Τρία χρόνια χωρίς τον Τζίμη Πανούση

Σαν σήμερα στις 13 Ιανουαρίου 2018, έφυγε από τη ζωή ο διάσημος καλλιτέχνης και τραγουδοποιός Τζίμης Πανούσης.

• Στις 2 Δεκεμβρίου 2018, ο Τζίμης Πανούσης υπέστη καρδιακή προσβολή, ενώ τραγουδούσε στο κλαμπ «Κύτταρο» και νοσηλεύτηκε για αρκετές ημέρες στο νοσοκομείο «Ελπίς». Τελικά έχασε τη μάχη για τη ζωή στις 13 Ιανουαρίου 2018, σε ηλικία 64 ετών. Ήταν παντρεμένος για πολλά χρόνια με τη Λιλή Αχλαδιώτη, με την οποία απέκτησε ένα γιο, ενώ με τη σύντροφό του σκηνοθέτιδα Αθηνά Αϊδίνη είχε αποκτήσει μία κόρη.

Ο Τζίμης Πανούσης – «Τζιμάκος» για τους θαυμαστές του – υπήρξε πολύπλευρο καλλιτεχνικό ταλέντο, με βασικό του όπλο την εκτός ορίων σάτιρα. Ηθοποιός από τους πρωτοπόρους του stand-up comedy στην Ελλάδα, ροκ μουσικός («Μουσικές Ταξιαρχίες»), ραδιοφωνικός παραγωγός και συγγραφέας («Πούστευε και μη ερεύνα»).

Ο ανατρεπτικός… Τζιμάρας

Η ιδεολογική στάση του Πανούση και η καυστική του σάτιρα τον είχε φέρει αρκετές φορές αντιμέτωπο με το τη δικαιοσύνη, αρχής γενομένης από το 1980, με μία κατηγορία για περιύβριση αρχής.
Ακολούθησαν αρκετές δίκες λόγω της αθυροστομίας του Τζίμη αλλά και τον καυστικό του στίχο που έθιγε άμεσα και έμμεσα πρόσωπα και καταστάσεις.

Πριν το 1984, οπότε και απαγορεύτηκε ο λογοκρισία, από τους δίσκους του λογοκρίνονταν λέξεις λόγω προσβολής δημοσίας αιδούς.

Με τον δίσκο «Δουλειές του Κεφαλιού» κατηγορήθηκε για περιύβριση εθνικού συμβόλου αφού στο εξώφυλλο του δίσκου εικονιζόταν να ανοίγει τρύπες σε ελληνικές σημαίες. Για αυτές τις κατηγορίες αθωώθηκε.

Ένα εξώφυλλο στο περιοδικό Κλικ το 1999 πού έδειχνε τον Τζίμη ντυμένο αρχιεπίσκοπο να δαγκώνει ένα μήλο κρατώντας την κιθάρα του ήταν η αιτία για την κατηγορία αυτού και των εκδοτών του περιοδικού για καθύβριση θρησκεύματος. Οι κατηγορούμενοι κρίθηκαν ομόφωνα αθώοι από το ακροατήριο.

Μια από τις πιο πολύκροτες υποθέσεις ήταν και η κατηγορία για προσβολή εθνικού συμβόλου, αιτία της οποίας αυτή τη φορά ήταν η αφίσα της παράστασης «Της Πατρίδας μου η Σημαία» η οποία έδειχνε ένα περίγραμμα ελληνικής σημαίας (στη πραγματικότητα τεμάχιο πανιού με εναλλασσόμενες λευκές και μπλε λωρίδες με ένα σφυροδρέπανο στη θέση του σταυρού). Μετά την αυτόφωρη σύλληψη του και τη δήλωση του “εγώ τον σκότωσα, εγώ!” αρχικά είχε καταδικαστεί σε εξαγοράσιμη ποινή τεσσάρων μηνών φυλάκισης αλλά τελικά είχε αθωωθεί σε δεύτερο βαθμό.

Στις αρχές του 2005 ο Πανούσης είχε καταδικαστεί ερήμην, από το πρωτοδικείο Πάτρας για εξύβριση αστυνομικού επειδή κατά τη διάρκεια παράστασής του στην πόλη έκανε τηλεφωνική φάρσα σε συνταξιούχο αστυνομικό.

Ο Τζίμης Πανούσης ήταν από τα κεντρικά πρόσωπα της cult πια ταινίας του Νίκου Ζερβού, «Ο δράκουλας των Εξαρχείων’», φιλμ, το οποίο είχε γυριστεί το 1982 και είχε βασιστεί μάλιστα και σε ιδέες και σημειώσεις του.

Στην ταινία υπάρχουν διάσπαρτα στοιχεία που σατιρίζουν πολιτικά και καλλιτεχνικά δεδομένα της εποχής. Αγαπημένη τηλεοπτική εκπομπή του Βίκτορα είναι η εξαγγελλία του κυβερνητικού προγράμματος για την υγεία από τον Ανδρέα Παπανδρέου (τον οποίο ειρωνεύεται χαμογελώντας και αναφωνώντας «Τι διασκεδαστικός άνθρωπος!»).

Σκληρή είναι και η διακωμώδηση του σκηνοθέτη Θόδωρου Αγγελόπουλου και της ταινίας του Ταξίδι στα Κύθηρα: ο βοηθός του Βίκτορα (ο Κοτρώνης), μεταμφιεσμένος σε γοργόνα προϋπαντεί σε μια παραλία τον υποτιθέμενο «Κατράκη» (τον υποδύεται ο Νικόλας Άσιμος) του αγγελοπουλικού φιλμ, ο οποίος περιφέρεται στο νερό πάνω σε ένα θαλάσσιο ποδήλατο που το έχει κάνει σχεδία.

Οι δικαστικές περιπέτειες

Το 1997 ο τραγουδοποιός κατηγορήθηκε για συκοφαντική δυσφήμηση από τον Γιώργο Νταλάρα τον οποίο ο Τζίμης Πανούσης περίπαιζε κατά τη διάρκεια παραστάσεών εικονίζοντας τον να βγάζει λεφτά από το στόμα του, σατιρίζοντας τις πολύ μεγάλες συναυλίες του Νταλάρα στο εξωτερικό, σχετικά με το εθνικό ζήτημα της Κύπρου.

Ο Γιώργος Νταλάρας κατέθεσε ασφαλιστικά μέτρα εναντίον του, που ίσχυσαν μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης, και απαίτησε από τον Πανούση να σταματήσει να χρησιμοποιεί τη φωνή και την εικόνα του στις παραστάσεις του, με πρόστιμο αν το έκανε ενός εκατομμυρίου δραχμών για κάθε αναφορά.

Αργότερα ζήτησε αποζημίωση για ηθική βλάβη αλλά τελικά η υπόθεση έληξε με καταδίκη του Πανούση σε φυλάκιση πέντε μηνών με αναστολή από το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών. Ο Πανούσης στις 27 Μαΐου 1999 κατέθεσε έφεση η οποία απορρίφθηκε από το εφετείο Αθηνών στις 21 Δεκέμβρη του 2000. Η απόφαση επικυρώθηκε ξανά από το Τριμελές Εφετείο Αθηνών το Μάη του 2002 και τελεσίδικα τον Απρίλη του 2004 από τον Άρειο Πάγο.

Ο Πανούσης πάντως συνέχισε να αναφέρεται δημόσια στον Νταλάρα χωρίς να τον ονομάζει αλλά αποκαλώντας τον «ακατονόμαστο».

Ποιος ήταν ο Τζίμης Πανούσης

Γεννήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου του 1954 από μικρασιάτες πρόσφυγες γονείς -τον Θεόδωρο και τη Φωτεινή- στην Αθήνα και μεγάλωσε στον Χολαργό.

Το 1973 βρήκε από αγγελία δουλειά σε περιοδεύοντα θίασο. Στη συνέχεια εγκατέλειψε τον θίασο για να δουλέψει ως υπάλληλος στην Εθνική Τράπεζα από την οποία παραιτήθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Δήλωνε μουσικά αυτοδίδακτος και πως έπαιζε λίγο απ’ όλα.

Οι πρώτες προσπάθειες στον χώρο της μουσικής έγιναν με το σχήμα «Χαρούμενη Κουδουνίστρα» όταν ακόμα ήταν στο Γυμνάσιο.

Στα μέσα με τέλη της δεκαετίας του 1970 σχηματίστηκαν οι Μουσικές Ταξιαρχίες από τον Τζίμη Πανούση (φωνή, στίχοι, μουσική) και τους Σπύρο Πάζιο (κιθάρα, synthesizer, έγχορδα), Γιάννη Δρόλαπα (ηλεκτρική κιθάρα), Βαγγέλη Βέκιο (τύμπανα) και Δημήτρη Δασκαλοθανάση (μπάσο). Στη συνέχεια προστέθηκε και ο Van Svarnas (σαξόφωνο).

Η πρώτη τους εμφάνιση σε κοινό έγινε το 1980 στο “Skylab” στην Πλάκα, ενώ η πρώτη τους δισκογραφική δουλειά είναι ο δίσκος Μουσικές Ταξιαρχίες που κυκλοφόρησε από την MINOS-EMI το 1982. Νωρίτερα (το 1980) είχε κυκλοφορήσει μία ανεξάρτητη παραγωγή σε κασέτα, το “Disco Tsoutsouni”.

Σόλο καριέρα

Το 1987 κυκλοφορεί ο τελευταίος δίσκος από την MINOS-EMI “Χημεία και Τέρατα”. Οι επόμενοι δύο δίσκοι “Δουλειές του Κεφαλιού” / The Greatest Kitsch Live! (1990) και “Ο Ρομπέν των Χαζών” (ζωντανή ηχογράφηση, 1992) κυκλοφορούν από την Music Box International, ενώ το “Vivere Pericolosamente” από την Warner το 1993. Η επόμενη δισκογραφική του δουλειά κυκλοφόρησε εφτά χρόνια μετά, το 2000, με τίτλο “Με Λένε Πόπη” (ζωντανή ηχογράφηση). Κυκλοφόρησε επίσης μαζί με το περιοδικό Μετρό το 2002 το ολιγόλεπτο CD “Δείγμα Δωρεάν” με ακυκλοφόρητα τραγούδια από τις τελευταίες παραστάσεις του.

Στις 20 Γενάρη του 2009 κυκλοφόρησε ένα διπλό DVD με ζωντανή κινηματογράφηση της παράστασης “Της Πατρίδας μου η Σημαία”, που δόθηκε το 2008 στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο.

Την άνοιξη του 2015 οι Μουσικές Ταξιαρχίες επανενώθηκαν για μια σειρά εμφανίσεων στο Κύτταρο μετά από 30 χρόνια απουσίας.

Πέρα από τη μουσική o Τζίμης Πανούσης έχει ασχοληθεί κατά καιρούς με το ραδιόφωνο, την τηλεόραση και λιγότερο με τον κινηματογράφο. Έχει μια δεκαπεντάχρονη ιστορία σαν ραδιοφωνικός παραγωγός στους ραδιοσταθμούς Top FM, Κανάλι 15, Ωχ FM, Flash 9.65, 88 μισό Θεσσαλονίκης, ΣΚΑΪ 100.3FM, City FM 99.5. Η τηλεοπτική εκπομπή του Κορίτσια ο Τζίμης που επρόκειτο να μεταδοθεί από την τότε ΕΤ2 το 1995 τελικά «κόπηκε», ωστόσο στιγμιότυπά της έχουν κατά καιρούς παρουσιάσει κατά τη διάρκεια τηλεοπτικών συνεντεύξεών του. Έχει εμφανιστεί έκτακτα σε τηλεοπτικές σειρές όπως οι Δέκα Μικροί Μήτσοι του Λάκη Λαζόπουλου. Στον κινηματογράφο, έχει πρωταγωνιστήσει στην ταινία Ο δράκουλας των Εξαρχείων (1981) του Νίκου Ζερβού μαζί με τις υπόλοιπες Μουσικές Ταξιαρχίες και έχει εμφανιστεί ως γκεστ σταρ στις ταινίες Ηνίοχος (1995) του Αλέξη Δαμιανού, Προστάτης Οικογένειας (1997) του Νίκου Περάκη και Safe Sex (1999) των Μ. Ρέππα – Θ. Παπαθανασίου.

Έχουν εκδοθεί έξι βιβλία του Πανούση, κυρίως βασισμένα στις ραδιοφωνικές του εκπομπές. Πρώτο ήταν το Η Ζάλη των Τάξεων (Γνώσεις, 1989) που περιέχει 40 ιστορίες ραδιοφωνικής φαντασίας που ακούστηκαν από την εκπομπή “Δούρειος Ήχος” στον Top FM την περίοδο 1988-89, ακολούθησαν τα Πικρέ, Μικρέ Μου Αράπη (Opera, 1990) που είναι μια σαπουνόπερα 22 επεισοδίων που ακούστηκε από τον “Δούρειο Ήχο” το καλοκαίρι του 1989 και Το Κυνήγι της Γκόμενας (Opera, 1992) που αποτελείται από 30 σύντομες γυναικείες βιογραφίες.

Το 1996 κυκλοφόρησε το Υγιεινή Διαστροφή (Opera), για τα 20 χρόνια της παρουσίας του, που συμπεριλαμβάνει την έκδοση σε CD του Disco Tsoutsouni και περιέχει το σύνολο των στίχων των τραγουδιών του μέχρι τότε καθώς και συνεντεύξεις, γκάλοπ κ.α. Τον Ιανουάριο του 2002 παρουσίασε στο περιοδικό ΜΕΤΡΟ τον “εναλλακτικό Καζαμία 2002” με τον τίτλο “Μωρόν λαβέ” ντυμένος με μαντήλα τύπου Παλαιάς Διαθήκης κρατώντας κούκλα βρέφους, τυλιγμένο με την αστερόεσσα. Στο ίδιο το αφιέρωμα φέρεται και με στολή του Άη Βασίλη με εξάρτυση Αφγανού τρομοκράτη ν΄ αναφωνεί το σύνθημα για την Καμπούλ: “Μπόμπα – τσόντα και καμπάνα” αποκαλώντας την ισλαμική μαντήλα μπούργκα “παραδοσιακό ταλιμπανιστήρι”.

To 2005 κυκλοφόρησαν ταυτόχρονα ακόμα δύο βιβλία του από τις εκδόσεις Opera με τίτλους Μικροαστική Καταστροφή και Πούστευε και Μη Ερεύνα, ενώ το 2010 κυκλοφόρησε το πολύτομο έργο “Ο Στάλιν σκέφτεται για σένα στο Κρεμλίνο”. Το 2011 παρουσίαζε καθημερινή ημίωρη ραδιοφωνική εκπομπή σατιρίζοντας πολιτικά γεγονότα με τον τίτλο “Δούρειος ήχος”, με εναρκτήρια ατάκα “Αμερικανοτσολιάδες, ελβετόψυχοι, αλήτες, ρουφιάνοι, δημοσιογράφοι, ελεύθεροι πολιορκημένοι επαγγελματίες ήλθεν η ώραν σας” – “Αβάντι πόμολο !” (με μουσική υπόκρουση το “Αβάντι Πόπολο”).

zougla.gr