Η λίμνη Οζερού

Με τη ματιά του Φορέα Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου – Ακαρνανικών Ορέων. 

• Η λίμνη του Οζέρου (ή της Γαλίτσας) βρίσκεται δυτικά του ποταμού Αχελώου, σχεδόν στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος με την πόλη του Αγρινίου. Καλύπτει μια περιοχή που κυμαίνεται από 10 έως 11,1 km2, έχει περιφέρεια 14 km, μέγιστο μήκος 5 km, μέγιστο πλάτος 2,6 km και βάθος 8-10 m.

Είναι μια καρστική λίμνη τεκτονικής προέλευσης και συναντάται σε όλο το τεκτονικό βύθισμα του Αγρινίου (Leontaris, 1970). Αυτή η λίμνη διαθέτει μια μεγάλη λεκάνη αποστράγγισης (66,2 km2), η δυτική πλευρά της οποίας περιλαμβάνει το ανατολικό τμήμα του λόφου του Λυκοβιτσιού και το ανατολικό τμήμα μια περιοχή εκτεταμένης καλλιεργήσιμης περιοχής.

Η λίμνη τροφοδοτείται με νερό από χείμαρρους που απαντώνται κυρίως στο ανατολικό-νοτιοανατολικό τμήμα, καθώς και από τον ποταμό Αχελώο, όταν υπερχειλίζει. Παρουσιάζει μεγάλες αλλαγές στην στάθμη του νερού, οι οποίες οφείλονται κυρίως στην υπόγεια αποστράγγιση. Χαρακτηριστικό της περιοχής είναι η παρουσία απότομων δυτικών και νοτιοδυτικών πλαγιών και οι καρστικοί σχηματισμοί όπως οι δολίνες, τα ασβεστολιθικά κτλ.

Όλες οι άλλες πλευρές δείχνουν μια επίπεδη ανακούφιση (flat relief) προς τη λίμνη. Στις βορειοδυτικές όχθες της λίμνης υπάρχει μεγάλη ποσότητα ιλύς, ενώ στις βόρειες και νότιες ακτές της λίμνης παρατηρούνται μάργες, άμμος, ψαμμίτες, βότσαλα και άργιλοι, καθώς και αλλουβιακά εδάφη. Η υπόλοιπη επίπεδη περιοχή προς τον ποταμό Αχελώο καλύπτεται από ιζηματογενείς σχηματισμούς αποτελούμενους από αργίλους και λάσπη κ.α., που μεταφέρονται από τη ροή του ποταμού Αχελώου.

Αυτοί οι σχηματισμοί έχουν μέσο πλάτος 80 m. Σύμφωνα με τις μελέτες του Κουσσούρη (1978) και των Overbeck et al (1982), ο Οζερός θεωρήθηκε βασικά ω ως ολιγοτροφική λίμνη, αλλά τα τραχεόφυτα που βρέθηκαν εκεί απαντώνται κυρίως σε ευτροφικές ή μεσοτροφικές λίμνες (Koumpli Sovatzi 1983). Από θερμική άποψη, η λίμνη Οζέρος είναι μια ζεστή μονομικτική λίμνη και ανήκει στον τύπο αλκαλικών λιμνών (Overbeck et al., 1982). Η δυτική πλευρά της λίμνης είναι βραχώδης και έχει αναπτυχθεί θαμνώδης βλάστηση

Μια μεγάλη φωτιά πριν από χρόνια κατέστρεψε ένα μεγάλο μέρος αυτής της βλάστησης και η ανάκαμψη είναι αργή. Σε αυτές τις περιοχές έχουν αναπτυχθεί φρύγανα, με κυρίαρχο  το φυτικό είδος Ασφάκα (Phlomis fruticosa). Μόνο μια στενή αμμώδης ζώνη συναντάται στη βάση της βραχώδους ακτής, όπου αναπτύσσεται το είδος Lippia nodiflora.

Στις άλλες πλευρές της λίμνης τα αγροτικά χωράφια είναι εκτεταμένα. Στην ανατολική πλευρά, εμφανίζονται έλη με βλάστηση που κυριαρχείται από τα είδη Scirpus maritimus, Eleocharis palustris, Carex otrubae κλπ. Μια σχεδόν συνεχής ζώνη υπερυδάτιων καλαμιών Phragmites australis και Typha domingensis εμφανίζεται κυρίως στην ανατολική πλευρά της λίμνης και το είδος Scirpus littoralis εμφανίζεται διάσπαρτο σε πολλά σημεία.  Στη μεσαία υποπαράκτια ζώνη, το είδος Potamogeton nodosus έχει τοπική ανάπτυξη, ενώ στη κατώτερη  υποπαράκτια ζώνη κυριαρχεί το είδος Najas marina.

Στη νότια και ανατολική πλευρά της λίμνης αναπτύσσεται μια σποραδική παράκτια βλάστηση με Vitex agnus-castus, Lythrum salicaria, Lycopus europaeus και Tamarix tetrandra, ενώ το Phragmites australis εμφανίζεται σε μια μικρή μόνο συστάδα. Το παλαιό παραποτάμιο δάσος έχει μειωθεί δραστικά και μόνο μερικές απομονωμένες συστάδες με Populus και Salix εμφανίζονται.

Οι υδρόβιοι μικροοργανισμοί, που αποτελούν το κυρίαρχο στοιχείο της πρωτογενούς χλωρίδας και είναι δείκτες της βιολογικής κατάστασης της λίμνης, αποτελούνται από πολλά είδη Κυανοφυκών, Χλωροφυκών, Ευγληνοφυκών, Διατόμων, Χρυσοφυκών και Πυροφυκών. Πολλά από αυτά έχουν σημαντικές φυτογεωγραφικές κατανομές, ενώ άλλα είναι σπάνια ή τοπικά κατανεμημένα. Ορισμένα από τα taxa είναι επίσης ενδημικά στην Ελλάδα.

Η λίμνη του Οζερού διατηρεί μια ενδιαφέρουσα χλωρίδα και πανίδα και είναι επίσης πολύ γραφική. Εκτεταμένοι καλαμιώνες, που προσφέρουν καταφύγιο στην άγρια πανίδα, αναπτύσσονται επίσης στην ακτή της λίμνης. Μεταξύ των φυτικών taxa της περιοχής, υπάρχει το σημαντικό είδος Lippia nodiflora (Λίππια), το οποίο έχει μια ενδιαφέρουσα γεωγραφική κατανομή, καθώς και τα είδη Ranunculus baudotii και Valerianella locusta (Λυκοτρίβολο). Αυτά τα είδη παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον από χωρολογική άποψη επειδή παρουσιάζουν περιορισμένη ή διάσπαρτη κατανομή εντός της Ελλάδας.

Επίσης ενδιαφέροντες είναι πολλοί από τους υδρόβιους μικροοργανισμούς, οι οποίοι είναι σπάνιοι, σποραδικά κατανεμημένοι ή ελληνικοί ενδημικοί. Επιπλέον, η αγριόγατα (Felis silvestris) αξιολογείται με κίνητρο C και επίσης προστατεύεται και από τη Σύμβαση CITES.

Ο δενδροβάτραχος (Hyla arborea), το φίδι Natrix natrix της Οικογένειας Colubridae και η νυχτερίδα Pipistrellus pipistrellus εμπεριέχονται στο ελληνικό προεδρικό διάταγμα 67/1981 (κίνητρο D). Ο δενδροβάτραχος (Hyla arborea), η σαύρα Ablepharus kitaibelii και η αγριόγατα (Felis silvestris) έχουν αξιολογηθεί από το έργο CORINE-Biotopes και έτσι πληούν τις προυποθέσεις για κίνητρο D.

Η αγριόγατα αξιολογείται με κίνητρο D καθώς θεωρείται σπάνιο είδος στην Ελλάδα. Όπως και οι άλλες λίμνες της Αιτωλοακαρνανίας, η λίμνη του Οζερού είναι σημαντική για τα μεταναστευτικά πουλιά.

Επίσης, ορισμένα υδρόβια πτηνά χρησιμοποιούν τη λίμνη ως περιοχή αναπαραγωγής και επίσης έχουν καταγραφεί και πολλά αρπακτικά πουλιά. Εκτός από όλα αυτά, η λίμνη είναι πολύτιμη για άρδευση, ψάρεμα, αναψυχή, καθώς και για επιστημονικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς.