Περιορισμοί στην ελεύθερη κυκλοφορία – 17 ερωταπαντήσεις

Ερωτήσεις & απαντήσεις σχετικά με τον συντονισμό των μέτρων που περιορίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία στην Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω της πανδημίας του κορονοϊού.

1. Γιατί εκδόθηκε η παρούσα σύσταση;

Για να περιοριστεί η εξάπλωση της επιδημικής έξαρσης του κορονοϊού, τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ έλαβαν διάφορα μέτρα, ορισμένα από τα οποία είχαν αντίκτυπο στο δικαίωμα των πολιτών να κυκλοφορούν ελεύθερα σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως η απαίτηση για υποβολή σε καραντίνα ή σε τεστ κορονοϊού.

Αν και τα μέτρα αποσκοπούν στη διασφάλιση της υγείας και της ευεξίας των πολιτών, ωστόσο έχουν σοβαρές συνέπειες για την οικονομία και τα δικαιώματα των πολιτών. Το δικαίωμα των Ευρωπαίων πολιτών να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα από τα πλέον πολύτιμα επιτεύγματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και σημαντικός μοχλός της οικονομίας μας.

Για την πρόληψη της διασποράς του ιού, τη διαφύλαξη της υγείας των πολιτών και τη διατήρηση της ελεύθερης κυκλοφορίας εντός της Ένωσης υπό ασφαλείς συνθήκες, είναι απαραίτητη η εφαρμογή μιας καλά συντονισμένης, προβλέψιμης και διαφανούς προσέγγισης όσον αφορά την επιβολή περιορισμών στην ελεύθερη κυκλοφορία. Μια τέτοια προσέγγιση είναι σημαντική για τα εκατομμύρια πολιτών που βασίζονται καθημερινά στη δυνατότητα να πραγματοποιούν διασυνοριακές μετακινήσεις ή ταξίδια και έχει ζωτική σημασία για τις προσπάθειές μας να ξεκινήσουμε με ασφάλεια την ανασυγκρότηση της οικονομίας.

2. Τι αλλάζει για μένα ως πολίτη η σύσταση του Συμβουλίου;

Σήμερα, τα κράτη μέλη συμφώνησαν σε μια συντονισμένη προσέγγιση όσον αφορά τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς που συνδέονται με την πανδημία του κορονοϊού. Η προσέγγιση αυτή περιλαμβάνει έναν ενιαίο χάρτη, ο οποίος θα δημοσιεύεται κάθε εβδομάδα από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων και στον οποίο θα παρουσιάζονται τα επίπεδα κινδύνου σε όλες τις περιφέρειες της Ευρώπης με τη χρήση συστήματος «φωτεινού σηματοδότη». Οι περιφέρειες θα επισημαίνονται με τα χρώματα «πράσινο», «πορτοκαλί», «κόκκινο» και «γκρίζο» (αν δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες).

Με βάση αυτόν τον χάρτη, τα κράτη μέλη θα αποφασίζουν στη συνέχεια αν θα επιβάλουν ορισμένους περιορισμούς, όπως καραντίνα ή τεστ, στους ταξιδιώτες που προέρχονται από άλλες περιοχές. Τα κράτη μέλη συμφώνησαν ότι δεν θα επιβάλλονται περιορισμοί, όπως καραντίνα ή τεστ, στους ταξιδιώτες που προέρχονται από «πράσινες» περιφέρειες. Οι ταξιδιώτες, όταν ταξιδεύουν από «πορτοκαλί» ή «κόκκινες» περιφέρειες, μπορούν να αναμένουν την επιβολή περιοριστικών μέτρων. Σύμφωνα με τη σύσταση, τα κράτη μέλη θα πρέπει να κάνουν διάκριση μεταξύ «πορτοκαλί» και «κόκκινων» ζωνών.

Ο χάρτης θα παρέχει επίσης στους ταξιδιώτες γενικές πληροφορίες σχετικά με το επίπεδο κινδύνου στον προορισμό τους. Μαζί με τις πληροφορίες που θα διατίθενται στη διαδικτυακή πλατφόρμα «Re-open EU», οι ταξιδιώτες θα πρέπει να είναι σε θέση να γνωρίζουν αν υπάρχει η πιθανότητα να υποβληθούν σε ορισμένα μέτρα, αν ταξιδέψουν σε άλλη περιφέρεια της ΕΕ.

Τα κράτη μέλη θα παρέχουν στους πολίτες πληροφορίες σχετικά με τους περιορισμούς στην ελεύθερη κυκλοφορία, τις τυχόν συνοδευτικές απαιτήσεις (για παράδειγμα, τη δυνατότητα εισόδου με αρνητικό αποτέλεσμα τεστ ή την υποχρέωση συμπλήρωσης εντύπου εντοπισμού επιβατών), καθώς και σχετικά με τα μέτρα που εφαρμόζονται στους ταξιδιώτες που προέρχονται από περιοχές κινδύνου. Κατά γενικό κανόνα, οι πληροφορίες σχετικά με τα νέα μέτρα θα δημοσιεύονται 24 ώρες πριν από την έναρξη ισχύος τους.

3. Σε ποιες χώρες εφαρμόζεται η σύσταση;

Η σύσταση εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες της ΕΕ, καθώς και στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου. Ο χάρτης θα περιλαμβάνει επίσης την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία.

4. Τα χρώματα θα είναι ανά περιφέρεια ή ανά χώρα;

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων θα δημοσιεύει χάρτη των κρατών μελών της ΕΕ με ανάλυση κατά περιφέρεια. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι μπορεί να υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των επιμέρους περιφερειών ενός κράτους μέλους. Λόγω του μεγέθους τους, ορισμένα κράτη μέλη θα εμφανίζονται ως ενιαία περιφέρεια. Ο χάρτης θα περιλαμβάνει επίσης την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία.

5.  Ποιοι είναι οι παράγοντες τους οποίους θα χρησιμοποιούν τα κράτη μέλη για να αποφασίσουν αν οι περιφέρειες είναι κόκκινες, πορτοκαλί ή πράσινες;

το «14ήμερο σωρευτικό ποσοστό ανακοίνωσης κρουσμάτων κορονοϊού», δηλαδή ο συνολικός αριθμός νεοανακοινωθέντων κρουσμάτων κορονοϊού ανά 100.000 άτομα τις τελευταίες 14 ημέρες·
το «ποσοστό θετικότητας των διαγνωστικών εξετάσεων», δηλαδή το ποσοστό θετικών διαγνωστικών εξετάσεων (τεστ) για λοίμωξη από τον κορονοϊό κατά την τελευταία εβδομάδα·
το «ποσοστό διαγνωστικών εξετάσεων», δηλαδή ο αριθμός διαγνωστικών εξετάσεων (τεστ) για λοίμωξη από τον κορονοϊό ανά 100.000 άτομα κατά την τελευταία εβδομάδα.

6. Τι καθορίζει αν μια «κόκκινη» ζώνη είναι κόκκινη κ.λπ.;

Στον χάρτη, οι επιμέρους περιοχές θα πρέπει να επισημαίνονται με τα ακόλουθα χρώματα:

• πράσινο, αν το 14ήμερο σωρευτικό ποσοστό ανακοίνωσης κρουσμάτων κορονοϊού είναι χαμηλότερο από 25 κρούσματα ανά 100.000 άτομα και το ποσοστό θετικότητας των διαγνωστικών εξετάσεων για λοίμωξη από τον κορονοϊό είναι χαμηλότερο από 4 %·
• πορτοκαλί, αν το 14ήμερο σωρευτικό ποσοστό ανακοίνωσης κρουσμάτων κορονοϊού είναι χαμηλότερο από 50 κρούσματα ανά 100.000 άτομα, αλλά το ποσοστό θετικότητας των διαγνωστικών εξετάσεων για λοίμωξη από τον κορονοϊό είναι τουλάχιστον 4 % ή αν το 14ήμερο σωρευτικό ποσοστό ανακοίνωσης κρουσμάτων κορονοϊού κυμαίνεται από 25 έως 150 κρούσματα, αλλά το ποσοστό θετικότητας των διαγνωστικών εξετάσεων για λοίμωξη από τον κορονοϊό είναι χαμηλότερο από 4 %·
• κόκκινο, αν το 14ήμερο σωρευτικό ποσοστό ανακοίνωσης κρουσμάτων κορονοϊού είναι τουλάχιστον 50 κρούσματα ανά 100.000 άτομα και το ποσοστό θετικότητας των διαγνωστικών εξετάσεων για λοίμωξη από τον κορονοϊό είναι τουλάχιστον 4 % ή αν το 14ήμερο σωρευτικό ποσοστό ανακοίνωσης κρουσμάτων κορονοϊού είναι υψηλότερο από 150 κρούσματα·
• γκρίζο, αν δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες για την αξιολόγηση των κριτηρίων των ανωτέρω σημείων ή αν το ποσοστό διαγνωστικών εξετάσεων είναι 300 ή λιγότερες διαγνωστικές εξετάσεις.

7. Είμαι οδηγός φορτηγού / νοσηλευτής / φοιτητής / διπλωμάτης / δημοσιογράφος. Πρέπει να μπω σε καραντίνα, αν διασχίσω τα σύνορα;  Πρέπει να πάω στην πατρίδα μου γιατί η μητέρα μου δεν είναι καλά. Πρέπει να μπω σε καραντίνα;

Αν έχετε ουσιαστικό λόγο να ταξιδέψετε, δεν θα σας ζητηθεί να υποβληθείτε σε καραντίνα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η ΕΕ αναγνωρίζει ότι, αν και πρέπει να προστατευθούμε από τη διασπορά του ιού, ωστόσο υπάρχουν σημαντικοί λόγοι για τους οποίους οι πολίτες της ΕΕ χρειάζονται να κάνουν χρήση του δικαιώματός τους στην ελεύθερη κυκλοφορία χωρίς περιορισμούς.

Τα κράτη μέλη συμφώνησαν ότι οι ακόλουθες κατηγορίες ταξιδιωτών θα εξαιρούνται από την υποχρέωση να υποβάλλονται σε μέτρα καραντίνας κατά την εκπλήρωση των ουσιωδών καθηκόντων ή αναγκών τους:

• εργαζόμενοι ή αυτοαπασχολούμενοι που ασκούν επαγγέλματα νευραλγικής σημασίας, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, των μεθοριακών και των αποσπασμένων εργαζομένων, καθώς και των εποχιακών εργαζομένων, όπως αναφέρεται στις κατευθυντήριες οδηγίες της Επιτροπής ·
• εργαζόμενοι στον τομέα των μεταφορών ή πάροχοι υπηρεσιών μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων των οδηγών φορτηγών οχημάτων που μεταφέρουν εμπορεύματα για χρήση στην επικράτεια, καθώς και εκείνων που απλώς διέρχονται από τη χώρα·
• ασθενείς που ταξιδεύουν για επιτακτικούς ιατρικούς λόγους·
• μαθητές, φοιτητές και ασκούμενοι που μεταβαίνουν σε άλλη χώρα σε καθημερινή βάση·
• άτομα που ταξιδεύουν για επιτακτικούς οικογενειακούς ή επιχειρηματικούς λόγους·
• διπλωμάτες, προσωπικό διεθνών οργανισμών και άτομα που έχουν προσκληθεί από διεθνείς οργανισμούς, η φυσική παρουσία των οποίων απαιτείται για την εύρυθμη λειτουργία των εν λόγω οργανισμών, στρατιωτικό και αστυνομικό προσωπικό, εργαζόμενοι στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας και προσωπικό πολιτικής προστασίας, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους·
• διερχόμενοι επιβάτες·
• ναυτικοί·
• δημοσιογράφοι, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.

8. Τι θα συμβεί αν ταξιδέψω π.χ. από τη Γερμανία στις Κάτω Χώρες μέσω Βελγίου; Τι θα πρέπει να κάνω τότε; Αν εφαρμόζονται μέτρα καραντίνας, θα πρέπει να υποβληθώ στα μέτρα αυτά δύο φορές;

Αν απλώς διέρχεστε από το Βέλγιο, τότε δεν θα χρειαστεί να υποβληθείτε σε καραντίνα στην εν λόγω χώρα, ακόμη και αν αυτή επιβάλλει περιορισμούς στους ταξιδιώτες που προέρχονται από τη Γερμανία. Όμως, αν μείνετε στο Βέλγιο πριν ταξιδέψετε στις Κάτω Χώρες, θα πρέπει να ενημερωθείτε για τα μέτρα που εφαρμόζονται στο εν λόγω κράτος μέλος, όπως αυτά περιγράφονται στη διαδικτυακή πλατφόρμα «Re-open EU», για τους ταξιδιώτες που προέρχονται από την περιφέρεια αναχώρησής σας στη Γερμανία. Βλέποντας τον χάρτη που δημοσιεύεται από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων, μπορείτε να δείτε αν η περιφέρεια αναχώρησής σας έχει χαρακτηριστεί «πράσινη», «πορτοκαλί», «κόκκινη» ή «γκρίζα». Αν η περιφέρειά σας έχει χαρακτηριστεί «πράσινη», θα γνωρίζετε ότι δεν θα υποβληθείτε σε κανένα μέτρο, όπως καραντίνα ή τεστ.

9. Εφαρμόζονται περιοριστικά μέτρα αν απλώς περάσω με το αυτοκίνητό μου από μια χώρα; Ή αν σταματήσω σε πρατήριο καυσίμων; Ή αν αλλάξω τρένο;

Οι διερχόμενοι ταξιδιώτες δεν πρέπει να υποβάλλονται σε περιοριστικά μέτρα, όπως τεστ ή καραντίνα.

10. Πού μπορώ να βρω πληροφορίες σχετικά με τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς;

Οι πληροφορίες αυτές θα δημοσιοποιούνται στη διαδικτυακή πλατφόρμα «Re-open EU», με σύνδεσμο προς τον χάρτη που θα επικαιροποιείται σε εβδομαδιαία βάση από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων.

Τα κράτη μέλη θα παρέχουν στα άλλα κράτη μέλη και την Επιτροπή λεπτομερή στοιχεία σχετικά με τους επικείμενους περιορισμούς της ελεύθερης κυκλοφορίας ή την άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών. Οι μεταβολές αυτές θα δημοσιεύονται επίσης στην πλατφόρμα «Re-open EU». Κατά γενικό κανόνα, οι πληροφορίες σχετικά με τα νέα μέτρα θα δημοσιεύονται 24 ώρες πριν από την έναρξη ισχύος τους.

11. Τι θα συμβεί αν ανακοινωθούν νέα μέτρα τη στιγμή που είμαι καθ’ οδόν προς την πατρίδα μου ή προς άλλο κράτος μέλος της ΕΕ;

Ο κοινός χάρτης που θα δημοσιεύεται από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων θα επικαιροποιείται μία φορά την εβδομάδα. Έτσι, θα παρέχεται στους πολίτες τακτική ενημέρωση σχετικά με τα επίπεδα κινδύνου σε ολόκληρη την ΕΕ.

Τα κράτη μέλη θα παρέχουν στα άλλα κράτη μέλη και την Επιτροπή λεπτομερή στοιχεία σχετικά με τους επικείμενους περιορισμούς της ελεύθερης κυκλοφορίας ή την άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών. Οι μεταβολές αυτές θα δημοσιεύονται επίσης στην πλατφόρμα «Re-open EU». Κατά γενικό κανόνα, οι πληροφορίες σχετικά με τα νέα μέτρα θα δημοσιεύονται 24 ώρες πριν από την έναρξη ισχύος τους.

12. Τι ισχύει για τις εφαρμογές ιχνηλάτησης επαφών; Πού μπορώ να βρω πληροφορίες σχετικά με τα σχετικά εθνικά συστήματα αν ταξιδεύω;

Όλες οι πληροφορίες σχετικά με τις εφαρμογές ιχνηλάτησης επαφών θα είναι διαθέσιμες μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας «Re-open EU». Μπορείτε επίσης να βρείτε χρήσιμες πληροφορίες στις εθνικές σας σελίδες ταξιδιωτικών συμβουλών για τον κορονοϊό, οι οποίες κανονικά συνδέονται με τις σελίδες ταξιδιωτικών συμβουλών άλλων κρατών μελών.

13. Αν πρέπει να υποβληθώ σε τεστ «κατά την άφιξη», πού μπορώ να βρω πληροφορίες για τον τρόπο με τον οποίο θα το κάνω;

Αν χρειαστεί να υποβληθείτε σε τεστ «κατά την άφιξη», θα βρείτε τις σχετικές πληροφορίες στη διαδικτυακή πλατφόρμα «Re-open EU».

14. Θα λαμβάνονται υπόψη και άλλοι παράγοντες, όπως τα ποσοστά νοσηλείας;

Τα κράτη μέλη, όταν σχεδιάζουν να επιβάλουν ορισμένους ταξιδιωτικούς περιορισμούς, θα μπορούν, πέρα από τον κοινό χάρτη, να λαμβάνουν επίσης υπόψη πρόσθετα κριτήρια και τάσεις, όπως, π.χ., το μέγεθος του πληθυσμού, το ποσοστό νοσηλείας, το ποσοστό εισαγωγής σε ΜΕΘ και το ποσοστό θνησιμότητας των διαφόρων χωρών.

15. Τι είδους μέτρα μπορούν να εφαρμόσουν τα κράτη μέλη της ΕΕ στους ταξιδιώτες που προέρχονται από περιοχές κινδύνου;

Για τους ταξιδιώτες που προέρχονται από «πορτοκαλί», «κόκκινες» ή «γκρίζες» περιοχές, τα κράτη μέλη θα αποφασίζουν αν θα εφαρμόσουν ορισμένα μέτρα, όπως καραντίνα ή τεστ. Πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα που εφαρμόζει κάθε κράτος μέλος θα είναι διαθέσιμες στη διαδικτυακή πλατφόρμα «Re-open EU».

Τα μέτρα δεν πρέπει να κάνουν διακρίσεις, πράγμα που σημαίνει ότι θα ισχύουν και για τους επιστρέφοντες υπηκόους του οικείου κράτους μέλους.

Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να απαιτούν από τα άτομα που εισέρχονται στην επικράτειά τους να υποβάλλουν έντυπα εντοπισμού επιβατών, σύμφωνα με τις απαιτήσεις προστασίας δεδομένων. Για τον σκοπό αυτόν, θα καταρτιστεί ένα κοινό ευρωπαϊκό έντυπο εντοπισμού επιβατών. Όπου είναι δυνατόν, θα πρέπει να χρησιμοποιείται ψηφιακή επιλογή, προκειμένου να απλουστευθεί η επεξεργασία, εξασφαλίζοντας παράλληλα ισότιμη πρόσβαση σε όλους τους πολίτες.

16. Μπορούν οι χώρες της ΕΕ να απαγορεύσουν στους πολίτες να ταξιδεύουν στην ΕΕ;

Τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει καταρχήν να απαγορεύουν την είσοδο των ατόμων που προέρχονται από άλλα κράτη μέλη. Αντ’ αυτού, μπορούν να εφαρμόζουν μέτρα όπως καραντίνα ή τεστ, αν τα κρίνουν αναγκαία. Οι απαγορεύσεις εισόδου πρέπει να περιορίζονται σε απολύτως εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως ο γενικός περιορισμός της κυκλοφορίας σε ολόκληρη τη χώρα.

17. Μπορώ να ταξιδέψω στην ΕΕ από χώρα εκτός ΕΕ;

Η σύσταση που εκδόθηκε σήμερα αφορά τα ταξίδια εντός της ΕΕ. Όσον αφορά τα ταξίδια από χώρες εκτός ΕΕ, εξακολουθεί να ισχύει για πολλές χώρες εκτός ΕΕ ένας προσωρινός περιορισμός των μη ουσιωδών μετακινήσεων.

Ωστόσο, δεν πρόκειται για πλήρη ταξιδιωτική απαγόρευση: αν είστε πολίτης της ΕΕ ή αν έχετε καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος, θα πρέπει να επιτρέπεται σε εσάς και στα μέλη της οικογένειάς σας να ταξιδέψετε στην Ευρώπη. Το ίδιο ισχύει αν έχετε σοβαρό λόγο να έρθετε στην Ευρώπη.

Η Επιτροπή κάλεσε και θα συνεχίσει να καλεί τα κράτη μέλη να επιτρέπουν χωρίς καθυστέρηση την είσοδο στο έδαφός τους ατόμων που βρίσκονται σε δεόντως πιστοποιημένες σχέσεις συμβίωσης εκτός γάμου με Ευρωπαίους πολίτες και μόνιμους κατοίκους. Περίπου τα μισά κράτη μέλη έχουν ήδη κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση και η Επιτροπή αναμένει περαιτέρω πρόοδο.

Επιπλέον, το Συμβούλιο επανεξετάζει τους ισχύοντες περιορισμούς και επικαιροποιεί τακτικά τον κατάλογο των χωρών από τις οποίες είναι δυνατόν να ταξιδεύουν προς τα κράτη μέλη τα άτομα αυτά, με βάση την αξιολόγηση της υγειονομικής κατάστασης.