλλά το αποτέλεσµα να µην είναι ικανοποιητικό. Συµβαίνει όµως και το αντίθετο: Να µην είσαι σίγουρος για το «κλικ» και το αποτέλεσµα να σε εκπλήσσει ευχάριστα.

Ο διάσημος φωτογράφος Joe Buissink είχε πει: «Είναι αδύνατο να πατήσεις το κουμπί της λήψης, χωρίς παράλληλα να μεταφέρεις ένα κομμάτι του εαυτού σου μέσα στην εικόνα!» Υπάρχουν βιωματικά στοιχεία στις φωτογραφίες σας; Πόση «Λένα» υπάρχει μέσα στα έργα σας;

Σίγουρα ο κάθε φωτογράφος µεταφέρει ένα κοµµάτι του εαυτού του στην εικόνα. Αν βάλεις για παράδειγµα 10 φωτογράφους να φωτογραφίσουν το ίδιο αντικείµενο ή τον ίδιο άνθρωπο, θα διαπιστώσεις ότι και οι 10 λήψεις είναι διαφορετικές µεταξύ τους, γιατί πολύ απλά, είναι διαφορετικοί οι άνθρωποι που φωτογραφίζουν, διαφορετικά τα βιώµατά τους κι άλλα τα «µάτια» τους.

Και φυσικά, υπάρχουν βιωµατικά στοιχεία στις φωτογραφίες µου, όπως άλλωστε σε όλες τις τέχνες και σε όλες τις µορφές «έκθεσης» του εαυτού σου. Άρα πιστεύω ότι υπάρχει «Λένα» στα έργα µου κι είναι ωραίο αυτό να σου το λένε κιόλας. Είναι όµως, η «Λένα» εκείνης της στιγµής, γιατί αλλάζουµε, µεγαλώνουµε και κάπως έτσι αλλάζει κι η µατιά µας.

Ξεχωρίζετε κάποια φωτογραφία σας;

Ξεχωρίζω αρκετές φωτογραφίες µου, η αγαπηµένη µου είναι η πρώτη φωτογραφία που τράβηξα όταν πήγα στο Παρίσι για να σπουδάσω Φωτογραφία. Ασπρόµαυρο φιλµ, που σηµαίνει εµφάνιση κι εκτύπωση από µένα. Ακολούθησαν κι άλλες φωτογραφίες από τον γιο µου, από τα ταξίδια µου… Πάντα υπάρχουν αγαπηµένες φωτογραφίες, όπως υπάρχουν κι αγαπηµένοι άνθρωποι.

Υπάρχει κάποιος ή κάτι που θα θέλατε να φωτογραφήσετε κάποια στιγμή;

Υπάρχουν πολλές χώρες µε διαφορετικές κουλτούρες από µας που δεν έχω δει, καθώς επίσης και αξιόλογοι άνθρωποι της καθηµερινότητάς µας που θα ήθελα να δω. Αυτά θα ήθελα να φωτογραφίσω.

Πείτε μου για μια στιγμή στην καριέρα σας η οποία σημάδεψε την καλλιτεχνική σας πορεία.

Αυτό νοµίζω που σηµάδεψε την καλλιτεχνική µου πορεία, είναι το φωτογραφικό κενό για περίπου 7 χρόνια, που έκανα οικογένεια. Δεν φωτογράφιζα σχεδόν τίποτα αν εξαιρέσω το µωρό µου. Ένοιωθα ότι η φωτογραφία µε είχε προδώσει… Όταν λοιπόν για λόγους οικογενειακούς, επέστρεψα στο Αγρίνιο και έκανα µια έκθεση στη Δηµοτική Αγορά, συνειδητοποίησα τόσα µα τόσα! Είδα, άκουσα, εκτίµησα… Με θυµηθήκαν οι παλιοί και µε γνώρισαν οι καινούριοι. Είχε κι αυτό την πλάκα του… Από τότε κατάλαβα ότι ακόµη φωτογραφίζω, ακόµη ψάχνω την έκπληξη, ακόµη ερωτευµένη είµαι µε το φακό! Και το πιο µαγικό µε τη φωτογραφία είναι ότι όλα αυτά γίνονται χωρίς να το καταλαβαίνεις…!

Ποια προβλήματα αντιμετωπίσατε στη δουλειά σας; Είναι εύκολο για μια γυναίκα να συνδυάσει καριέρα και οικογένεια σήμερα;

Θεωρώ ότι αντιµετώπισα τα ίδια προβλήµατα που αντιµετωπίζουν όλες οι γυναίκες που εργάζονται. Από κει και πέρα το ότι εκείνη την εποχή που ξεκίνησα να δουλεύω ήµουν σε ένα ανδροκρατούµενο επάγγελµα, µπορεί να έκανε τα πράγµατα λίγο πιο δύσκολα. Σηµασία όµως έχει το πως αντιµετωπίζεις τα προβλήµατα.

Η καριέρα και η οικογένεια, όπως παλιά έτσι και τώρα, έχουν µια ζωντανή σχέση στην ζωή µας, γιατί και τα δυο γίνονται για συγκεκριµένο διάστηµα. Είναι προσωρινά και άκρως ιδιαίτερα για µια γυναίκα στην σύγχρονη κοινωνία. Είναι δυο τοµείς που διαµορφώνουν αλλά και καθορίζουν την γυναίκα. Και κάπως έτσι, µε όλες τις δυσκολίες ,τις συγκινήσεις, τις εκπλήξεις τα καταφέρνουµε.

Νιώθετε πως μέσα από τα έργα σας περνούν κάποια μηνύματα στον κόσμο ή προβάλλονται κάποιες αξίες;

Θεωρητικά ναι, κάποια µηνύµατα περνούν στον κόσµο που βλέπει τις φωτογραφίες, θεωρώ όµως ότι βασικό είναι το συναίσθηµα που προκαλεί µια φωτογραφία. Το µήνυµα είναι κάτι που εύκολα µπορείς να περάσεις βγάζοντας απλά και µόνο µια ταµπέλα που λέει: «Μην πατάτε το πράσινο» και έχεις δίπλα κι ένα πόδι που το πατάει… Είναι µια εικόνα µε µήνυµα. Ok…!  Δεν είναι µόνο αυτό, αλλά σίγουρα είναι και αυτό.

Οι αξίες που προβάλλονται µέσα από τις φωτογραφίες, για µένα, είναι η διακριτικότητα του φωτογράφου. Η διακριτικότητα στην ζωή γενικά. Η ελευθερία κι η διακριτικότητα, η αγάπη κι η κατανόηση, η φιλία κι ο σεβασµός.

Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας (στη ζωή); Πότε θεωρείτε ότι κάποιος άνθρωπος φτάνει στην ολοκλήρωσή του ως άνθρωπος;

Το µυστικό λοιπόν της επιτυχίας, είναι ότι παραµένει µυστικό, από πολύ παλιά κιόλας. Αυτό είναι που σε κάνει καλύτερο άνθρωπο, ολοκληρωµένο αν θες. Το ψάχνεις, το βιώνεις, το αναζητάς σε µια ωραία µουσική, µια δυνατή εικόνα, ένα µαγικό ταξίδι, ένα κλάµα µωρού κι ένα δάκρυ στο θάνατο της γιαγιάς. Χρόνο µε τον χρόνο ολοκληρώνεσαι και όταν πεθαίνεις η ολοκλήρωση παίρνει τέλος.

Πώς περνάτε τον ελεύθερο χρόνο σας;

Ο ελεύθερος χρόνος του κάθε φωτογράφου εξαρτάται από το είδος της φωτογραφίας που δουλεύει. Υπάρχουν οι φωτογράφοι ρεπορτάζ όπου έχουν ένα ωράριο σαν των δηµοσιογράφων, ανά πάσα στιγµή έτοιµοι. Στον ελεύθερο χρόνο µου, µπορεί και να µην κάνω τίποτα, µπορεί απλά να είµαι µόνη µου και να σκέφτοµαι ακούγοντας µουσική , µπορεί και να γράφω λίγο…

Υπάρχει κάτι με το οποίο θα θέλατε να ασχοληθείτε στο μέλλον;

Δεν µπορώ να πω πως έχω κάτι συγκεκριµένο στο µυαλό µου, είναι κι η πανδηµία βλέπεις, όµως σίγουρα υπάρχουν σκέψεις κι αυτό καλό είναι νοµίζω. Το πιο σημαντικό είναι η υγεία µας και λίγη τύχη για «να την βγάλουµε καθαρή».