Σίδηρος: Πόσος χρειάζεται για δυνατή μνήμη

• Οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας που τρώνε συστηματικά ψάρια, καρπούς και ελαιόλαδο ενδέχεται να έχουν μικρότερη συσσώρευση σιδήρου στον εγκέφαλο καθώς και πιο δυνατή μνήμη υποστηρίζει νέα μικρής εμβέλειας έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Neurobiology of Aging.

Αν και απαιτούνται ορισμένα επίπεδα σιδήρου για την εύρυθμη λειτουργία του εγκεφάλου, στον γηραιό εγκέφαλο ενδέχεται να συσσωρεύεται πλεονάζων σίδηρος. Η υπερφόρτωση σιδήρου στους εκγεφαλικούς ιστούς έχει συσχετιστεί με νοητική έκπτωση – μια σταδιακή επιβράδυνση της μνήμης και των αντιληπτικών ικανοτήτων που μπορεί να οδηγήσει σε άνοια.

Δεν έχει αποσαφηνιστεί κατά πόσο η υπερφόρτωση σιδήρου οδηγεί πράγματι σε νοητική έκπτωση ή ότι ο περιορισμός της συσσώρευσής του θα αποτρέψει την εκδήλωση άνοιας επισημαίνει ο Δρ Βαλεντίνος Ζαχαρίου νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Κεντάκι και επικεφαλής ερευνητής της νέας έρευνας.

Η ερευνητική ομάδα του Δρ Ζαχαρίου διαπίστωσε ότι ορισμένα διατροφικά συστατικά μπορεί να είναι προστατευτικά του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένων της βιταμίνης Ε και συγκεκριμένων λιπαρών οξέων που βρίσκονται σε τρόφιμα όπως τα ψάρια, οι καρποί, το ελαιόλαδο και το ηλιέλαιο.

Με τη βοήθεια μαγνητικών τομογραφιών εγκεφάλου οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ενήλικες μεγαλύτερης ηλικία με την υψηλότερη πρόσληψη αυτών των θρεπτικών συστατικών έτειναν να έχουν μικρότερες συγκεντρώσεις σιδήρου στον εγκεφαλικό ιστό. Παράλληλα απέδιδαν καλύτερα κατά μέσο όρο σε τυποποιημένα τεστ μνήμης συγκριτικά με τους συνομιλήκους τους των οποίων η διατροφή ήταν φτωχή σε αυτά τα θρεπτικά συστατικά.

Πρόκειται ωστόσο για ευρήματα που αποκαλύπτουν έναν συσχετισμό, χωρίς να αποδεικνύουν μια αιτιώδη σχέση τόνισε ο επικεφαλής ερευνητής. Γι’ αυτό και χρειάζονται πρόσθετες έρευνες που θα αναλύουν την επίδραση αυτών των συστατικών.

Η συγκεκριμένη έρευνα δεν είναι η πρώτη που συσχετιίζει τις διατροφικές συνήθειες με την σταδιακή νοητική έκπτωση.

Τόσο η κλασική μεσογειακή διατροφή όσο και η λεγόμενη διατροφή MIND, η οποία βασίζεται κατά κύριο λόγο στην μεσογειακή δίνοντας έμφαση στην κατανάλωση μούρων και πράσινων φυλλωδών λαχανικών, έχουν συσχετιστει με οξύτερη νοητική δραστηριότητα σε μεγαλύτερους ενήλικες.

Στη νέα έρευνα σύμφωνα με τον Δρ Ζαχαρίου η ερευνητική ομάδα εστίασε σε συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά και όχι σε μια συγκεκριμένη διατροφή. Επρόκειτο για συστατικά που είτε συμβάλλουν στην αποβολή του πλεονάζοντος σιδήρου από τον εγκέφαλο είτε καταπολεμούν την επιβαρυντική του δράση. Ωστόσο η διατροφή στην οποία κατέληξαν οι ερευνητές εν τέλει είχε πολλά κοινά στοιχεία με την μεσογειακή.

Στην έρευνα συμμετείχαν 73 υγιείς ενήλικες 61-86 ετών οι οποίοι ανέφεραν την πρόσληψη συγκεκριμένων τροφίμων τον προηγούμενο μήνα, καθώς και την συχνότητα άθλησης καθώς και κατανάλωσης αλκοόλ.

Συμπερασματικά, μια ομάδα θρεπτικών συστατικών ξεχώρισε ως περισσότερο σχετιζόμενη τόσο με τις συγκεντρώσεις σιδήρου στον εγκέφαλο όσο και με την απόδοση της μνήμης: α) η βιταμίνη Ε, πηγές της οποίας είναι τα φυλλώδη λαχανικά, οι ξηροί καρποί και τα φυτικά έλαια, β) η λυσίνη, που βρίσκεται στο ψάρι, το κοτόπουλο και το βόειο συκώτι, γ) τα DHA ω-3 λιπαρά οξέα, από πηγές όπως τα ψάρια και το ελαιόλαδο και δ) τα LA ω-6 λιπαρά οξέα, που βρίσκονται επίσης σε φυτικά έλαια, καθώς και σε αμύγδαλα και φύτρα σίτου.

Όσο υψηλότερη ήταν η πρόσληψη αυτών των θρεπτικών συστατικών τόσο μικρότερη η συγκέντρωση σιδήρου στον εγκέφαλο και τόσο καλύτερη η απόδοση σε τεστ μνήμης.

Τα παραπάνω ισχύαν και μετά τον υπολογισμό παραγόντων όπως η ηλικία των συμμετεχόντων, οι αθλητικές τους συνήθειες, η πρόσληψη αλκοόλ και το μορφωτικό επίπεδο – παραγόντων που  μπορούν να επηρεάσουν την υγεία του εγκεφάλου.

Το ενδιαφέρον της έρευνας έγκειται στο ότι αναδεικνύει έναν λιγότερο γνωστό παράγοντα – αυτόν της συγκέντρωσης σιδήρου – που επηρεάζει την απόδοση της μνήμης και τη λειτουργία του εγκεφάλου.

ygeiamou.gr