Άγιος Γεώργιος Χούνιστας, ένα παλιό μοναστήρι…

Πολλά ιστορικά στοιχεία πολλές φορές χάνονται στο πέρασμα του χρόνου με αποτέλεσμα να μην μπορεί εύκολα να ολοκληρωθεί το παζλ γύρω από συγκεκριμένα γεγονότα και όχι μόνο (γεγονότα). Κάπως έτσι έχει συμβεί και για τον Άγιο Γεώργιο της Χούνιστας. Όσο μελετά κανείς μπορεί και βρίσκει κάποια αποσπασματικά στοιχεία που αν τα ενώσει με την βοήθεια της εμπειρίας από την μελέτη και την έρευνα άλλων ιστορικών στοιχείων μπορεί να φτάσει σε σχεδόν ασφαλή συμπεράσματα, τα οποία όμως δεν μπορεί να είναι απόλυτα συμπεράσματα.

• Του Σπύρου Συμεών

Η Χούνιστα βρίσκεται στον Αράκυνθο περίπου 10 χλμ βόρεια του Μεσολογγίου σε υψόμετρο 550 μέτρων και αναφέρεται σαν οικισμός για πρώτη φορά το 1879. Η “ζωή” του οικισμού αυτού κράτησε κάτι λιγότερο από έναν αιώνα και ως επί το πλείστον οι κάτοικοι του ήταν διάσπαρτοι μέσα στις ράχες του Αράκυνθου. Ο οικισμός είχε ως κέντρο του την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου Χούνιστας. Η εκκλησία προϋπήρχε του οικισμού καθ’οτι χτίσθηκε το 1770 όπως μπορεί να διαπιστώσει κανείς μελετώντας τις λιθογραφίες του ναού. Χτίσθηκε ακριβώς 30 χρόνια μετά το καθολικό της μονής Αγίου Συμεών του Θεοδόχου Μεσολογγίου κι αν κάποιος μελετήσει την δομή και των δύο ναών θα δει πολλές ομοιότητες που σίγουρα εμένα με κάνει να σκεφτώ ότι πρόκειται για τον ίδιο αρχιτέκτονα. Να αναφέρουμε βέβαια ότι σε μέγεθος είναι ελαφρώς μεγαλύτερο ο ναός του Αγίου Γεωργίου.

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου είναι ρυθμού σταυροειδούς βασιλικής με εγγεγραμμένο τρούλο.

Ο Άγιος Γεώργιος Χούνιστας στις παρυφές του Αρακύνθου από ότι μπορούμε να αντιληφθούμε δεν αποτελούσε έναν ναό η ένα εξωκκλήσι αλλά καθολικό μοναστηριού. Αυτό το μαρτυρούν τα πέτρινα ερείπια πλησίον του ναού τα οποια πιθανότατα να είναι ερειπωμένα κελιά. Ένα εκ των οποίων έχει ανακαινισθεί και αποτελεί βοηθητικό πλέον χώρο για τις ανάγκες του ναού. Επίσης αν και σήμερα συναντάμε πολλούς αρχιμανδρίτες σε ενοριακούς ναούς τότε, αυτό δεν συνηθίζεταν μιας και οι αρχιμανδρίτες όπως προκύπτει και από την ανάλυση της λέξεως που προσδιορίζει τον εκκλησιαστικό βαθμό τους είναι η αρχή (ο πρώτος) μιας μάντρας, μιας μαντράς που περικλείει την μονή και αποτελεί τον πρώτο μεταξύ των κατοικούντων εν τη μάντρα αυτή. Και όποιος έχει μελετήσει βιογραφίες αλλά και ιστορικά ιερών μονών θα αντιληφθεί ότι αρχιμανδρίτης σε κάθε μονή ήταν ένας, ο ηγούμενος. Έτσι κι εδώ από λιθογραφία που αντικρίζουμε άνωθεν της νότιας θύρας του καθολικού μας μαρτυρεί ότι ανακαινίσθηκε από κάποιον αρχιμανδρίτη Ταράσιο περί το 1800. Επίσης και η εικόνα του έφορου και προστάτου είναι αφιέρωμα ενός μοναχού που πιθανόν να εγκαταβίωνε εκεί.

• Δυστυχώς η ιστορία για το πώς αποφασίσθηκε να αφιερωθεί η μονή αυτή στον Άγιο Γεώργιο μας είναι άγνωστη όπως και με την μονή του Αγίου Συμεών.

Εξάλλου αποτελεί κάτι το λογικό μιας και στην περιοχή του Ζυγού έδρασαν πολλοί οπλαρχηγοί κι έλαβαν χώρα αρκετά γιουρούσια και καταστροφές με αποτέλεσμα σίγουρα να χαθούν και ιστορικά στοιχεία για αυτές τις μονές. Ενώ γνωρίζουμε σίγουρα πως η μονή του Αγίου Συμεών κάηκε μετά την Έξοδο του Μεσολογγίου ως αντίποινα από τους Τούρκους επειδή είχε ορισθεί ως σημείο συνάντησης Εξοδιτών με ελληνικά στρατεύματα και ίσως κάτι αντίστοιχο να είχε γίνει και στην μονή του Αγίου Γεωργίου Χούνιστας.

Το παλαιό αυτό καθολικό λειτουργεί πλέον σαν εξωκκλήσι το οποίο είναι προσαρτημένο και εξαρτώμενο εκκλησιαστικά-διοικητικά στην ενορία της Αγριλιάς και ο ιερέας π. Δημήτριος Κολοκούρας τον οποίο συναντήσαμε στον Άγιο Γεώργιο στην πρόσφατη εξόρμηση μας, δείχνει μεγάλη προθυμία και ζήλο για να συντηρήσει το ιστορικό αυτό καθολικό καθώς και τα ελάχιστα κειμήλια που διασώζονται εκεί.

 

Την ημέρα που πήγαμε τον συναντήσαμε τυχαία στον ναό να καθαρίζει μαζί με τον μικρό του γιο.

Ανάμεσα σε αυτά τα ελάχιστα κειμήλια βρίσκεται η εφέστιος εικόνα του αγίου Γεωργίου με τα έντονα και ζωηρά χρώματα του αγιογράφου που σε μαγνητίζει και σου κεντρίζει το ενδιαφέρον και είναι του 1925, αποτελεί δε προσφορά ενός μοναχού που πιθανόν να εγκαταβιούσε εκείνη την εποχή εκεί. Μια εικόνα του 1906 λαϊκής τέχνης του προφήτη Ηλία, Άγιο που τιμάται με δεύτερη πανύγηρη στον Άγιο Γεώργιο Χούνιστας, μια μικρή εικόνα που πιθανόν να προέρχεται από παλαιό τέμπλο του ναού από τον χορό των αγίων που απεικονίζει τον Άγιο Κωνσταντίνο έφιππο κάτι που είναι εξαιρετικά σπάνιο, αλλά δυστυχώς δεν διακρίνεται η χρονολόγηση της και τέλος μια εικόνα του 1830 ή 1836 του Παντοκράτορα Χριστού βυζαντινής τέχνης η οποία αποτελεί και την παλαιότερη εικόνα που διασώζεται από τον ναό και χρήζει απαραίτητα συντηρήσεως για να διασωθεί.

• Έξω από το καθολικό διασώζεται και ένα μικρό ηρώο το οποίο αναγράφει “Πίστις Πατρίς 20 Ιουλίου 1906” κάτι που προκαλεί εντύπωση μιας και εκείνη την εποχή στην ανατολική Ρωμυλία έλαβαν χώρα οι ανθελληνικού διωγμοί από τους Βούλγαρους καθώς και η καταστροφή της Αγχιάλου.

Μάλιστα στις 20 Ιουλίου ανήμερα του προφήτη Ηλία, στρατεύματα των Βουλγάρων εγκαταστάθηκαν στην μονή του Αγίου Γεωργίου στην Αγχίαλο. Πιθανόν να αποτελεί ένα ηρώο προς τιμήν όσων χάθηκαν εκείνη την περίοδο και ίσως κάποιος/οι από αυτούς να βρήκαν καταφύγιο αρκετά νοτιότερα στον ελλαδικό χώρο και συγκεκριμένα στην Χούνιστα εξού και το μνημείο αυτό. Ίσως βέβαια κάποιος/οι με καταγωγή από την Χούνιστα να έζησαν αυτά τα αποτρόπαια γεγονότα και ήθελαν να τιμήσουν όσους χάθηκαν σε αυτά. Πιθανό είναι και κάποιος από τους εκεί διασωθέντες να αφιερώθηκε στον Θεό και να μόνασε στην μονή του Αγίου Γεωργίου κατά την παρακμή της (πολλές μονές κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα υπολειτουργούν ενώ απαρτίζονταν από έναν μοναχό με κύριο μέλημα του την συντήρηση των κτιρίων και την προστασία του χώρου).

Πάντως δεν μπορεί να θεωρηθεί τυχαίο ότι μνημονεύεται η συγκεκριμένη ημέρα στο ηρώο καθώς και η δεύτερη πανύγηρη που λαμβάνει χώρα στον Άγιο Γεώργιο Χούνιστας κατά την μνήμη του προφήτη Ηλία (20 Ιουλίου) για τον οποίο έχει φιλοτεχνηθεί εικόνα κατά τον Δεκέμβριο του 1906 λίγους μήνες μετά την καταστροφή της Αγχιάλου

Αξιομνημόνευτο είναι ότι δεν διασώζονται εμφανή μνήματα μοναχών πλησίον του καθολικού ενώ πλέον ο Άγιος Γεώργιος λειτουργεί και ως μικρό κοιμητήριο για όσους έχουν καταγωγή από την Χούνιστα. Πανηγυρίζει στην μνήμη του Αγίου Γεωργίου στις 23 Απριλίου εκάστου έτους εκτός αν η ημερομηνία αυτή πέφτει μέσα στην σαρακοστή όπου μετατίθεται την Δευτέρα του Πάσχα και επίσης όπως προείπαμε έχει και δεύτερη πανύγηρη στις 20 Ιουλίου ανήμερα του προφήτη Ηλία. Αξίζει να σημειωθεί πως η ερειμωθείσα αυτή μονή έχει υπέροχη αμφιθεατρική θέα προς το Μεσολόγγι και την λιμνοθάλασσα. Ενώ πλησίον της μονής υπάρχει και πηγή με τρεχούμενο νερό.