Τα αρχαία Κόροντα

Μία ακόμα αρχαία Ακαρνανική  πόλη, η οποία αντέχει στο διάβα του χρόνου και στην κρατική αδιαφορία. Βρίσκεται στο χωριό της Χρυσοβίτσας , δίπλα από την οποία  πήγαζε ο ποταμός Άναπος αναφέρεται από τον Θουκυδίδη κι έχει εντυπωσιακά  κυκλώπεια τείχη.

• Ύστερα από μίαν επίσκεψη στο χωριό Αγράμπελο κατά την επιστροφή, ο πατέρας μου αποφάσισε να επιστρέψουμε από το δρόμο Πρόδρομο-Χρυσοβίτσα. Κατά τη διαδρομή (την οποία ο γράφων την έκανε πρώτη φορά) εντυπωσιάστηκα από το πλούσιο σε βλάστηση βελανινοδάσος μας,  το οποίο δικαιολογημένα είναι ένα από τα μεγαλύτερα των Βαλκανίων. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής και όσο πλησιάζαμε στο χωριό Χρυσοβίτσα μού ήρθε στο νου η αρχαία πόλη  Κόροντα.

Μία άλλη αρχαία πόλη που δυστυχώς είναι ξεχασμένη και αυτή από την πολιτεία και τα κυκλώπεια τείχη μας υπενθυμίζουν ότι ο πολιτισμός μας όσο και να το ξεχνάμε θα μένει αγέρωχος να μας υπενθυμίζει το παρελθόν μας. Λίγα χιλιόμετρα έξω από το χωριό της Χρυσοβίτσας, βλέπει κανείς τα ελάχιστα σχεδόν ερείπια από το  έβδομο Βλαχοχώρι, τα Νουσέικα.

Σ΄ ένα κωνοειδές ύψωμα, γνωστό ως «κάστρο», υπάρχουν τα ερείπια μυκηναϊκών πιθανόν χρόνων η αρχαία πόλη Κόροντα, η οποία βρίσκεται μεταξύ των χωριών Χρυσοβίτσα και Πρόδρομος. Η ονομασία είναι προελληνική και βρέθηκαν όστρακα της Μεσολιθικής εποχής (1900-1580 π.Χ). Οι δυο θολωτοί τάφοι, που βρέθηκαν το 1956 ανήκουν στην υστεροελλαδική εποχή 3 (1425-1100 π.Χ). Σώζονται η Ακρόπολη και τα κυκλώπεια τείχη της πόλης. Έχουν, επίσης,  βρεθεί αρχαίοι τάφοι με σημαντικά ευρήματα, αφού ήταν από τις σημαντικότερες πόλεις των Ακαρνάνων. Άλλες σημαντικές πόλεις ήταν η αρχαία Στράτος, η επονομαζόμενη και πρωτεύουσα των Ακαρνάνων, οι Οινιάδες στη θέση Τρίκαδρος, η αρχαία Μητρόπολη στο χωριό της Παλαιομάνινας κ.α.

Όλα αυτά μαρτυρούν την ύπαρξη της πόλης από την προϊστορική εποχή όπως δηλώνει  και το προελληνικό όνομα της. Το τείχος της είναι από τα καλύτερα δείγματα ακαρνανικής τειχοποιϊας. Η πόλη χρονολογείται γύρω στα 1800 π.Χ. Πάνω στην αρχαιοελληνική πόλη, σε  θέση μεταξύ Αστακού και Στράτου,  θεμελιώθηκε η ιστορική πόλη, για την οποία αναφέρει ο Θουκυδίδης (Β΄ 102, 1) σχετικά με την αποβίβαση,  το 429 π.χ. , του Αθηναίου ναυάρχου Φορμίωνα στον Αστακό.

Ειδικότερα, ο Θουκυδίδης αναφέρει τα ακόλουθα:

[Β΄102] «Οἱ δὲ ἐν Ναυπάκτῳ ᾿Αθηναῖοι τοῦ αὐτοῦ χειμῶνος,  ἐπειδὴ τὸ τῶν Πελοποννησίων ναυτικὸν διελύθη, Φορμίωνος ἡγουμένου ἐστράτευσαν, παραπλεύσαντες ἐπ’ ᾿Αστακοῦ καὶ ἀποβάντες, ἐς τὴν μεσόγειαν τῆς ᾿Ακαρνανίας τετρακοσίοις μὲν ὁπλίταις ᾿Αθηναίων τῶν ἀπὸ τῶν νεῶν, τετρακοσίοις δὲ Μεσσηνίων, καὶ ἔκ τε Στράτου καὶ Κορόντων καὶ ἄλλων χωρίων ἄνδρας οὐ δοκοῦντας βεβαίους  εἶναι ἐξήλασαν, καὶ Κύνητα τὸν Θεολύτου ἐς Κόροντα καταγαγόντες ἀνεχώρησαν πάλιν ἐπὶ τὰς ναῦς».

Το κείμενο αυτό, σε μετάφραση του Άγγελου Βλάχου  έχει ως εξής:

«Τον ίδιο χειμώνα, και μετά την διάλυση του πελοποννησιακού στόλου, οι Αθηναίοι που ήσαν στην Ναύπακτο εκστρατεύσαν με τον Φορμίωνα εναντίον του Αστακού. Πλεύσαν κοντά στην ακτή, έκαναν απόβαση και προχώρησαν στα μεσόγεια της Ακαρνανίας με τετρακόσιους Αθηναίους πεζοναύτες και τετρακόσιους Μεσσηνίους. Έδιωξαν από την Στράτο, τα Κόροντα και άλλες πόλεις μερικούς πολίτες στους οποίους δεν είχαν εμπιστοσύνη, έφεραν πίσω στα Κόροντα τον Κύνητα του Θεολύτου και γύρισαν στα καράβια τους»

Αργότερα η πόλη καταστράφηκε κατά την εκστρατεία του Αγησιλάου.

 Περιγραφή

Η πόλη είχε τρεις πύλες εντυπωσιακής τεχνικής, μια ανατολική, μια βόρεια και μια βορειοδυτική με κεντρική τη δεύτερη, στην οποία υπήρχαν εκατέρωθεν του δρόμου τάφοι. Λίγο πιο μέσα από την κεντρική πύλη και μετά το δεύτερο περίβολο υπάρχει ημικυκλικό κτίσμα με μεγάλους δρόμους.

Πολιτικώς τα Κόροντα, σύμφωνα με τις επιγραφές,  ήταν πόλη αυτόνομος, με ίδια νομίσματα, , τα οποία έφεραν τη λεγέμένη μακεδονικήν ασπίδα και αντί επιγραφής ένα Κ.

Από την ανασκαφική έρευνα του 1956 αποκαλύφθηκε η αγορά με πολλά ενδιαφέροντα κτίσματα, μια θαυμάσια δεξαμενή κι ο ναός, κτίσμα του 4ου  π.Χ. αι. δωρικού ρυθμού και περίπτερος, που ήταν αφιερωμένος σε γυναικεία θεότητα. Στο εκκλησάκι του Αϊ Θανάση αποκαλύφθηκε η θεμελίωση άλλου ναού, ενώ  πιο κάτω στο πηγάδι Σορόκι βρέθηκαν τα θεμέλια πολλών κατοικιών και μερικά πήλινα αγγεία της καθημερινής ζωής και μέσα στην κοίτη του Γερομπόρου ένα θαυμάσια διατηρημένο και εξαιρετικής τέχνης αρχαίο πηγάδι.

Στην πόλη έχουν βρεθεί αρχαίοι τάφοι με σημαντικά ευρήματα, όπως κοσμήματα, νομίσματα, αγγεία κ.α. Ευρήματα της πόλης από τις ανασκαφές που έγιναν το 1906 από τον Γ. Σωτηριάδη και το 1956 από τον Ν. Ζαφειρόπουλο βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αγρινίου. Τα ονόματα των Κορονταίων, που αποκαλύφθηκαν κυρίως από τις επιτύμβιες στήλες είναι: Αλέξανδρος, Σύναυρος, Υβρία, Πολέμαρχος, Αισχρίων, Κύνης, Θεόλυτος, Φιλόνικος, Αριστοφάνης, Νικοφάνης, Στρατονίκα, Λισφίνας, Αξίοχος Πίμφις, Νίκαιος, Νικίας.

Οι επιγραφές

Επιπλέον, δύο σημαντικές επιγραφές, που αναφέρονται στα αρχαία Κόροντα, έχει καταγράψει ο Γεώργιος Φερεντίνος στο βιβλίου του» Ιστορία της Ακαρνανίας».  Οι επιγραφές είναι καταχωρημένες τόσο στο αρχαίο κείμενο, όσο και σε μετάφραση του ίδιου.

Η πρώτη απ΄αυτές, που χρονολογείται το έτος 216 π.Χ., αναφέρεται στον τρόπο λειτουργίας και τα προβλήματα του ιερού του Απόλλωνα στο Άκτιο, το οποίο ήταν το θρησκευτικό κέντρο των Ακαρνάνων. Στην αρχή της επιγραφής αναφέρονται οι αξιωματούχοι του Κοινού των Ακαρνάνων από τις διάφορες πόλεις που κατάγονταν, μεταξύ των οποίων και ο Νικίας, υιός του Μνάσωνος από τα Κόροντα, που είχε το αξίωμα του Προμνάμονος.

Το αξίωμα αυτό του Προμνάμονος των κοινών αρχόντων της Ακαρνανίας και οι βοηθοί του συμπρομνάμονες (συμπρομνήμονες συνήθως τρεις) κατ’ αρχάς θεωρήθηκε ότι πρόκειται για υπαλλήλους στο ιερό του Απόλλωνα επιφορτισμένους με την αναγραφή των ψηφισμάτων. Αλλά φαίνεται ότι το αξίωμα ήταν υψηλό. Θεωρείται ως προϊστάμενος της διοικητικής υπηρεσίας της Βουλής επιφορτισμένος με καθήκοντα λειτουργικά τόσο της βουλής, κάτω από την διεύθυνση της οποίας βρίσκεται, όσο και της συνέλευσης του κοινού. Ο Busoit μάλιστα (σελ. 1469) δεν αποκλείει και το ενδεχόμενο να διευθύνει και τις εργασίες της συνέλευσης, λόγω πείρας. Το όνομά του αναφέρεται επίσης για την χρονολόγηση γεγονότων.

Η δεύτερη επιγραφή χρονολογείται το έτος 207 π.Χ. Αναφέρεται σε αντιπροσωπεία, η οποία έφθασε στην Ακαρνανία από την πλευρά των Μαγνήτων για να παρακαλέσει τους Ακαρνάνες αφενός μεν να συμμετάσχουν στις γιορταστικές εκδηλώσεις προς τιμήν της θεάς Άρτεμης και αφετέρου να κηρύξουν ανακωχή των πολεμικών επιχειρήσεων. Σ’ αυτή αναφέρεται μάλιστα κι η πατροπαράδοτη φιλία των Ακαρνάνων με τους Μάγνητες. Οι τελευταίοι κατοικούσαν στην περιοχή της Β.Δ. Μικράς Ασίας στο Μαίανδρο, κατά τον Παυσανία. Είναι οι ίδιοι τους οποίους κυβέρνησε ο Θεμιστοκλής κατά την εξορία του στο Βασιλιά της Περσίας και οι οποίοι λάτρευαν την “Λευκοφρύνην Άρτεμιν”.

Στην παραπάνω εγγραφή αναφέρεται ότι κατά τον πιο πάνω χρόνο στρατηγός των Ακαρνάνων ήταν ο Νίκαιος του Εχε από τα Κόροντα. Το αξίωμα αυτό του στρατηγού ήταν πολύ σημαντικό ιδιαίτερα μετά την ανασύσταση το 236 π.Χ., οπότε έπαυσε η πολυαρχία των επτά στρατηγών και έκτοτε εκλέγεται ένας μόνο στρατηγός. Όπως φαίνεται, ο στρατηγός εκτός από την αρχηγία του πεζικού στρατού του κοινού έχει κι άλλες αρμοδιότητες. Έτσι, όπως και οι στρατηγοί των Αθηναίων έχει δικαίωμα να υποβάλλει προτάσεις στη συνέλευση του κοινού.

Στην παραπάνω πρώτη επιγραφή του 216 π.Χ. εμφανίζεται ως πρόεδρος του συμβουλίου στο οποίο μετέχουν πλην των κοινών αρχόντων κι άλλοι αντιπρόσωποι πόλεων πέντε από το Θύρρειο, δύο από την Λευκάδα, τρεις από την Μεδεώνα κι ένας από την Αλυζία, που πλαισιώνουν τον στρατηγό, κι όλοι αποτελούν την αντιπροσωπεία του κοινού, η οποία θα έκανε τις διαπραγματεύσεις με το Ανακτόριο σαν μην ήταν τελευταία πόλη του Κοινού, αλλά ξένο κράτος.

Οι σύγχρονοι μελετητές αμφισβητούν αν αναλάμβανε και την προεδρία της συνέλευσης. Το αξίωμά του ήταν μεγάλο, κι όπως φαίνεται από τις δύο παραπάνω επιγραφές οι Ακαρνάνες φθάνουν στο σημείο να το χρησιμοποιούν  για τη χρονολόγηση των γεγονότων (επί στρατηγού των Ακαρνάνων… στην επιγραφή του 216 π.Χ. Και “Στραταγέονος Ακαρνάνων… στην επιγραφή του 207 π.Χ.).

Του Γιώργου Π. Μπαμπάνη

Πηγές: dragamesto.blogspot.com
            takoronta.ucoz.com

stroggyloboyni.blogspot.com