Μύθοι και αλήθειες λίγο έξω από το Αγρίνιο για τον Πύργο του Μουχτάρ (Video)

Δεν γνωρίζουμε την ακριβή χρονολογία κατασκευής της πυργοκατοικίας ούτε τον αρχικό ιδιοκτήτη της.

• Ο περιοχή του πύργου λέγεται Μουχταρίνα ή Μαχταρίνα. Το τοπωνύμιο προέρχεται από κάποιον Οθωμανό τοπάρχη ή γαιοκτήμονα ονόματι Μουχτάρ. Το «Μουχτάρ» δεν ήταν ασυνήθιστο όνομα.

Επιπλέον, θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι το «Μουχτάρ» στην τουρκική γλώσσα εκτός από όνομα υποδηλώνει και κοινοτικό αξίωμα, ένα είδος κοινοτάρχη. Όμως δεν ξέρουμε ποιος ήταν ο συγκεκριμένος Μουχτάρ ούτε πότε έζησε.

Εκείνο που ξέρουμε είναι ότι σε όλο τον 19ο αιώνα η περιοχή ήταν μετόχι της Ιεράς Μονής Προυσού. Ίσως αυτήν την περίοδο ο πύργος να ήταν ακόμα σε χρήση. Το μοναστήρι αγόρασε τη γη από τον προεστό της Ευρυτανίας Χατζόπουλο στον οποίο το είχε χαρίσει ο Αλή πασάς στις αρχές του 19ου αιώνα μετά το βίαιο θάνατο του προηγούμενου (Τούρκου) ιδιοκτήτη.

Η Αιτωλοακαρνανία δεν ανήκε στην επικράτεια του Αλή πασά, ήταν όμως στην σφαίρα επιρροής του. Το 1929 το μεγαλύτερο μέρος του μετοχίου απαλλοτριώθηκε.

Ο πύργος του Μουχτάρ έμεινε εκτός ιδιοκτησίας μοναστηριού και μάλλον σήμερα δεν ανήκει σε κανέναν. Σύμφωνα με μια τοπική αφήγηση, ο πύργος ανήκε στον γιο του Αλή πασά Μουχτάρ που υποτίθεται πως έζησε εκεί για κάποια περίοδο.

Η εκδοχή αυτή συνοδεύεται και από θρύλους με κρυμμένους θησαυρούς και με κάποια ωραία Ελένη που αναγκάστηκε να γίνει ερωμένη του Μουχτάρ.

Όταν ο Μουχτάρ σκοτώθηκε, λέει ο θρύλος, η Ελένη ανακάλυψε το θησαυρό του και τον έδωσε για τον αγώνα ενώ δώρισε τη Μουχταρίνα στη μονή Προυσού. Σύμφωνα με μια άλλη παραλλαγή του θρύλου, τον πύργο δώρισε στη μονή Προυσού ο ίδιος ο Μουχτάρ επειδή το είχε κάνει τάμα (!).

Είναι αλήθεια ότι ο Αλή πασάς γύρω στο 1800 είχε δώσει στο γιο του Μουχτάρ το Σαντζάκι της Ναυπάκτου στο οποίο υπαγόταν η περιοχή της Μουχτάρινας. Όμως ο Μουχτάρ δεν είχε κανένα λόγο να αράξει στο μέρος αυτό. Θα ήταν πολύ δύσκολο για κάποιον όπως αυτός με υψηλά αξιώματα και υποχρεώσεις στην αυλή του πατέρα του και ευρισκόμενος συχνά σε πόλεμο υπερασπιζόμενος και επεκτείνοντας τις κτήσεις του πασαλικίου.

Επιπλέον, δεν υπάρχει καμιά ιστορική απόδειξη ότι ο Μουχτάρ ήταν ποτέ ιδιοκτήτης της περιοχής. Αντίθετα, είναι εξακριβωμένη η ιστορία της μεταβίβασης από τον Αλή πασά στον Χατζόπουλο και από εκείνον στο μοναστήρι του Προυσού.

Το πιο πιθανό είναι ότι κάποιος ευφάνταστος ντόπιος ορμώμενος από την ονομασία «Μουχταρίνα», επινόησε την ιστορία με τον Μουχτάρ το γιο του Αλή πασά ο οποίος υπήρξε διασημότης στην εποχή του ως γιος του Αλή πασά και ως ο πρωταγωνιστής της θρυλικής ιστορίας με την κυρά Φροσύνη. Σύμφωνα με μια άλλη τοπική προφορική παράδοση, ο πύργος κάηκε στα Ορλωφικά (1770) και ο Τούρκος ιδιοκτήτης του σκοτώθηκε τότε από τους επαναστάτες.

Η εκδοχή αυτή είναι πιο ρεαλιστική και υπαινίσσεται ότι ο πύργος προϋπήρχε της εποχής του Αλή πασά. Ούτε αυτό όμως μπορεί να πιστοποιηθεί με βεβαιότητα. Η μορφή του πύργου δεν μας δίνει στοιχεία για τη χρονολογία κατασκευής.

Κάποια οχυρωματικά στοιχεία όπως η καταχύστρα μπορεί να σημαίνουν ότι χτίστηκε πριν τον 18ο αιώνα, αλλά από την άλλη είναι πιθανό τέτοια στοιχεία να χρησιμοποιήθηκαν για διακοσμητικούς λόγους αντιγράφοντας παλιότερους πύργους. Άρα ο πιθανός χρόνος κατασκευής του πύργου δεν μπορεί να περιοριστεί ικανοποιητικά.

Κυμαίνεται ανάμεσα στο τέλος του 17ου αιώνα (όταν σε όλη την Ελλάδα χτίστηκαν πολλοί οθωμανικοί πύργοι σε αγροτικές περιοχές) μέχρι τα πρώτα χρόνια του 19ου αιώνα. Το πιο πιθανό είναι να χτίστηκε πριν τα μέσα του 18ου αιώνα.

From above with drone

Πηγή: castra eu