Τα πέτρινα γεφύρια του Αχελώου

Κατά το μήκος του Αχελώου ποταμού ξεπηδούν πετρόχτιστα γεφύρια που χαρακτηρίζονται από την καλαισθησία τους και την εναρμόνισή τους με το φυσικό περιβάλλον.

• Η κοιλάδα του Αχελώου είναι όμορφη όλες τις εποχές. Όποια μέρα του χρόνου και αν φτάσει εκεί ο επισκέπτης της θα ανακαλύψει τα χρώματά της.

Είναι ένα όμορφο φυσικό τοπίο ανάμεσα στην Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Δυτική Στερεά Ελλάδα. Οι ορεινοί όγκοι και το υδάτινο στοιχείο εναλλάσσονται, δημιουργώντας πληθώρα προορισμών με κομβικό σημείο τον Αχελώο, μια ξεχωριστή πινελιά με εντυπωσιακή θέα για τον επισκέπτη.

Από παντού ξεπηδούν πετρόχτιστα σπίτια και μοναστήρια με ιστορία. Η περιοχή δίνει στους εξερευνητές της την ευκαιρία να απολαύσουν τις διαδρομές στη φύση, τη ζεστή φιλοξενία και τα επώνυμα, ποιοτικά γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα.

Μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς, σημεία αναφοράς στην κοιλάδα, αποτελούν τα ιστορικά πέτρινα γεφύρια του πoταμού:

Το λίθινο γεφύρι στο Αυλάκι, ενώνει τον νομό Αιτωλοακαρνανίας με τους νομούς Καρδίτσας και Ευρυτανίας. Το γεφύρι άρχισε να χτίζεται το 1907 και τελείωσε το 1911. Για την κατασκευή του δούλεψαν 60 Ηπειρώτες μαστόροι και 60 εργάτες από τα γύρω χωριά του Βάλτου.

Η γέφυρα έδωσε ένα ασφαλές πέρασμα του ποταμού. Έως τότε, οι κάτοικοι περνούσαν το ποτάμι με κίνδυνο για της ζωής τους. Άλλοτε χρησιμοποιούσαν σχοινιά ή ξύλα και άλλοτε περαταριές, τις ξύλινες πλατφόρμες, πλωτές η εναέριες.

Τo γεφύρι θεωρείται τέλειο αισθητικά. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, τα μανιασμένα νερά του Αχελώου το έχουν «τραυματίσει» με αποτέλεσμα να χρειάζεται άμεσα επισκευή και συντήρηση.

Η γέφυρα της Τέμπλας συνδέει τον νομό Ευρυτανίας με εκείνον της Αιτωλοακαρνανίας. Είναι ένα πετρόχτιστο γεφύρι του 1915. Πριν τη κατασκευή του από πέτρα, υπήρχε ένα ξύλινο, μια «τέμπλα», όπως αποκαλείται στο τοπικό ιδίωμα, από όπου πήρε το όνομα του. Παλιά, το λέγανε και γεφύρι του Στράτου, διότι εκείνος μερίμνησε για τη κατασκευή των γεφυριών του Αυλακίου και των Βρουβιανών.

Κατά τον εμφύλιο επιχειρήθηκε η ανατίναξη του χωρίς αποτέλεσμα. Ωστόσο, μετά την αποτυχημένη έκρηξη, φέρει εμφανή μεγάλη ρωγμή στο ανατολικό βάθρο. Η γέφυρα αποτελεί μια εντυπωσιακή λιθόκτιστη κατασκευή. Έχει επιβλητικό όγκο, απόλυτα εναρμονισμένο με το φυσικό περιβάλλον, και αξιόλογες κατασκευαστικές και διακοσμητικές λεπτομέρειες οι οποίες συνθέτουν ένα αρμονικό σύνολο.

Το γεφύρι της Τέμπλας έχει χαρακτηριστεί, ως διατηρητέο μνημείο, από την υπουργό Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη.

Η γέφυρα του Λιάσκοβου είναι ένα εντυπωσιακό μονότοξο πετρογέφυρο με άνοιγμα τόξου 17 μ. και ύψος 11 μ., μέσα σε θαυμάσιο φυσικό και άγριο περιβάλλον, το φαράγγι του Πετριλιώτη. Βρίσκεται στον δρόμο για Συκιά και Πηγές Άρτας, στη θέση «Γέρακας» ή «Πυρήνα» Πετρωτού. Γεφυρώνει τα ρέματα Κουμπουργιανίτικο και Πλατανιά, λίγο πριν την ένωσή τους με τον Αχελώο.

Εικασίες θέλουν το γεφύρι να κτίστηκε τον 13ο αιώνα. Χρυσοθήρες έσκαψαν το κατάστρωμα της γέφυρας για να βρουν θησαυρό και μετακίνησαν δεκάδες πέτρες, με αποτέλεσμα από τα νερά της βροχής και την υγρασία να υπάρχει διάβρωση και πρόβλημα την στατική του κατάσταση.

Η γέφυρα Καμάρα Μεσοπύργου είναι το πέτρινο μονότοξο γεφύρι, το οποίο γεφυρώνει το ρέμα που διασχίζει το ομώνυμο χωριό. Έχει άνοιγμα τόξου 19 μ. και το ύψος του είναι 8 μ, ενώ δεν υπάρχουν στοιχεία για το πότε κτίστηκε. Οι κάτοικοι της περιοχής θεωρούν ότι είναι έργο του 18ου αι. όπως και ο παλιός νερόμυλος, που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση.

Η γέφυρα Καμάρα-Μεγαλόχαρη είναι ένα πανέμορφο μικρό μονότοξο γεφύρι που ένωνε τα χωριά Μεγαλόχαρη και Μηλιανά. Στοιχεία για την κατασκευή του δεν υπάρχουν. Οι ντόπιοι θεωρούν ότι πρέπει να κτίστηκε την ίδια εποχή με το Μοναστήρι της Μεγαλόχαρης, δηλαδή στα μισά του 14 αι. Το γεφύρι χρήζει συντήρησης.

Αξιοθέατο της περιοχής στον δρόμο για τις Πηγές είναι η «Περαταριά», το χειροκίνητο τελεφερίκ-βαγονάκι, το οποίο κινείται με τροχαλία επάνω σε χονδρό σύρμα. Χρησιμοποιείται από το 1960 και ενώνει τις όχθες του ποταμού Αχελώου και ουσιαστικά τη Άρτα με τη Καρδίτσας.

Στον Αχελώο υπάρχουν ακόμη τέσσερα ιστορικά γεφύρια:

Η γέφυρα Κουτσοκαμάρας, το αρχαιότερο πέτρινο γεφύρι της Αργιθέας πάνω στην οδό που ένωνε την Αμβρακία με τους Γόμφους και την Τρίκκη. Εξυπηρετούσε τους αρχαίους οικισμούς, τις πολίχνες της Αθαμανίας. Το 1955 δίπλα από το βάθρο της γέφυρας, προς τη Συκιά, βρέθηκαν πέντε τάφοι ρωμαϊκής εποχής με αντικείμενα στρατιωτών. Σήμερα, έχει καταπλακωθεί από τα μπάζα των εργασιών του φράγματος, της εκτροπής του Αχελώου.

Η γέφυρα Τατάρνας, που σήμερα βρίσκεται μέσα στα νερά της τεχνητής λίμνης των Κρεμαστών, μετά την κατασκευή του ομώνυμου φράγματος τη δεκαετία του 1960.

Ήταν μονοκάμαρη γέφυρα του Αχελώου με μεγάλο άνοιγμα που το ένα της άκρο πατούσε στον Βάλτο Αιτωλοακαρνανίας και το άλλο στην Ευρυτανία. Στο ιστορικό γεφύρι της Τατάρνας δόθηκε το 1821 η πρώτη μάχη των Ελλήνων της Ρούμελης κατά των Τούρκων.

Στην ιστορία της γέφυρας του Κοράκου αποτυπώνονται τα σημάδια της ταραγμένης πορείας της στον χρόνο, των κατά καιρούς διχασμών και ιδεολογικών αντιπαραθέσεων στην σύγχρονη ελληνική ιστορία. Η γέφυρα ανατινάχθηκε το 1949 από άνδρες του Δημοκρατικού Στρατού, σε μια προσπάθεια να ανακόψουν την επίθεση που δέχονταν.

«Έζησε» για 435 χρόνια αντέχοντας σε σεισμούς και στις… κατεβασιές του Αχελώου έως ότου έπεσε κι αυτή «θύμα» του Εμφυλίου. Το γεφύρι ένωνε την Αργιθέα με την Άρτα, στο ορεινό σημείο Πυργάκι, κοντά στο χωριό Πηγές.

Ένα άγνωστο γεφύρι της κοιλάδας του Αχελώου βρίσκεται γκρεμισμένο στα σύνορα των νομών Αιτωλοακαρνανίας και Ευρυτανίας κοντά στην ορεινή Άρτα και τη Θεσσαλία. Ελάχιστοι γνωρίζουν την ύπαρξή του.

Πρόκειται για ξεχασμένο μνημείο, που αποτελούσε κομβικό σημείο στρατηγικής σημασίας του Αχελώου τη αρχαία ή βυζαντινή εποχή και αξίζει να γίνει γνωστό κι επισκέψιμο, καθώς είναι εύκολα προσβάσιμο, διότι βρίσκεται κοντά στην Γέφυρα Τέμπλα.