Ο Ιάκωβος Παλαιολόγος για την Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων

Η αφύπνιση και η ενημέρωση των πολιτών για την αξία των υγροτόπων τόσο στο περιβάλλον όσο και στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας επιδιώκεται κάθε χρόνο στις 2 Φεβρουαρίου, την ημέρα που το 1971 στην πόλη Ραμσάρ του Ιράν υπογράφτηκε η Σύμβαση για τους Υγροτόπους Διεθνούς Σημασίας, γνωστή και ως «Σύμβαση Ραμσάρ».

• Τι είναι οι υγρότοποι

Όπως ορίζει η “Σύμβαση για τους Υγροτόπους Διεθνούς Σημασίας ως Ενδιαιτήματος Υδροβίων Πουλιών“, η Σύμβαση Ραμσάρ δηλαδή, ο ορισμός των υγροτόπων διατυπώνεται ως εξής: “υγρότοποι είναι οι φυσικές ή τεχνητές περιοχές αποτελούμενες από έλη με ποώδη βλάστηση, από μη αποκλειστικώς ομβροδίαιτα έλη με τυρφώδες υπόστρωμα , από τυρφώδεις γαίες ή από νερό. Οι περιοχές αυτές είναι μονίμως ή προσωρινώς κατακλυζόμενες με νερό το οποίο είναι στάσιμο ή ρέον, γλυκό, υφάλμυρο ή αλμυρό και περιλαμβάνουν επίσης εκείνες που καλύπτονται από θαλασσινό νερό το βάθος του οποίου κατά τη ρηχία δεν υπερβαίνει τα έξι μέτρα“. Κατά την ίδια σύμβαση στους υγροτόπους μπορούν να περιλαμβάνονται και οι “παρόχθιες ή παράκτιες ζώνες που γειτονεύουν με υγροτόπους ή με νησιά ή με θαλάσσιες υδατοσυλλογές, που έχουν βάθος μεγαλύτερο από έξι μέτρα κατά τη ρηχία αλλά βρίσκονται μέσα στα όρια του υγροτόπου όπως αυτός καθορίζεται ανωτέρω“.

Ποιοι είναι οι υγρότοποι στην χώρα μας;

Η Ελλάδα υπέγραψε και επικύρωσε τη συνθήκη Ραμσάρ με το Ν.Δ.191/74 ενώ ενέταξε στον Κατάλογο Υγροτόπων Διεθνούς Σημασίας 10 υγροτόπους: Δέλτα Έβρου, οι λίμνες Ισμαρίδα και Βιστονίδα, το Πόρτο Λάγος και οι γύρω λιμνοθάλασσες, το Δέλτα και η λιμνοθάλασσα Νέστου, η τεχνητή λίμνη Κερκίνη, οι λίμνες Βόλβη και Κορώνεια, το Δέλτα των ποταμών Αξιού- Λουδία-Αλιάκμονα, ο Αμβρακικός κόλπος, η λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου και η λιμνοθάλασσα Κοτύχι στο Νομό Ηλείας. Ωστόσο, η χώρα μας διαθέτει 1.383 υγρότοπους με συνολική έκταση μεγαλύτερη από 200.000 εκτάρια.

Ποιες είναι οι σύγχρονες προκλήσεις;

Το θέμα της σημερινής παγκόσμιας ημέρας είναι “Υγρότοποι και νερό”. Αυτό γιατί τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζουμε μια αυξανόμενη παγκόσμια κρίση σε ό,τι αφορά τη διαθεσιμότητα σε πόσιμο νερό που απειλεί τους ανθρώπους και τον πλανήτη μας και άρα, το θέμα της διαχείρισης των πόρων γλυκού νερού και κατά συνέπεια, των υγροτόπων είναι στο επίκεντρό της. Η αστικοποίηση, η ρύπανση, η αποστράγγιση των τύρφων, τα φράγματα, η εκτροπή των υδάτων, η υπερβολική συγκομιδή, η αλλαγή του κλίματος με τη μείωση των βροχοπτώσεων και την αύξηση της θερμοκρασίας, υποβαθμίζουν τους υγροτόπους σε τέτοιο βαθμό, ώστε να χάνεται η μοναδική οικολογική τους αξία.

Ταυτόχρονα, χρησιμοποιούμε περισσότερο γλυκό νερό από ό,τι η φύση μπορεί να αναπληρώσει και καταστρέφουμε το οικοσύστημα, από το οποίο εξαρτώνται το νερό και η ζωή γενικότερα.

Τι προσφέρουν οι υγρότοποι;

Τα οφέλη που προσφέρουν οι υγρότοποι στον άνθρωπο και στο περιβάλλον είναι ποικίλα, και θεωρούνται πολύ σημαντικά για την ισορροπία των οικοσυστημάτων. Κι αυτό γιατί:

Συμβάλλουν στην αποθήκευση και βελτίωση της ποιότητας του νερού,

Αποτελούν κύριες πηγές ύδρευσης και άρδευσης, εμπλουτίζουν τους υπόγειους υδροφορείς, ενεργούν ως φίλτρα καθαρισμού ρύπων,

Παράγουν αλιεύµατα, συντηρούν θηράματα, δίνουν πλούσια τροφή σε αγροτικά ζώα,

Προστατεύουν από τις πλημμύρες,

Συμβάλλουν στη διατήρηση της άγριας ζωής αποτελώντας σταθμούς ξεκούρασης, καταφυγίου και τροφής, τόπους διαχείμασης και αναπαραγωγής,

Προσφέρουν στον άνθρωπο πολλές ευκαιρίες για άσκηση, αναψυχή, εναλλακτικές μορφές τουρισμού τονώνοντας την οικονομική ζωή των γύρω περιοχών,

Προστατεύουν το μικροκλίμα από τις επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος, οι οποίες αυξάνονται σε ένταση και συχνότητα, Δημιουργώντας ηπιότερο κλίμα (ηπιότερους χειμώνες και πιο δροσερά καλοκαίρια),

Φιλτράρουν το πόσιμο νερό και αναβαθμίζουν την ποιότητά του,

Βελτιώνουν την ποιότητα του αέρα μέσω της δέσμευσης του άνθρακα,

Αποτελούν πεδίο εκπαίδευσης και έρευνας,

Συνδέονται με την ιστορία, τη μυθολογία και την πολιτιστική παράδοση του τόπου.

Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται στην ελληνική κοινωνία η τάση για αναγνώριση της τεράστιας σημασίας των υγροτοπικών πόρων της χώρας. Ωστόσο, η τάση αυτή δεν είναι ακόμη αρκετά ισχυρή ώστε να ανακόψει την υποβάθμιση που προκαλούν οι ασύνετες πρακτικές που ασκούνται στους υγροτόπους και τις λεκάνες απορροής τους. Η πορεία προς την αειφορική διαχείριση των υγροτοπικών και χερσαίων οικοσυστημάτων θα είναι συνεπώς μακρά και δύσκολη. Δικαιούμαστε όμως να αισιοδοξούμε, εφόσον διεξάγονται συντονισμένες προσπάθειες διατήρησης και οι κοινότητες γύρω από τις φυσικές περιοχές εμπλέκονται ενεργά στη διατήρηση και διαχείρισή τους.

Πηγή: Κείμενο Στρατηγικής για τους Υγροτόπους της Αττικής. Ελληνικοί υγρότοποι (από το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων – Υγροτόπων)

Συγγραφή Άρθρου
ΙΑΚΩΒΟΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ

Συνταξιούχος εκπαιδευτικός, Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αιτωλοακαρνανίας .Bio: iakovos-palaiologos

social-lib.gr