Ο κόλπος του Άγιου Παντελεήμονα

Ο Άγιος Παντελεήμονας είναι ο κοντινότερος ανατολικός όρμος στον κόλπο του Αστακού και είναι συνυφασμένη με το ομώνυμο εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα. Η γενιά της 10ετίας του 1980 και έπειτα δεν γνωρίζει καθόλου την ιστορία αυτής της περιοχής.

Το απάνεμο αυτό άνοιγμα χρησιμοποιούταν ως ασφαλές αγκυροβόλιο μικρών πλοίων και κατά τον 19ο μ.Χ. αιώνα είχαν χτιστεί εκεί αποθήκες και βυρσοδεψεία ως αποτέλεσμα των εμπορικών δραστηριοτήτων που σχετίζονταν με το βελανίδι. Στη δυτική πλευρά του όρμου και πάνω σε έναν κωνικό λοφίσκο υπάρχει ένα μικρό φορύριο με έξι ημικυκλικούς πύργους, χτισμένο πιθανόν κατά το τέλος της κλασικής περιόδου προκειμένου να αντιμετωπιστούν πειρατικές επιδρομές.

Κατά μία άποψη, ο γραφικός ορμίσκος του Αγίου Παντελεήμονα, στην Αιτωλοακαρνανία, αποτελούσε ασφαλές λιμάνι της αρχαίας πόλης του Αστακού. Κατά άλλους, η οχυρωμένη Ακρόπολη στην κορυφή του λόφου, πολύ κοντά στον όρμο, σχετιζόταν με την αρχαία πόλη Μάραθο ή λειτουργούσε ως καταφύγιο για τις πειρατικές επιδρομές.

Όποια και να ήταν η χρήση της θέσης στην αρχαιότητα, το σίγουρο είναι ότι τα μνημεία της περιοχής, αρχαία και νεότερα, βρίσκονται μέσα σε ένα πανέμορφο φυσικό τοπίο, αρκετά αλώβητο, παρά τη γειτνίασή του με το Πλατυγιάλι, που μετατράπηκε σε Ναυτιλιακή Βιομηχανική Περιοχή.

Η πρόσβαση στην περιοχή αυτή πραγματοποιούνταν αποκλειστικά με πλοία (καΐκια) από τον Αστακό. Στην πορεία των χρόνων με την διάνοιξη του δρόμου για το Πλατυγιάλι, κατασκευάστηκε στην αρχή ένας μικρός δρόμος χωρίς ασφαλτόστρωση, στην συνεχεία δε, υπήρξαν παρεμβάσεις τόσο από τις εκάστοτε Δημοτικές Αρχές όσο και από ιδιώτες και ο δρόμος επιδιορθώθηκε με άσφαλτο.

Πολλοί Αστακιώτες, επιφανείς επαγγελματίες αλλά και οικονομικά εύρωστοι, κατείχαν μεγάλες εκτάσεις της συγκεκριμένης περιοχής από την δεκαετία του 1950 και μετά. Οι δε επαγγελματίες (όπως π.χ. το περίφημο τυροκομείο του Σαλαγιάννη) δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά σε συνθήκες με τα σημερινά δεδομένα και την εξέλιξη της τεχνολογίας, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν σχεδόν πρωτόγνωρες. Παρόλα αυτά όμως τα προϊόντα τους (κυρίως το τυρί) ήταν εξαιρετικής ποιότητας και με την ακριβή έννοια της λέξης ΑΓΝΑ. Παράλληλα πολλοί επιφανείς Αστακιώτες κατείχαν εκτάσεις, τις οποίες με την πάροδο του χρόνου είτε τις μεταβιβάσαν σε συγγενείς τους, είτε προέβησαν σε αγοραπωλησίες.

Σήμερα η συγκεκριμένη περιοχή έχει μόνο μουσειακή (ιστορική) άξια χωρίς καμιά επισκεψιμότητα, όσοι δε την επισκέπτονται, ο μοναδικός λόγος είναι ο εορτασμός του Αγίου Παντελεήμονα.

Σημειωτέον ότι το 2016 το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, έδωσε ομόφωνα το «πράσινο φως» στην κήρυξη της περιοχής ως αρχαιολογικού χώρου, κάτι το οποίο πιθανόν να μην γνωρίζει κανείς.